στο κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Beton 7

• Κριτική: Κάτια Σωτηρίου

Αθήνα 2012

Τον Απρίλιο του 2012, σε επιχείρηση σκούπα της Αστυνομίας, προσήχθησαν γυναίκες τοξικομανείς και εκδιδόμενες, οι οποίες ήταν στην πλειοψηφία τους γυναίκες εξαρτημένες και οροθετικές, και κάποιες από αυτές ήταν και άστεγες. Τα στοιχεία των γυναικών δόθηκαν στη δημοσιότητα. Αν και οι περισσότερες από αυτές αθωώθηκαν από τα δικαστήρια, μια από τις κοπέλες έδωσε τέλος στη ζωή της δυο χρόνια μετά. Η ιστορία αυτών των γυναικών τάραξε την ελληνική κοινωνία, και έδωσε αφορμές για πολλές συζητήσεις νομικών και ακαδημαικών. Φέτος, είναι η πρώτη φορά που το θέμα παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό μέσα από το θέατρο, στην πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση Κισκα.  

Κίσκα 2015

Η ομάδα ChameleoN παρουσιάζει την ιστορία των γυναικών αυτών μέσα από τα μάτια της Κίσκα, μιας εκδιδόμενης που οδηγείται στην ανάκριση μετά τη σύλληψη της. Η αστυνομικός Ελένη συναντά στο ανακριτικό γραφείο της την αλλοδαπή Ρωσίδα Kiska. Και εκεί ξεκινά το παιχνίδι εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, ένα παιχνίδι που αν και εκ των προτέρων σικέ, κατορθώνει παρόλα αυτά να διαταράξει τις ισορροπίες.

Η Ελένη, είναι τυπική Δημόσια υπάλληλος, που έχει μπει προφανώς με μέσον στη θέση αυτή, η οποία της έχει δώσει τους απαραίτητους πόντους αυτοπεποίθησης που της έχει στερήσει η υπόλοιπη μικροαστική ζωή της. Στέκεται απέναντι στην Κίσκα με το ύφος του εξουσιαστή, υπερφίαλο και υπεράνω, διδακτικό και ταπεινωτικό, μέχρι τη στιγμή που μαθαίνει ότι η Κίσκα είναι οροθετική. Τότε βγαίνει αβίαστος ο φόβος, η άγνοια, ο ρατσισμός, αλλά και η φασιστική αγωνία που δε στηρίζεται σε κανένα λογικό επιχείρημα. Είναι η στιγμή που η Ελένη μετακινείται από τη θέση του εξουσιαστή στη θέση του εξουσιαζόμενου που πασχίζει να κρατήσει την ψυχραιμία της πίσω από τα γαλόνια της, αλλά που όταν χτυπούν τα τηλέφωνα, δεν έχει άλλη λέξη να πεί από το ναι και το μάλιστα στους ανώτερους της.

Η Κίσκα, το «γατάκι» από τη Ρωσία, είναι μια γυναίκα που συλλαμβάνεται χωρίς να γνωρίζει γιατί, χωρίς χαρτιά – τα κρατά η μαστροπός της – που υποχρεούται σε εξετάσεις, αλλά και σε υπογραφή ομολογίας. Είναι μια γυναίκα που ακολούθησε έναν έρωτα, με όλες τις παραπλανητικές και ψευδείς του συνέπειες και κατέληξε, όπως και πολλές συμπατριώτισσες της στο δρόμο, να υπηρετεί τα απωθημένα των καθώς πρέπει οικογενειαρχών, και κάθε σεξουαλικά στερημένου. Μέχρι που η αρρώστια, την οποία αγνοεί, της χτυπά την πόρτα

Η ομάδα ChameleoN ακολουθεί τις αρχές του devised theatre, του θεάτρου της επινόησης, παρουσιάζει δηλαδή το θεατρικό αποτέλεσμα που προέκυψε μέσα από τις πρόβες, χωρίς να υπάρχει αρχικό θεατρικό έργο. Εξαιρετική επιλογή το συγκεκριμένο θέμα γιατί επιτρέπει στο θεατή να προσεγγίσει ένα σοβαρό, όσο και παραγνωρισμένο κοινωνικά θέμα, μέσα από μια πιο ανθρώπινη, πιο οικεία, και λιγότερο επιτηδευμένη εκδοχή. Σωστά επιλέγεται το να μην μπει το κείμενο σε ακραίες ηθικολογίες, αλλά και σε μελοδραματικές στιγμές, και έτσι η αυτοκτονία δεν αναφέρεται πουθενά, ενώ και τα γεγονότα παρουσιάζονται ακροθιγώς μέσα από τους διαλόγους, αλλά και τα πολύ εύστοχα βίντεο που προβάλλονται εμβόλιμα. Επιλογή της ομάδας είναι να δοθεί βάρος στη σχέση των δυο γυναικών, στους κόσμους που εκφράζουν, και στον τρόπο που αλλάζει η ψυχολογία και η θέση τους.

Η Ηλιάνα Μαυρομάτη αναλαμβάνει τον πρώτο σκηνοθετικό της ρόλο, και τα δείγματα είναι όχι μόνο θετικά, αλλά και ελπιδοφόρα για το μέλλον, καθώς η ματιά της είναι καθαρή και σίγουρη για αυτό που θέλει να δώσει. Δεν πέφτει σε εύκολες παγίδες εντυπωσιασμού, αντίθετα επενδύει στη λιτή παρουσία των ηθοποιών, στο λιτό και λειτουργικό σκηνικό, αλλά εντάσσει κάποιες στιγμές στο έργο που σίγουρα δεν θα ξεχαστούν εύκολα – ο ηδονιστικός χορός της Ελένης στην απαγγελία των βαθμών της Ε.Α. είναι εξαιρετικό εύρημα.

Η Κάλλι Μαυρομάτη στο ρόλο της Ελένης είναι πληθωρική και έντονη, κατορθώνει όμως με ένα συνδυασμό κωμικο-τραγικής ερμηνείας να αποδώσει την έλλειψη γνώσης, επαγγελματισμού, αλλά και ενσυναίσθησης της ηρωίδας της. Το κωμικό στοιχείο της ελαφραίνει αρκετά την ατμόσφαιρα, χωρίς όμως να αφαιρεί τίποτα από τη σοβαρότητα της κατάστασης.

Η Μαρία Γίτσα είναι στιβαρή και συνεπής στο ρόλο της Κίσκα, με εξαιρετικά μετρημένες εξάρσεις στις πιο απαιτητικές και κρίσιμες στιγμές, κατορθώνει να περάσει το μήνυμα του στιγματισμού χωρίς να ξεφεύγει, και χωρίς να εκβιάζει το συναίσθημα του κοινού.

Στο σύνολο της είναι μια παράσταση που αξίζει να δει κάποιος, τόσο για το θέμα όσο και για την πολύ αξιέπαινη προσπάθεια της ομάδας ChameleoN. Υπάρχει ανάγκη για τέτοια έργα, και υπάρχει ανάγκη για ομάδες που προσεγγίζουν με ευαισθησία κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα, που στο όνομα των εκλογών και του κοινωνικού κανιβαλισμού έχασαν το νόημα και την ουσία τους. Για αυτό δεν πάμε θέατρο εξάλλου;

Για την ιστορία: Και οι 32 γυναίκες που κατηγορήθηκαν έχουν αποφυλακισθεί. Οκτώ από τις γυναίκες αθωώθηκαν, 13 αντιμετωπίζουν μικρότερες κατηγορίες. Κάποιες οροθετικές ήταν και εξαρτημένες και όταν φυλακίστηκαν δεν έτυχαν της κατάλληλης αγωγής.

«Kiska» από την ομάδα ChameleoN στο κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Beton 7, Πύδνας 7, Βοτανικός.

Συντελεστές

Κείμενο: Ομάδα ChameleoN
Σκηνοθεσία: Ηλιάνα Μαυρομάτη.
Κίνηση: Φαίδρα Σούτου.
Φωτισμοί: Παναγιώτης Μανούσης.
Video art: Κώστας Αρβανίτης.
Sound design: Νίκος Παλαμάρης.
Σχεδιασμός αφίσας- Φωτογραφίες: Κώστας Μουντζουρέας.
Παίζουν: Μαρία Γίτσα, Κάλλι Μαυρομάτη.
Στα βίντεο εμφανίζονται: Γιάννης Στάνκογλου, Ιώαννα Τζώρα, Γιώργος Καλόξυλος, Φάνης Ρεγκούκος
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: 2, 3, 9, 10, 16, 17, 23, 24 Μαρτίου στις 21:00. Διάρκεια: 75 λεπτά
Tηλ. Κρατήσεων: 2107512625.