Αποκλειστική Συνέντευξη στην Κάτια Σωτηρίου για το mytheatro.gr
- Ευχαριστούμε την Ελπίδα Μουμουλίδου για τη φωτογράφιση
Γνώρισα τη Ζωή Ρηγοπούλου τότε που ήμουν ακόμα τόσο μικρή που δεν μπορούσα να πάω θέατρο. Από τις οικογενειακές εκείνες συγκεντρώσεις, όταν παρίστατο η γλυκύτατη Κάκια Αναλυτή, μέχρι τα πρώτα έργα τους που είδα στο θέατρο, η οικογένεια Ρηγόπουλου – Αναλυτή ήταν πάντα για μένα ιδιαίτερα οικεία και αγαπημένη. Κόρη του μακροβιότερου ζευγαριού στο θέατρο και τη ζωή (56 χρόνια!) , η Ζωή Ρηγοπούλου δε θα μπορούσε παρά να μεγαλώσει σε ένα περιβάλλον που απέπνεε ταλέντο, αγάπη, και σεβασμό για τα περί «τέχνης» ζητήματα. Μέχρι πρόσφατα γνωρίζαμε ότι η Ζωή είναι μια εξαιρετική ηθοποιός, από τις περιπτώσεις εκείνες που τιμούν τον τίτλο τους. Θα τολμούσα να πω ότι η Λώρα της, στο Γυάλινο Κόσμο, είναι μέχρι σήμερα αξεπέραστη. Φέτος, όμως, μας απέδειξε ότι είναι και μια πολύ προσεκτική σκηνοθέτης, καθώς αναμετράται με ιδιαίτερα δύσκολο είδος, την κωμωδία, με το έργο Αποκάλυψη Βόμβα που έγραψαν οι μαθητές της. Συναντηθήκαμε πριν λίγες ημέρες, μια από τις πιο κρύες μέρες, για μια συνέντευξη, που είχε το χαρακτήρα περισσότερο χαλαρής συζήτησης. Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς με έναν άνθρωπο που είναι τόσο χαμογελαστός και άνετος στο λόγο.
Κ.Σ. Γνωρίζουμε ποιο είναι το πλαίσιο στο οποίο μεγάλωσες και ποια τα ερεθίσματα σου ως παιδί, αλλά τι ήταν τελικά αυτό που σε έκανε να γίνεις ηθοποιός;
Ζ.Ρ. Δεν ξέρω ακριβώς. Ψάχνω να βρω ακόμα ποιο ήταν εκείνο το καθοριστικό σημείο. Είναι εκείνη η κατάρα του να κάνεις πολλά πράγματα καλά. Όχι σπουδαία, αλλά καλά. Δηλαδή, ήμουν καλή μαθήτρια, ήμουν καλή στη γυμναστική, καλή στο χορό, τραγουδούσα καλά. Είναι μεγάλη «κατάρα» αυτό. Γιατί αν είσαι σαν άλλους που είναι πολύ καλοί σε κάτι, αλλά καθόλου σε κάτι άλλο, ξέρεις ότι είσαι ταγμένος εκεί. Εγώ, αντίθετα, «πασάλειψα» πολλά πράγματα, και τα έκανα καλά. Για παράδειγμα ο φυσικός μου, μου έλεγε ότι έπρεπε να πάω Πολυτεχνείο, αλλά ταυτόχρονα είχα και 20 έκθεση, γιατί ήμουν φαφλατού (γέλια), άρα έπρεπε να ακολουθήσω ακαδημαϊκή καριέρα. Έτυχε να έχω δάσκαλο στα αγγλικά το Λευτέρη Βογιατζή. Έβγαζε τα προς το ζην του έτσι, χωρίς να ξέρουμε αρχικά ότι ήταν ηθοποιός. Μου έλεγε, «Ζωή κάνε το μάθημα, είσαι πολύ καλή. Γιατί δεν πας Αγγλική Φιλολογία;». Μπήκα τελικά στο Πανεπιστήμιο, χωρίς φροντιστήριο, γιατί ο τότε φίλος μου που μετά έγινε σύζυγος, είχε μπει στο Πάντειο, και είπα να δώσω κι εγώ. Πέρασα, αλλά δεν ήταν αυτή η καριέρα που με ενδιέφερε. Και αποφάσισα να πάω στη Δραματική Σχολή. Έδωσα στο Εθνικό, πέρασα τις πρώτες εξετάσεις, και με έκοψαν στις δεύτερες, λέγοντας μου το πολύ άσχημο «Εσύ έχεις γονείς που έχουν θέατρο». Χάλια θα ήμουν προφανώς στις εξετάσεις, αλλά αυτό ήταν ένα πολύ γερό χαστούκι. Τι θα πει ότι έχουν θέατρο; Κι έτσι πήγα στη σχολή του Κατσέλη, ο οποίος είχε πει ότι τα παιδιά των ηθοποιών τα έβαζε όλα στο πρώτο έτος, και όσοι δεν ήταν καλοί θα κόβονταν στο δεύτερο έτος. Είχε μια πολιτική ότι δεν ήθελε, κάποιος που δεν ήταν καλός, να τελειώνει και να φέρει ως τίτλο το όνομα της σχολής του. Μετά με ερωτεύτηκε, μου έλεγε ότι θα γίνω μεγάλη κωμικός. «Ένα δράμα δάσκαλε;», του έλεγα. Ήταν μια εποχή που τα πράγματα τα βάζανε σε ταμπέλες, γιατί ήταν εργασιακός δρόμος. «Άσε τα δράματα» μου απαντούσε. Η σχολή ουσιαστικά έγινε μετά, στο θέατρο. Στις θεατρικές σχολές απλά κάποιες βάσεις παίρνεις, αλλά μετά μαθαίνεις. Οπότε δεν ξέρω πώς πήγα κι έδωσα, για το θέατρο..
Κ.Σ. Σα να σε έφερε ο δρόμος εκεί κατά μία έννοια…
Ζ.Ρ. Δε με πίεσε κανείς, ούτε να το κάνω ούτε να μην το κάνω.
Κ.Σ. Δεν είχαν πρόβλημα οι δικοί σου με αυτό;
Ζ.Ρ. Γενικά οι δικοί μου δεν είχαν πρόβλημα με τίποτα. Ήταν πολύ συζητήσιμοι άνθρωποι και πολύ δημοκρατικοί. Ό,τι ήθελα μπορούσα να το φέρω στο τραπέζι. Δεν είχαν θέμα γενικά.
Κ.Σ Ένιωσες ποτέ βαριά την κληρονομιά αυτή;
Ζ.Ρ. Όχι ποτέ. Νομίζω ότι οι βαριές κληρονομιές έρχονται από τους βαρείς ανθρώπους. Από εκείνους τους δήθεν που πιστεύουν ότι κάτι έχουν κάνει. Οι γονείς μου δεν ήταν δήθεν, ήταν πολύ φυσιολογικοί άνθρωποι. Με τη γειτονιά τους, τη λαϊκή τους, τα ψώνια τους, με τους φίλους τους. Δεν πίστευαν ότι κάνουν κάτι πολύ σοβαρό. Νομίζω ότι όλα καταλήγουν στο μυαλό. Αν το ψάξεις, όλα τα προβλήματα του ανθρώπου, ακόμα και η αναισθησία ή η γαϊδουριά, καταλήγουν στο ότι ο άνθρωπος είναι βλαξ. Γιατί όταν είσαι έξυπνος, ξέρεις να μοιράζεσαι, ξέρεις ότι έχεις ανάγκη τον άλλο δίπλα σου. Οι γονείς μου, μου είχαν αδυναμία με την καλή έννοια, ήμουν καλομαθημένη, και όχι κακομαθημένη. Δεν πιστεύω ότι γινόταν τίποτα σοβαρό σπίτι μου, ώστε να το πάρω και πάνω μου. Με ρωτάνε πώς είναι να έχω γονείς ηθοποιούς. Γιατί, ξέρω πώς είναι να έχεις γονείς γιατρούς; Αυτό ξέρω. Έτσι γεννήθηκα, αυτό ξέρω μόνο. Οπότε δεν τίθεται θέμα κληρονομιάς.
Κ.Σ. Πότε αισθάνθηκες εσύ φτασμένη, ή ολοκληρωμένη ηθοποιός;
Ζ.Ρ. Αυτό δεν νομίζω ότι το νιώθει ποτέ κανείς, γιατί πάντα βρίσκονται πράγματα που δεν τα ξέρει, ή πάντα ανακαλύπτει λάθη που είχαν γίνει στην προηγούμενη παράσταση. Πολλές φορές κυλάει μια παράσταση και στην τελευταία μπορεί να βρεις κάτι που δεν το έχεις βρει μια ολόκληρη χρονιά. Δεν είναι κάτι πάγιο. Το ταλέντο δεν είναι αποσκευή που το έχεις πάντα, σαν το ποδήλατο. Πάει παράλληλα με τη ζωή σου, με τον τρόπο που διάγεις το βίο σου, και με το πώς εξελίσσονται και οι γνωστικές σου ικανότητες. Το έχουμε δει σε ανθρώπους που δεν τους πιστεύαμε, και που έγιναν σπουδαίοι ηθοποιοί. Ή το ανάποδο. Νομίζω ότι είναι μια αέναη μάθηση. Μαθαίνεις για τον εαυτό σου, για πράγματα που δεν ξέρεις ότι τα έχεις. Ο σκηνοθέτης; Οι συνθήκες της ζωής εκείνη τη στιγμή; Είναι μια κοσμογονία. Αυτό είναι και ο ηθοποιός τελικά. Δεν νομίζω ότι εγώ ένιωσα φτασμένη σε τίποτα απολύτως. Όχι μόνο στο θέατρο. Ο Κατσέλης με θεωρούσε κωμικό, αλλά όταν έπαιξα το «Γυάλινο Κόσμο» , οι κριτικές που έλαβα ήταν τόσο καλές, γιατί δεν το περίμενε κανείς. Δε θα ξεχάσω το Βολανάκη.. Μια χρονιά η μητέρα μου έπαιζε Πίντερ με τη Βασιλάκου και το Διαμαντόπουλο στο Πανελλήνιο (σημερινό Μικρόκοσμο). Μόλις είχα χάσει τη γιαγιά μου, και πηγαινόφερνα τη μάνα μου κάθε μέρα στο θέατρο. Ο Βολανάκης παρακολουθούσε τη σχέση μας, και έλεγε ότι τον ενδιαφέρει. Κάποια στιγμή μας ρώτησε αν θέλουμε να κάνουμε το Γυάλινο Κόσμο. “Αυτό είδατε από τη σχέση μας», τον ρώτησα «Ωραία!»(γέλια). Του άρεσε αυτό που βγάζαμε γιατί ήταν το εντελώς αντίθετο. Ακούω εγώ αυτό, πάω το καλοκαίρι και χάνω 20 κιλά. Με βλέπει μετά, μου λέει «Είσαι τρελή, εγώ την ήθελα παχουλή τη Λώρα! Γιατί μου το έκανες αυτό, για εμένα η Λώρα είναι πήλινη, χωμάτινη, δεν είναι ενζενί». Έλεγε ότι δεν είναι αυτό που συνηθίζουν να παίζουν, δεν είναι ένα κοριτσάκι που το φυσάς και πέφτει κάτω. Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά αυτή με το Μίνωα. Δε μας έλεγε τίποτα. Δεν τον ενδιέφερε το mise-en-place, αλλά κάναμε αυτοσχεδιασμούς και κρατούσε πράγματα. Κάναμε δυο μήνες πρόβα και τον ρώτησα πόσο κουτσή είναι η Λώρα. «Καθόλου», μου απάντησε, «μέσα της είναι κουτσή». Αυτές είναι αποσκευές που είναι πολύ ωραίες, για να ανακαλύψεις πράγματα, και να τα βάλεις μετά σε μια άλλη παράσταση.
Κ.Σ Αυτή η παράσταση σας, και ο Θάνατος του Εμποράκου του Ντασσέν, είναι οι δυο παραστάσεις που κρατώ στη μνήμη μου ως δυο από τις πιο συγκλονιστικές παραστάσεις που έχω δει. Κάτι που έχει να κάνει με το συναίσθημα περισσότερο, και όχι με τη λογική.
Ζ.Ρ. Και συνέβησαν τόσα δυσάρεστα μετά. Με το αγόρι αυτό που «έφυγε». Και έγινε ξαφνικά, έβηχε απλά, και η μάνα μου είπε να μην παίξουμε. Φάνηκε αρχικά να πηγαίνει καλύτερα, αλλά δεν τα κατάφερε. Φυματιώδης μηνιγγίτιδα. Ήταν μεγάλο σοκ, και η μάνα μου δεν ήθελε να το συνεχίσουμε, δεν ήταν επιχειρηματίας που απλά θα αντικαθιστούσε τον ηθοποιό.
Κ.Σ Θυμάμαι ότι την πρώτη φορά (από τις τρεις) που είδα το έργο είχε λίγο κόσμο. Και μετά άρχισαν να γράφονται οι κριτικές, και ήρθε πολύς κόσμος…
Ζ.Ρ Ναι ήταν δύσκολες οι πρώτες μέρες. Αυτό συμβαίνει γιατί ο κόσμος κατατάσσει τους ηθοποιούς κάπου. Έλεγαν ότι σιγά μην παίξει η Αναλυτή το Γυάλινο Κόσμο. Ούτε για το Μίνωα θεωρούσαν ότι θα έκανε κάποια πράγματα. Είναι τόσο άδικο. Για αυτό και εκνευρίζομαι με ηθοποιούς που θεωρούνται ταμπού, και δεν μπορείς να πείς ότι π.χ. «είδα την τάδε και δε μου άρεσε καθόλου». Δεν τολμάς να πείς ότι κάτι δε σου άρεσε. Γιατί μετά από κάποιο διάστημα είναι πολύ εύκολο να πεις ότι παίζεις από μνήμης, να θυμάσαι δηλαδή πώς ήσουν καλή ηθοποιός προ δεκαετίας, και αντί να το γεννάς και πάλι αυτό, παίρνεις το σχήμα του και το παίζεις. Βλέπω θέατρο, οπότε το βλέπω αυτό. Βλέπω επιλεκτικά θέατρο πια, γιατί όταν ξέρω τι θα δω, δεν πάω. Κάποτε για παράδειγμα ήταν προχωρημένο το γυμνό, τώρα είναι να είσαι ντυμένος. Δεν είναι θέμα ηθικής, είναι θέμα αισθητικής. Χωρίς να υπάρχει λόγος, περνά ο άλλος από την παράσταση και κατεβάζει το εσώρουχο του. Γιατί; Το καταλαβαίνω όταν κάποιος απεκδύεται της ταυτότητας του. Αλλά γιατί πρέπει να το ζούμε αυτό ως μόδα; Παλιά ήταν και τα σκηνικά της μόδας. Κάποια στιγμή και το πολύ ακυρώνει το καινούριο. Βλέπω όμως πολύ θέατρο, γιατί θέλω να έχω γνώμη.
Κ.Σ Τι πιστεύεις για τις κριτικές; Δεδομένου ότι είσαι ένας άνθρωπος που έχεις γράψει κινηματογραφικές κριτικές.
Ζ.Ρ. Ναι, βέβαια ήταν σε προσωπικό τόνο, δεν μπορώ να αναλύσω το σημαίνον και το σημαινόμενο. Είναι η προσωπική μου γνώμη..
Κ.Σ Προσωπική γνώμη δεν είναι πάντα η κριτική;
Ζ.Ρ. Ασφαλώς. Είναι υποκειμενικά αυτά τα πράγματα, μπορεί να είναι και η στιγμή που βλέπεις κάτι. Για αυτό και δεν μου αρέσουν και τα βαρύγδουπα. Ας λειαίνουμε λίγο τις γωνίες, γιατί μπορεί κάτι να αρέσει πολύ τελικά. Για παράδειγμα, έγραψα στο Facebook «Ποια είναι η Πάολα», γιατί πραγματικά δεν ήξερα ποια είναι η Πάολα, και δέκα γυναίκες με έβγαλαν από φίλη. Γιατί πρέπει να την ξέρω, αφού δεν πάω στα μπουζούκια; Προφανώς όμως ο κόσμος παριστάνει πολλές φορές την κουλτούρα, και δε δέχεται την άγνοια. Και μιλώντας πιο συγκεκριμένα για κριτικούς, ο καθένας έχει μια γνώμη. Αν υποστηρίζεται, βοηθά και τον ηθοποιό πολύ. Δεν είναι κακό να γράφει κάποιος τι δεν του αρέσει, αρκεί να αποφεύγει την κακοήθεια και τη γελοιοποίηση των ανθρώπων. Γιατί υπάρχει ένας εκχυδαϊσμός πολλές φορές. Αν μπορείς να κάνεις τον άλλο να καταλάβει τι δε σου άρεσε, τότε μπορείς να βοηθήσεις και τους ηθοποιούς και τους δημιουργούς να αλλάξουν κάποια πράγματα. Αλλά αν και ο κριτικός νομίζει ότι είναι ο θεός και ζητά από τους άλλους να πάνε σπίτι τους, τότε υπάρχει πρόβλημα.
Κ.Σ. Έχοντας την εμπειρία του θεάτρου και ως άκουσμα από τους δικούς σου, αλλά και ως προσωπική εμπειρία, πιστεύεις ότι έχει αλλάξει με τα χρόνια;
Ζ.Ρ. Το θέατρο πηγαίνει παράλληλα με την κοινωνία. Βεβαίως και αλλάζει, ,συνεχώς. Ακόμα και το ότι κάποιος είναι σπουδαίος ηθοποιός, και αυτό έχει αλλάξει. Αν δεις δηλαδή κομμάτια από παλιούς ηθοποιούς που θεωρούνται σπουδαίοι, δεν το λες αυτό πια. Λες ότι αυτός είναι παλιός ηθοποιός. Ο καλός ηθοποιός δεν είναι πάντα καλός, είναι γέννημα εποχής πολλές φορές. Για αυτό και το θέατρο είναι γέννημα εποχής επίσης, αντανάκλαση του τι συμβαίνει στην κοινωνία. Αυτό που λέγαμε πριν, το όλοι γυμνοί, ή το χωρίς σκηνικά, είναι κάτι που είναι μόδα, που έχει βγει από την κοινωνία, από μια ανάγκη να αλλάξει το κατεστημένο. Βεβαίως, λοιπόν, έχει αλλάξει το θέατρο, αλλά τόσο αργά, που κάποια στιγμή βλέπεις ότι τα πράγματα σε έχουν ξεπεράσει, και είσαι αλλού. Για αυτό και η νοσταλγία είναι ωραία, αλλά δεν είναι εποικοδομητική, και πρέπει να κοιτάς μπροστά. Η αλλαγή είναι πάντα καλή.
Κ.Σ Εδώ και πολλά χρόνια διδάσκεις σε δραματικές σχολές. Τι συμβουλές δίνεις εσύ στα παιδιά, δεδομένου ότι έχουμε πολλούς ηθοποιούς;
Ζ.Ρ. Το πρόβλημα ξεκινά από την παιδεία. Δεν χρειάζεται άδεια άσκησης επαγγέλματος εδώ και χρόνια. Όταν ξεκίνησα εγώ χρειαζόταν άδεια για να παίξεις στο θέατρο. Δεν είναι όπως τώρα που μπορεί να ανέβει κάποιος στη σκηνή επειδή έχει ωραία φυσιογνωμία. Στο θέατρο χρειαζόταν να έχεις τελειώσει ανώτερη σχολή τριετούς φοίτησης. Μετά καταργήθηκε αυτό, και θεωρήθηκε πολύ προοδευτικό για την εποχή. Στο σωματείο υπήρχε η άποψη ότι ο χώρος στερείτο ταλέντων που δεν είχαν ίσως τελειώσει το σχολείο, κάτι που ήταν σύνηθες παλιά. Μετά όμως έγινε όλο αυτό ένα ξέφραγο αμπέλι, με τον οποιονδήποτε να παίζει οπουδήποτε, οπότε και η σχολή δεν είναι απαραίτητη. Είτε έχεις χαρτί από το Υπουργείο και έχεις τελειώσει σχολή τριετούς φοίτησης, είτε έχεις κάνει τρεις μήνες σεμινάρια, είναι το ίδιο πια ως προς τη δουλειά. Δε θα σε ρωτήσει κανείς αν έχεις τελειώσει σχολή ανώτερη ή κατώτερη. Οι σχολές παίρνουν επομένως χρήματα από οποιονδήποτε θέλει να γίνει ηθοποιός, και όταν κάποιος παίρνει λεφτά, δύσκολα θα πει σε κάποιο παιδί ότι δεν κάνει για αυτή τη δουλειά. Έτσι οι σχολές βγάζουν εν δυνάμει άνεργους ηθοποιούς. Σου λέει κάποιος ότι είμαι άνεργος ηθοποιός. Δεν είναι έτσι, είσαι άνεργος. Ηθοποιός δεν είσαι γιατί πήγες σε μια σχολή που πλήρωνες. Είναι πλασματικό. Είναι πολύ δύσκολο να το πεις στα παιδιά πολλές φορές. Μου έχει τύχει μαθητής να μου πει ότι ήρθε σε μια σχολή για να του βρει δουλειά, και ότι ό,τι χρειάζεται θα το μάθει πιο μετά. Δε γίνεται αυτό, έχει χαθεί η έννοια της εκπαίδευσης. Πολλές φορές είναι μεγάλα τα κενά, τι να πρωτογεμίσεις;
Κ.Σ. Τι κομμάτι της ζωής σου καταλαμβάνει το θέατρο σήμερα;
Ζ.Ρ. Η ζωή μου πάντα ήταν γεμάτη από πολλά πράγματα. Αυτό το «εγώ θα πεθάνω στη σκηνή» δεν το ένιωσα ποτέ. Μπορεί να μην το αγαπάω τόσο, δεν ξέρω, κρατώ μια επιφύλαξη. Πάντα θα βρω κάτι να κάνω που να μην περιλαμβάνει το θέατρο. Η οικογένεια μου, η διασκέδαση μου, το σπίτι μου, τα γραπτά, η μουσική, το σινεμά… και το θέατρο το αγαπώ πολύ όταν είναι καλό. Είτε ως θεατής είτε ως ηθοποιός. Ευτυχώς ήμουν πολύ τυχερή, και δεν έπαιξα σε πράγματα που με έκαναν να ντραπώ. Έχω πει πολλά όχι. Παλιά έλεγαν ότι τα όχι χτίζουν καριέρες. Τίποτα δε χτίζουν. Όχι λες και τελειώνει το θέμα. Άλλοι λένε ότι δεν μπορούν να κάνουν κάτι φτηνό. Δεν είναι ότι δεν μπορώ, είναι ότι θα το κάνω χάλια. Δε μου μιλά κάποια ανώτερη δύναμη, απλά δεν θα είμαι καλή σε αυτό. Θέλει και ταλέντο να μπορείς να το κάνεις αυτό.
Κ.Σ. Είναι υγιής αντιμετώπιση αυτή..
Ζ.Ρ. Αυτό μπορεί να είναι γονιδιακό. Ο πατέρας μου ήταν έτσι, αντιμετώπιζε τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο.
Κ.Σ Διαβάζοντας το βιβλίο για τον Κώστα Ρηγόπουλο το καταλαβαίνεις αυτό. Κατά την επιμέλεια του βιβλίου του, ένιωσες να έρχεσαι πιο κοντά του, ή ήταν κάπως δύσκολο να διαχειριστείς το υλικό αυτό;
Ζ.Ρ. Ο πατέρας μου τα έλεγε πολύ έξω από τα δόντια. Πολύ όμως. Δεν μπορούσε να κρατηθεί. Στο βιβλίο δεν τα είχε αυτά, είχε στρογγυλέψει πολύ τις άκρες. Για αυτό αισθάνθηκα ότι ήθελε να βγει αυτό το βιβλίο. Αλλιώς δε θα μου τα έλεγε έτσι. Επομένως δεν είπε κάτι που θα με έφερνε πιο κοντά ή θα με απομάκρυνε, και ελάχιστα πράγματα ήταν δηκτικά. Ένα δυο πράγματα τα αφαίρεσα, γιατί αφορούσαν ανθρώπους που είχαν πεθάνει, και δεν υπήρχε λόγος, όταν δε ζει κανείς. Έπρεπε να τους προστατεύσω και τα αφαίρεσα. Το βιβλίο είναι ευγενικό, μιλάει τόσο όσο… αυτό σημαίνει ότι ήθελε να τα δει η δημοσιότητα αυτά.
Κ.Σ. Στο βιβλίο αφήνει πάντως μια αίσθηση σαν να είναι κοινωνικός παρατηρητής, και όχι ηθοποιός. Όσα λέει δηλαδή μπορεί να αφορούν οποιοδήποτε επάγγελμα.
Ζ.Ρ Και αυτό είναι κάτι που με γοήτευσε και εμένα, όταν διάβασα το κείμενο ολοκληρωμένο. Δεν αφορά μόνο ηθοποιούς, αλλά μια γενιά ολόκληρη. Ειδικά τη μεταπολεμική γενιά, που την έζησε ως παιδάκι, και βλέπεις την άνοδο της Ελλάδας, την οποία την έζησε και μέσα από τη θεατρική τέχνη. Αφορά όλη εκείνη την περίοδο, και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, μια εποχή. Και εκείνος θα μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα, εκτός από το να είναι ηθοποιός. Μια φορά τον ρώτησαν γιατί είναι ηθοποιός, και απάντησε «γιατί δεν κάνω τίποτα άλλο καλά». Δεν ήταν ταγμένος. Η μάνα μου ήταν ταγμένη όμως. Όταν έγινε η έξωση από το θέατρο (Αναλυτή), εκεί αισθάνθηκα ότι μετράμε μέρες. Και έφυγαν και οι δυο μετά από λίγο. Μπορεί να μην ήταν αυτό, αλλά σίγουρα ήταν καθοριστική στιγμή. Ο μεν πατέρας μου αντέδρασε όπως αναμενόταν, λέγοντας «πάει το θέατρο ας το ξεχάσουμε», ενώ η μάνα μου ήταν να δέσει μια πέτρα να πεθάνει. Για εκείνη ήταν ένας πλήρης κύκλος. Ήταν όμως κάτι πολύ άγριο η έξωση αυτή. Ήταν αναμενόμενη βέβαια, αλλά ήταν κάτι δύσκολο.
Κ.Σ. Είδαμε πρόσφατα την παράσταση «Αποκάλυψη Βόμβα» που σκηνοθέτησες. Πώς προέκυψε αυτό;
Ζ.Ρ. Με διάλεξαν. Δεν είχα ποτέ καμία τάση σκηνοθεσίας, αλλά όταν είσαι δασκάλα τόσα χρόνια είναι ένα θέμα αυτό. Τα κορίτσια που το ξεκίνησαν ήταν από την ίδια τάξη. Πολλές φορές πηγαίναμε για καφέ, και με ρωτούσαν τι πιστεύω για κάποια έργα.. μετά από αρκετούς καφέδες τις ρώτησα τελικά, γιατί συζητάμε για αυτά τα έργα. Έτσι με ρώτησαν αν θα σκηνοθετούσα ένα έργο. Τους είπα να βρουν ένα έργο και το βλέπουμε. Εκείνες με εμπιστεύτηκαν. Μαζί κάναμε τη διανομή, διαλέγοντας παιδιά από άλλες τάξεις, που μιλούσαν την ίδια γλώσσα. Έτσι έγινε μια παράσταση, που σχεδόν δεν κατάλαβα πώς το έκανα. Αλλά μου άρεσε τελικά πολύ όλη αυτή η διαδικασία, γλυκάθηκα πολύ! Ήταν πολύ δημιουργικό πράγμα. Ωστόσο το υλικό είναι πολύ σημαντικό, γιατί το να συνεννοείσαι με το θίασο είναι απαραίτητο. Αν μιλάς σε κάποιον και δε σε καταλαβαίνει, είναι πολύ δύσκολο. Εμείς είχαμε μια ευτυχή συνεργασία, κάτι που το ήξερα όμως από πριν, γιατί ήξερα όλα τα παιδιά.
Κ.Σ. Η παράσταση ήταν πάντως πολύ ειλικρινής και με χιούμορ, και εμένα γενικά δεν μου αρέσουν οι κωμωδίες. Είναι σπάνιο αυτό.
Ζ.Ρ. Γενικά στην κωμωδία είναι δύσκολο αυτό. Τα παιδιά ευτυχώς δεν έχουν τέτοιες τάσεις, αλλά αν κάποια στιγμή πάει κάποιος να παρεκκλίνει προς το εύκολο, θα είμαι εκεί από κάτω, ο κακός τους ο φόβος. Πηγαίνω σε κάθε παράσταση, και τους βλέπω. Συμπληρώνουμε πράγματα, αλλά δε φεύγουν ποτέ από το δρόμο που χαράξαμε, και αυτό σημαίνει ότι δουλέψαμε σωστά όλοι μαζί. Στην κωμωδία για να υπάρχει ειλικρίνεια πρέπει να πάσχει ο άλλος εκεί πάνω. Συνήθως στην κωμωδία οι ηθοποιοί λειτουργούν πολλές φορές ως θεατές, και κλείνουν το μάτι με στυλ «κοίτα τι καλά που το κάνω». Αλλά αυτό δεν είναι κωμωδία, είναι γελοιότης . Αυτός είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος της κωμωδίας. Στην Ελλάδα είναι δύσκολο είδος η κωμωδία, καλλιτεχνικά. Εμπορικά έχει ευτυχήσει, αλλά καλλιτεχνικά σπάνια. Πέρυσι, στην κωμωδία του Σπύρου Παπαδόπουλου γελούσα από την αρχή μέχρι το τέλος, γιατί ήταν τόσο καλά υποστηριγμένη. Εμείς ακολουθήσαμε την ειλικρινή αντιμετώπιση του κειμένου, που το είχαν γράψει τα παιδιά. Δεν ήταν κάτι μεγαλειώδες, αλλά είχαμε ως στόχο να υποστηρίξουμε την αλήθεια του.
Κ.Σ. Και μιλώντας για σκηνικά πριν, η παράσταση αυτή είχε καταπληκτικά σκηνικά.
Ζ.Ρ. Τα παιδιά ήθελαν να δώσουν ό,τι χρήματα είχαν και δεν είχαν για να φτιάξουν σκηνικά. Έφτιαξαν μια ολόκληρη σκάλα, που κάθε βράδυ ξεμοντάρεται, γιατί παίζονται και άλλα πράγματα εκεί. Τους έχω ζηλέψει με την καλή έννοια, γιατί δεν ξέρω αν θα έμπαινα στη διαδικασία εγώ να κάνω αυτό κάθε βράδυ. Αυτές οι κωμωδίες όμως δεν γίνονται αλλιώς. Δεν μπορείς να βάλεις ένα μαύρο σκηνικό από πίσω, δεν είναι δράμα, που περιμένεις να αρπάξει το κοινό… είναι πολύ δύσκολο.
Κ.Σ. Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σου σήμερα;
Ζ.Ρ. Το γήρας και ο θάνατος είναι οι μεγαλύτερες αγωνίες μου. Αυτούς που λένε ότι τα έχουν ξεπεράσει πολύ τους ζηλεύω. Και επίσης αυτό που διαβάζω σε κάποιους ότι αισθάνονται καλά που μεγαλώνουν και αγαπούν τις ρυτίδες τους… εγώ να πεθάνω θέλω.. δεν αισθάνομαι καθόλου συμφιλιωμένη με όλα αυτά. Και δεν έχει να κάνει με την απώλεια της ομορφιάς, γιατί δεν ήμουν ποτέ μια ενζενί που θα μου έλειπε κάτι μεγαλώνοντας. Ίσα ίσα που το δικό μου είδος πιο καλά φαίνεται μεγαλώνοντας, και εξυπηρετεί και το θέατρο. Αλλά είναι αυτή η αίσθηση ότι από πρωταγωνιστής πας κομπάρσος της ζωής σου, γκεστ σταρ, τρίτος ρόλος. Σαν να γίνονται πράγματα και δεν σε παίζουν. Έτσι αντιλαμβάνμαι εγώ τα γεράματα. Είναι στο χέρι μας να το αντιμετωπίσουμε, αλλά θέλει πολύ αγώνα σε καθημερινή βάση να λες ότι δε θα σε πάρει από κάτω και θα κάνεις και το ένα και το άλλο. Για αυτό κάνω ό,τι μπορώ και μου κάνει κέφι.
Κ.Σ. Και τί ελπίζεις αντίθετα;
Ζ.Ρ. Να σου πω, δεν βασίσει ποτέ κάτι πάνω στην ελπίδα, ούτε πάνω στα πλάνα. Δεν έλεγα ότι θέλω να κάνω αυτό, ή εκείνο το ρόλο.. ήταν ένα βήμα τη φορά πάντα. Ευχαριστιόμουν αυτό που έκανα κάθε φορά. Το ζητούμενο είναι να μπορώ να ευχαριστιέμαι όσα κάνω, αυτό είναι που θέλω ακόμα. Να μην κάνω τίποτα γιατί έχω συνηθίσει να το κάνω. Είναι μεγάλη παγίδα αυτό. Θέλω να το ξαναγεννάω, να ευχαριστιέμαι μέσα από αυτό. Να γεννιέται κάτι.
Κ.Σ Υπάρχει κάποιος ρόλος που θέλεις να παίξεις;
Ζ.Ρ. Ποτέ δεν ήθελα να παίξω κάτι. Ήθελα να παίξω αυτό που παίζω καλά. Και καλύτερα. Μη σου πω ότι θα ήθελα να γυρίσω πίσω να παίξω κάποια πράγματα πάλι. Δε γίνεται βέβαια ηλικιακά. Αλλά δεν το είχα ποτέ αυτό, να σκεφτώ ρόλους ή συγγραφείς. Πρέπει να κάνεις καλά αυτό που κάνεις εκείνη τη στιγμή, όχι να λες ότι δεν παίζεις κάτι καλά, αλλά όταν θα σου έρθει ο τάδε ρόλος θα παίξεις τέλεια. Γιατί δεν θα το κάνεις και ποτέ αυτό.
Κ.Σ. Έχεις κάποια σχέδια ανακοινώσιμα;
Ζ.Ρ. Έχω κάποια σκηνοθετικά σχέδια, αλλά δεν είναι ανακοινώσιμα ακόμα. Αλλά με γαργαλάει, το είδατε. Με έχει εξιτάρει, και δε βαριέμαι κιόλας. Κάτι μου κάνει αυτή η ιστορία, και δεν το είχα φανταστεί. Όχι ότι δε θέλω να παίξω κιόλας, αλλά δεν έχω συγκεκριμένο πλάνο αυτή τη στιγμή.
Κ.Σ. Σε ευχαριστώ πολύ
Ζ.Ρ Κι εγώ ευχαριστώ πολύ!