Heisenberg του Σάϊμον Στέβενς Simon Stephens στο Θέατρο Νέου Κόσμου
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Ο Σάϊμον Στέβενς είναι άγγλος θεατρικός συγγραφέας γεννημένος στο Μάντσεστερ. Σπούδασε Ιστορία την οποία δίδαξε για ένα διάστημα μέχρι που αποφάσισε, μετά από πολύχρονες σπουδές στη συγγραφή θεατρικών έργων, να ασχοληθεί αποκλειστικά με το θέατρο. Τα έργα του παίζονται σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ.
Λένε πως τα ετερώνυμα έλκονται. Δεν ξέρω εάν αυτό ισχύει και σε ποιο βαθμό μπορεί να ισχύει. Επίσης δεν ξέρω αν και κατά πόσο μια τέτοια σχέση μπορεί να αποτελεί εχέγγυο αρμονικής συμβίωσης ή ακόμα και μιας στενής φιλίας.
Στο έργο υπάρχει ένας προχωρημένης ηλικίας Ιρλανδός χασάπης, άνθρωπος εσωστρεφής, ήρεμος, ήσυχος, ευγενικός που αντιμετωπίζει τα προβλήματα του με στωικότητα και υπομονή. Δεν έχει οικογένεια, δεν έχει φίλους, δεν έχει ποτέ ταξιδέψει. Η δουλειά του τελευταία δεν πάει καλά και σκέφτεται να πάρει σύνταξη.
Στην πρώτη σκηνή του έργου (πρωτοτυπία), σε έναν σταθμό τρένου, στο Λονδίνο, δέχεται, από μία άγνωστη γυναίκα, ξαφνικά και αναπάντεχα, ένα φιλί στο πίσω μέρος του λαιμού του. Στη συνέχεια έρχεται σε επαφή με την κυρία που τον φύλλισε η οποία είναι μια χαρούμενη Αμερικανίδα, ομιλητική, εξωστρεφής, αμετροεπής, η οποία χρησιμοποιεί κάπως περίεργη γλώσσα και μετά από μερικές κουβέντες που ανταλλάσσουν, του εξηγεί ότι το έκανε επειδή τις θύμιζε τον σύζυγο της που έχει πεθάνει. Στα λίγα που αποκαλύπτει για τον εαυτό της αφήνει να εννοηθεί πως και αυτή έχει πολλά και διάφορα προβλήματα. Από την πρώτη σκηνή παρατηρούμε τη συνάντηση της ηρεμίας με την υπερκινητικότητα, της ησυχίας με τη φασαρία, της θλίψης με το χιούμορ. Επίσης βλέπουμε πως και τα επαγγέλματα τους δεν ταιριάζουν με την εντύπωση που δίνουν. Ούτε εκείνος μοιάζει με έναν απλό κρεοπώλη (του αρέσει η μουσική, κρατάει ημερολόγιο και κλαίει πάντα μια παλιά χαμένη του αγάπη), ούτε εκείνη με μια συνηθισμένη γκαρσόνα σε ένα εστιατόριο του Λονδίνου.
Την επομένη η κυρία τον επισκέπτεται στο κρεοπωλείο και μετά από αρκετή συζήτηση, η εξωστρέφειά της κάμπτει την επιφυλακτικότητα του, κάτι που σίγουρα έχει σχέση και με τη διαφορά ηλικίας (είναι κατά 33 χρόνια μεγαλύτερος της), με αποτέλεσμα την υπόσχεση για μια νέα συνάντηση. Ακολουθούν πολλές συναντήσεις στις οποίες εξομαλύνονται οι διαφορές, η γνωριμία εμπλουτίζεται με ψυχική και σωματική επαφή δημιουργώντας σταδιακά μια ζεστή σχέση που βασίζεται στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που και οι δύο έχουν. Με το πέρασμα των ημερών οι διαφορές ελαττώνονται σε σημαντικό βαθμό δημιουργώντας μια αρμονική συντροφικότητα που προσφέρει ευτυχία και στους δύο. Τρανό παράδειγμα διαφορετικού τρόπου αντιμετώπισης των προβλημάτων με βάση τον διαφορετικό χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου ο οποίος χαρακτήρας όμως μπορεί να αλλάξει και σε ορισμένες περιπτώσεις να επανακαθοριστεί. Εδώ μπαίνει και η ερμηνεία του τίτλου του έργου με το όνομα του Γερμανού φυσικού Werner Heisenberg ο οποίος διατύπωσε τη Θεωρία της Αβεβαιότητας. Τελικά φαίνεται ότι δεν πρέπει να είμαστε βέβαιοι για τίποτα, ούτε ακόμα και για τον εαυτό μας.
Ίσως με τα παραπάνω γραφόμενα δοθεί η εντύπωση πως πρόκειται για ένα ζοφερό έργο χαρακτήρων και πράγματι είναι έργο χαρακτήρων χωρίς όμως ποτέ να είναι ζοφερό. Τουναντίον υπάρχουν διάλογοι που προκαλούν ακόμα και το γέλιο. Το έργο επιφανειακά μοιάζει να ακολουθεί τη γνωστή ρομαντική συνταγή του ώριμου, κατασταλαγμένου, ήρεμου άντρα που ζει τη ρουτίνα του η οποία διαταράσσεται από την εμφάνιση-εισβολή μιας πολύ νεότερης, όμορφης και γοητευτικής γυναίκας. Δεν νομίζω όμως πως πρέπει να το δούμε σαν ένα από τα πολλά αυτού του είδους έργα που έχουμε δει, κυρίως, στον κινηματογράφο, πιστεύω ότι είναι κάτι παραπάνω και αυτό το παραπάνω αφορά στην ανάλυση των χαρακτήρων
Συντελεστές
Στη μετάφραση του Μενέλαου Καραντζά δεν διέκρινα κανένα λάθος. Η Σκηνοθεσία του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου εξαιρετική, Τα Σκηνικά-Κοστούμια της Μαγδαλινής Αυγερινού εξυπηρετούν πολύ σωστά την παράσταση. Η Μουσική του Σπύρου Γασπαράτου βοηθάει σημαντικά στη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας.
Πολύ ενδιαφέρον το εύρημα με τα ξύλινα «καφάσια-παλέτες» που αλλάζοντας θέση αλλάζουν και το σκηνικό.
Παίζουν
Η Κόρα Καρβούνη και ο Περικλής Μουστάκας. Και οι δύο εξαιρετικοί στους ρόλους τους. Εκείνος με μεγάλη επιτυχία και με σωστή κίνηση και λόγο αποδίδει τον παραιτημένο άνθρωπο της προχωρημένης ηλικίας που σιγά-σιγά με την επίδραση της φίλης του αλλάζει ψυχική διάθεση και συμπεριφορά. Εκείνη όμορφη, γοητευτική, με ζωή και διάθεση εκφράζει αποτελεσματικά το κίνητρο της αλλαγής.
Μια πολύ καλή παράσταση. Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr