Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Ο Τζων Μπρίτεν είναι Άγγλος θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης που πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Ολλανδία. Έγραψε το θεατρικό έργο «Ρότερνταμ» το οποίο ανέβηκε για πρώτη φορά σε ένα μικρό θέατρο στο Λονδίνο, το Theater 503. Πολύ σύντομα ακολούθησε το ανέβασμά του στο West End και μετά στις ΗΠΑ, Off-Broadway. Το έργο απέσπασε το βραβείο Olivier, το πρώτο που δόθηκε ποτέ σε θεατρικό έργο με παρόμοια υπόθεση. Ο συγγραφέας (straight, cisgender, παντρεμένος) με κίνητρο την άποψη του για το ό,τι δεν υπάρχουν αρκούντος πολλά έργα που να διαπραγματεύονται το ίδιο θέμα καθώς και παρατηρώντας τις περιπτώσεις ομοφυλόφιλων φίλων του άρχισε να σκέφτεται την πλοκή το 2010, πέρασε στη φάση της συγγραφής το 2012 την οποία τελείωσε το 2014.
Τα παιδιά γεννιούνται ουδέτερα. Το παιδί είναι ¨το¨, δεν είναι ¨ο¨, ούτε και ¨η¨, αργότερα έρχεται η ταύτιση με το φύλο. Η παρακολούθηση της εξέλιξης είναι δουλειά του παιδίατρου αλλά και των γονέων. Όταν η ωρίμανση ακολουθεί τη συνηθισμένη πορεία δεν προκύπτουν προβλήματα, όταν υπάρχουν παρεκκλίσεις μπορεί να προκύψουν.
Το έργο
Στην περίπτωση που θα αναρωτηθεί κανείς ως προς το αν το έργο είναι δράμα η κωμωδία νομίζω πως σίγουρα είναι δράμα με κάποια κωμικά στοιχεία. Ο συγγραφέας όμως, από ότι διάβασα σε συνεντεύξεις του, προσπαθεί να το παρουσιάσει σαν μια ευχάριστη και έξυπνη ιστορία με γλυκόπικρα στοιχεία, πιστεύοντας ότι με το χιούμορ και το κωμικό στοιχείο θα αυξηθεί ο βαθμός κατανόησης και συμπάθειας προς τους ήρωες.
Πρόκειται για την ιστορία τριών ομοφυλόφιλων γυναικών και του αδελφού της μίας από αυτές. Ζουν στο Ρότερνταμ, πόλη λιμάνι της Ολλανδίας, μακριά από την πατρίδα τους την Αγγλία. Με διάφορα προσχήματα, κυρίως της εύρεσης εργασίας, έχουν απομακρυνθεί από τους γονείς τους. Οι οικογένειες τους δεν γνωρίζουν τις σεξουαλικές τους προτιμήσεις και εδώ προκύπτει το πρώτο ερώτημα, πώς γίνεται και δεν το γνωρίζουν;
Το δεύτερο και ακόμα ποιό σημαντικό ερώτημα είναι εάν οι κοπέλες αυτές είναι ευτυχισμένες με τη ζωή που κάνουν; Σε καμία περίπτωση όμως δεν φαίνεται κάτι τέτοιο. Πρώτα από όλα οι δύο, που αποτελούν το κεντρικό «ζευγάρι», βασανίζονται προσπαθώντας να εξηγήσουν στους γονείς τους πως έχουν τα πράγματα. Η Άλις έχει γράψει ένα e-mail και είναι έτοιμη να το στείλει αλλά διστάζει, ντρέπεται, φοβάται να πει στους κατά κάποιο τρόπο πουριτανούς γονείς της μια αλήθεια που θα τους συγκλονίσει. Η Φιόνα που είναι η σεξουαλική της σύντροφος επίσης βασανίζεται από το ίδιο πρόβλημα το οποίο όμως λύνει ενημερώνοντας τους, παραμονή Χριστουγέννων. Από ό,τι φαίνεται πρόκειται για ιδιαίτερα προοδευτικούς και μάλλον θα έλεγα αδιάφορους γονείς (μήπως και στις δύο περιπτώσεις πρόκειται για γονείς που δεν ξέρουν καλά τα καθήκοντα και τον ρόλο τους;). Η Τρίτη της παρέας, Ολλανδή, από κάποια επαρχία της χώρας, δείχνει να μην έχει προβλήματα, αναφέρει πως είναι ομοφυλόφιλη από την παιδική ηλικία των δέκα χρόνων και αφήνει κάποια ερωτηματικά για τους δικούς της γονείς. Μοιάζει να μην έχει πρόβλημα, αλλά μόνο μοιάζει.
Στη αρχή η Άλις τα φτιάχνει με τον αδελφό της Φιόνα, όταν όμως έρχεται στο σπίτι του, γνωρίζει την αδελφή του με την οποία δημιουργεί ομοφυλοφιλική σχέση. Η σχέση από την αρχή δεν φαίνεται να δίνει ευτυχία σε καμία από τις δύο. Η Άλις είναι βαρύτατα νευρωσική, υστερική, συναισθηματικά ασταθής. Τα πράγματα μπλέκονται ακόμα περισσότερο όταν η Φιόνα της αποκαλύπτει ότι αισθάνεται πως είναι άντρας μέσα σε γυναικείο σώμα και πως θέλει να ντύνεται και να συμπεριφέρεται σαν άντρας. Επίσης την ενημερώνει για το ότι προγραμματίζει χειρουργική επέμβαση αλλαγής φύλου. Φυσικά σε αυτήν την περίπτωση η Άλις δεν θα απολαμβάνει τις ομοφυλοφιλικές τις προτιμήσεις και αυτό χαλάει τη σχέση δημιουργώντας παράλληλα μια καινούργια σχέση με την τρίτη από τις κοπέλες με την οποία εργάζονται στον ίδιο χώρο. Ο αδελφός της Φιόνα υποστηρίζει την αδελφή του με το σκεπτικό πως έχασε τη φίλη του από γυναίκα και όχι από άντρα!
Θεατρική Κριτική
Και οι τέσσερις τους θέλουν να τους αγαπάνε για αυτό που είναι χωρίς όμως να λαμβάνουν υπόψη ότι θα πρέπει πρώτα από όλα οι ίδιοι να ξέρουν τι ακριβώς είναι και ποιοι είναι. Τελικά είναι η Άλις λεσβία εάν έχει σχέση με κάποιον που αισθάνεται άντρας; Πόσο άντρας μπορεί να είναι η Φιόνα; Οι ήρωες κάνουν το σωστό; Ακολουθούν λάθος δρόμο; Το σωστό και το λάθος, το καλό και το κακό, αυτό που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους ή δυστυχισμένους μένει να το αποφασίσει ο θεατής. Ένα έργο που νομίζω πως είναι πιο πολύ έργο διαλόγου μια και έχει γρήγορο διάλογο με έξυπνες και ενδιαφέρουσες λέξεις και φράσεις, σίγουρα όμως υστερεί στην ανάλυση των χαρακτήρων που θα το έκανε λιγότερο επιφανειακό και με περισσότερο βάθος.
Συντελεστές
Η μετάφραση της Ισαβέλας Μαργάρα έχει μικροπροβλήματα. Η σκηνοθεσία του Μάριου Παναγιώτου πολύ καλή. Τα σκηνικά της Κωνσταντίνας Κρίγκου μοιάζουν κάπως σε αυτά άλλων ανεβασμάτων από το εξωτερικό. Τα κοστούμια, αυτά που πρέπει. Ο σχεδιασμός φωτισμών του Βασίλη Κλωτσοτήρα απόλυτα ικανοποιητικός. Βοηθός σκηνοθέτη: Αθηνά Μπαλτά, Φωτογραφίες: Νίκη Ψυχογιού.
Παίζουν
Η Ραφίκα Σαουίς πολύ καλή στον ρόλο της. Προσπαθώντας να δήξει την ψυχική της διαταραχή μιλάει όπως οι βαριά νευρωσικοί (πολλές φορές όπως μιλάνε κάποιοι παρουσιαστές της τηλεόρασης με ταχύτητα πολυβόλου, που βέβαια δεν είναι νευρωσικοί). Όπως και να είναι το καταφέρνει καλά χωρίς να κάνει λάθη. Η Κλεοπάτρα Μάρκου επίσης παρουσιάζει εύγλωττα τους προβληματισμούς και τη σύγχυση της. Ο Γιώργος Σύρμας, ήπιος, γλυκός με προσποιητή κατανόηση, σε κάποια σημεία υπερβολικός (κυρίως στη φάση που ξεκαρδίζεται πέφτοντας στο πάτωμα). Η Μαρία Δαμασιώτη πολύ καλή, χαριτωμένη, δίνει με επιτυχία την αίσθηση της λιγότερο επηρεασμένης. Όλη όμως η παράσταση είναι κάπως θορυβώδεις και σε μερικά σημεία υπερβολικά κραυγαλέα.
Αν τολμούσα να συγκρίνω το έργο με το «Κορίτσι από τη Δανία» και την ερμηνεία του Eddie Redmayne, θα κέρδιζε το Κορίτσι (υποψηφιότητες για Oscar και άλλα μεγάλα βραβεία, η Alicia Vikander απέσπασε το Όσκαρ Β’ Γυναικείου ρόλου ).
Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr