fbpx

Ο Μάνος Καρατζογιάννης για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου

Το δικό του μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου που γιορτάζεται στις 27 Μαρτίου γράφει στο Μytheatro ο αγαπημένος ηθοποιός και σκηνοθέτης Μάνος Καρατζογιάννης:

Μάνος Καρατζογιάννης

“Δυό μέρες μετά την καθιερωμένη μας εθνική εορτή είθισται τελευταία να γιορτάζουμε παγκοσμίως το Θέατρο και να γράφουμε κείμενα – όσοι εργαζόμαστε σε αυτό – τονίζοντας την προσφορά του και την αξία του. Κάθομαι και συλλογίζομαι μέσα σε αυτήν την υπερπληθώρα παραγωγής τι είναι αυτό που πραγματικά μας προσφέρει το Θέατρο σήμερα και γιατί εξακολουθεί να είναι τόσο βαθιά συνδεδεμένο με την ανθρώπινη κατάσταση.

Αν και στις μέρες μας η πρόσβαση στη γνώση συμβαίνει αστραπιαία χάρη στις μηχανές αναζήτησης του υπολογιστή μας το Θέατρο συνεχίζει να έχει τους δικούς του ρυθμούς. Εκεί η γνώση και το αίσθημα διατηρούν ακόμα τη δική τους διαδρομή. Η διαδικασία τιμάται – ή θα όφειλε τουλάχιστον – όσο και το αποτέλεσμα. Παρά το γεγονός ότι ο χρόνος συμπιέζεται στην καθημερινή μας ζωή μέσα στην πολλαπλότητα των αναγκών και των δραστηριοτήτων μας, ο σεβασμός στη διαδικασία κατά τη διάρκεια των προβών είναι αναπόφευκτος εφόσον αποσκοπούμε να δικαιώσουμε το «ταξίδι» μας και όχι κατ’ ανάγκη τον ίδιο μας τον προορισμό. Μολονότι η τεχνολογία στον υπερσύγχρονο δυτικό κόσμο επιταχύνει τη διαδικασία, εννίοτε υπερπηδώντας την, το Θέατρο διατηρεί ακόμη ακέραιο το σεβασμό στη διαδρομή που προϋποθέτει η αληθινή γνώση και το γνήσιο αίσθημα. Άλλωστε, ό,τι αποκτιέται με κόπο ενδέχεται να εγγράφεται πιο στέρεα στην ολοένα πιο συγκεχυμένη μνήμη και αποσπασματική σκέψη μας.

Την ίδια συνέπεια επιδεικνύει η θεατρική πράξη και με τον θεατή της. Μέσα δηλαδή από την μοναδική της αμεσότητα δύναται να χτίσει μαζί του μια ξεχωριστή σχέση, προσωπική, σχεδόν αναντικατάστατη, πέρα από την ψυχρότητα και την ανωνυμία του παντοδύναμου πλέον διαδυκτίου. Είναι η προσωπική επαφή που της το επιτρέπει. Πόσες φορές δε θυμόμαστε αόριστα, αλλά σχεδόν με όλες μας τις αισθήσεις, την πρώτη φορά που μας αποκαλύφθηκε ένα κείμενο ή γνωρίσαμε έναν ηθοποιό ή σκηνοθέτη. Εκείνη δηλαδή τη φορά που μας πήρε από το χέρι ένας δημιουργός και μέσα από τη φαντασία του μας οδήγησε στον πυρετό του σκηνικού θαύματος. Σε ένα θαύμα που γεννιέται κάθε φορά από την αρχή για να επικοινωνηθεί «διαφορετικά» μέσα στην προκαθορισμένη συνθήκη της επανάληψής του.

Σήμερα, που η κοινωνική ανισότητα αυξάνει συνεχώς οδηγώντας τους λαούς σε ακραίες ιδεολογίες και τους φορείς της εξουσίας συχνά σε φασιστικές πρακτικές το Θέατρο τηρεί την φαινομενικά αυτονόητη και δεδομένη σύμβαση του «να περιμένεις να ολοκληρώσει ο άλλος τα λόγια του για να πεις τα δικά σου». Να δίνεις δηλαδή στον Άλλον τον απαραίτητο χώρο που χρειάζεται ώστε να γίνει ο μεταφραστής του δικού του αισθήματος, ο αγωγός της δικής του ιστορίας ή εν προκειμένω του προσώπου, το οποίο ενσαρκώνει. Χειραφετημένη κοινωνία σήμερα, σημειώνει ο Γάλλος φιλόσοφος Ζακ Ρανσιέρ (γαλλ. Jacques Rancière), δεν είναι αυτή όπου έχει απήχηση ένας συγκροτημένος λόγος απελευθερωτικός, αλλά η κοινωνία στην οποία ο καθένας μπορεί να γίνει αφηγητής και μεταφραστής, να πει τη δική του ιστορία αντίστασης και να αναπαραγάγει τον λόγο των άλλων προσθέτοντας το δικό του στίγμα. Όχημα δηλαδή μιας καινοτόμας επανάστασης στη σύγχρονη κοινωνία δεν μπορεί να είναι ο συνηθισμένος πολιτικά στερεοτυπικός λόγος αλλά η προσωπική μας συνευθύνη σε όλα όσα συμβαίνουν, όπως αυτή απορρέει μέσα από τη δυναμική της θεατρικής πράξης. Μια θεατρική πράξη που παραδοσιακά – ακόμη και σε δύσκολους καιρούς – υπερασπίζεται την οποιαδήποτε ετερότητα ή διαφορετικότητα των δραματικών της προσώπων μέσα από τις εκάστοτε εξομολογήσεις τους αναφορικά με τις προσωπικές τους εμπειρίες, εικόνες και αντιστάσεις.

Η θεατρική «φαντασμαγορία», ως η δυνατότητα να αφηγηθείς μια προσωπική ιστορία, υπαγορεύει μέσα από τη σκηνική σύμβαση τον αναγκαίο συλλογικό αγώνα για μια δικαιότερη κοινωνία. Σε μια εποχή που ο,τιδήποτε συλλογικό βάλλεται εξαιτίας της απομόνωσης του σύγχρονου ανθρώπου το Θεατρο απευθύνεται αδιάλλείπτως στο κοινό μας αίσθημα. Αρθρώνει δημόσια συγκροτημένο λόγο υπενθυμίζοντας στους πρωταγωνιστές των δρώμενων του, στους θεατές του και κατ’ επέκταση σε μια ολόκληρη κοινωνία το δικαίωμα να διεκδικούν χώρο, χρόνο και ύπαρξη.

Τέλος, στον τόπο μας το Θέατρο κρατά ζωντανό από γενιά σε γενιά ένα από τα μοναδικά στοιχεία του απανταχού ελληνισμού, διαφυλάττοντας με αυτόν τον τρόπο την αξία και τη συνέχεια του ανά τους αιώνες: την ίδια την ελληνική γλώσσα ως τη μόνη πια σταθερή πηγή του «εθνικού μας πλούτου».

Σχολιάστε

Θέατρο - mytheatro.gr