ΗΡΩΕΣ Ζεράλντ Σιμπλερά Gerald Sibleyras (1961)

Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης

Ο γεννημένος στο Παρίσι το 1961 Ζεράλντ Σιμπλερά είναι Γάλλος θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός. Έχει γράψει τέσσερα θεατρικά έργα ένα από τα οποία είναι το γραμμένο το 2003 έργο με τίτλο «Ήρωες», που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, και έχει βραβευτεί με το βραβείο Laurence Olivier (2006). Το συγκεκριμένο έργο έχει μεταφραστεί και παρουσιαστεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής (πρεμιέρα στο θέατρο Montparnasse στο Παρίσι). Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν. Τους ανθρώπους δεν υπάρχει λόγος να τους σκοτώσουν γιατί αυτοί οι ίδιοι έχουν επίγνωση της κατάστασής τους, έχουν μέσα τους τον θάνατο. Βλέπουν, γνωρίζουν, αισθάνονται και ζουν την κατάντια τους. Όλοι είμαστε ήρωες ο καθένας για τον μικρόκοσμό του, ο καθένας για τους δικούς του.

Ακόμα και αν δεν έχουμε να επιδείξουμε ηρωικές πράξεις, σίγουρα κάτι θα έχουμε κάνει, κάποιο πετραδάκι θα έχουμε προσθέσει ή θα νομίζουμε ότι έχουμε προσθέσει σε αυτά που ασχοληθήκαμε (υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δεν έκαναν ποτέ, τίποτα). Όπως και να είναι στην αρχή της ζωής μας υπάρχουν πολλά τραγούδια για να τραγουδήσουμε. Υπάρχουν οι φιλοδοξίες μας, τα όνειρα μας οι προσπάθειες μας να επιτύχουμε, με βαρύ πολλές φορές τίμημα. Τα χρόνια όμως περνάνε πολύ γρήγορα και έρχονται οι εποχές που κάνει κρύο και τα ολοζώντανα πράσινα φίλα που έχουν στο μεταξύ κοκκινίσει, κιτρινίσει και ξεραθεί αρχίζουν να πέφτουν (πολύ ωραία και άφθονα πλατανόφυλλα πέφτουν στην παράσταση, συντελώντας στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος). Για τα σε αχρηστία αυτοκίνητα υπάρχουν τα νεκροταφεία αυτοκίνητων. Για τους ανθρώπους που είναι πλέον άχρηστοι αλλά και άκληροι υπάρχουν τα γηροκομεία σε οποιαδήποτε μορφή (στην προκειμένη περίπτωση στρατιωτικό).

Οι τρεις ήρωες του έργου βρίσκονται σε έναν τέτοιο χώρο. Στρατιωτικοί στο επάγγελμα, μετά από πολλές μάχες και ηρωισμούς έχουν καταντήσει γελοίοι περνώντας την καθημερινότητά τους με ανόητες συζητήσεις, παιδαριώδη συμπεριφορά, μικροπαρεξηγήσεις και ανημποριά. Αυτοί που κάποτε μάχονταν στα πεδία των μαχών τώρα το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να λογομαχούν. Είναι γνωστό ότι το γήρας δεν έρχεται μόνο του αλλά φέρνει και πολλά δυσάρεστα. Ο ένας από τους ήρωες, έχει κάποιο βλήμα στον εγκέφαλο του το οποίο του δημιουργεί επεισόδια απώλειας συνείδησης (Φέρτης). Ο άλλος έχει προβλήματα δυσκινησίας και χωλότητας από παλιό τραυματισμό στο πόδι (Πιατάς).

Παρόλα ταύτα κατορθώνει να διατηρεί το χιούμορ του και φροντίζει να πικάρει τον τρίτο που ενώ πάσχει από αγοραφοβία, αλλά και την έντονη ευσυγκινησία που φέρνουν τα χρόνια, θέλει να κάνει τον αρχηγό, άσχετο με το εάν παρεξηγείται με το παραμικρό και επίσης άσχετα εάν, πιθανότατα από ανάγκη, το ξεπερνάει σε ελάχιστο χρόνο (Μιχαηλίδης). Όσο θλιβερή και αν είναι η καθημερινότητά τους κάποια ελπίδα, έστω και αν ξέρουν ότι είναι φρούδα, δεν παύει να είναι απαραίτητη. Ονειρεύονται καθημερινά ένα ταξίδι – περιπέτεια στη μακρινή Ινδοκίνα (αποικία της Γαλλίας, κάποτε) που τελικά αντικαθίσταται από ένα ρεαλιστικό πικ-νικ σε λοφίσκο κάπου κοντά στον οίκο ευγηρίας. Ακόμα και αυτό είναι παρηγοριά για να αποφύγουν το κακό (πιθανότατα τον θάνατο) που παίρνει υπόσταση στο πρόσωπο της καλόγριας. Δεν μπορεί να γίνει τίποτα, δεν υπάρχει πια τίποτα εκτός από μια συντροφιά με ομοιοπαθής και μια ρουτίνα που σκοτώνει κάθε ελπίδα (τσεχοφική ατμόσφαιρα). Το έργο κατατάσσετε στην κατηγορία της κωμωδίας (στην παράσταση δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στο κωμικό στοιχείο) εγώ όμως καθόλου δεν νομίζω πως πρέπει. Στην πραγματικότητα πρόκειται για το τραγικό τέλος της ζωής των ανθρώπων που για να γίνουν ήρωες πλήρωσαν το βαρύ τίμημα. Κανείς από τους τρεις δεν έχει παντρευτεί, κανένας τους δεν έχει παιδιά, ούτε και επισκέπτες, να είναι τυχαίο; Έργο γραμμένο για τρείς χαρακτήρες που τους ενσαρκώνουν τρεις πολύ μεγάλοι ηθοποιοί.

ΚΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

Οι ερμηνείες των ρόλων, όπως είναι αναμενόμενο εξαιρετικές. Μπορεί να φαίνεται πως την παράσταση την κλέβει ο Πιατάς αλλά μολονότι τον εκτιμώ πάρα πολύ, πιστεύω πως είναι και ο ρόλος που βοηθάει, τον οποίο φυσικά ενσαρκώνει με μεγάλη επιτυχία. Ο Ν. Μιλιβόγεβιτς, με ένα τέτοιο καστ τόσο έμπειρων ηθοποιών σίγουρα δεν είχε να αντιμετωπίσει προβλήματα, όπως και να είναι όμως πρέπει να πούμε ότι αυτό που έκανε είχε εξαιρετικό αποτέλεσμα. Τα σκηνικά του Γ. Γαβαλά όπως και τα κοστούμια του Μ. Σδούγκου αλλά και οι φωτισμοί της πολύ γνωστής και πάντα καλής Ελ. Ντεκώ συμβάλλουν στη δημιουργία ενός άρτιου αποτελέσματος. Το ίδιο κάνει και η μουσική του Δ. Καμαρωτού. Ερμηνεύουν: Γ. Φέρτης, Δ. Πιατάς, Ιερ. Μιχαηλίδης.. Διαρκεια : 90 ‘ Υ-Τα τύπου πάγκου καθίσματα της πρώτης σειράς είναι ιδιαίτερα άβολα και κουράζουν.

Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr