Το θέατρο Αργώ παρουσιάζει την παράσταση Παζολίνι, σε σκηνοθεσία Αγγελικής Καρυστινού, με τον Ένκε Φεζολλάρι στο ρόλο του μεγάλου κινηματογραφιστή. Η παράσταση βασίζεται στο έργο του Γιάννη Σολδάτου Όταν Ο Παζολίνι Συνάντησε Το Αγόρι Που Του Πρόσφερε Το Θάνατο” και σε ντοκουμέντα,αρχεία ,κείμενα και συνεντεύξεις του ίδιου του Παζολίνι σε διασκευή και δραματουργική επεξεργασία της Αγγελικής Καρυστινού, .
Το έργο
Στις 2 Νοεμβρίου του 1975, μια ομάδα παιδιών που πήγαιναν να παίξουν ποδόσφαιρο στην περιοχή της Όστιας, εκεί που βρίσκονταν οι εργατικές συνοικίες της Ρώμης, ανακαλύπτει το κατακρεουργημένο σώμα του Πιερ Πάολο Παζολίνι.
Ένα νεαρό αγόρι, ο Πίνο Πελόζι, ομολογεί και φυλακίζεται, όμως η Ιταλία ξέρει ότι πρόκειται για μια πολιτική δολοφονία. Χρόνια μετά ο Πελόζι βγαίνει από την φυλακή και αποκαλύπτει τελικά τις συνθήκες θανάτου του μεγάλου δημιουργού, όμως το ερώτημα παραμένει αναπάντητο: ποιος όπλισε το χέρι των δολοφόνων;
Ξεκινώντας από την στιγμή του θανάτου, κι ενώ ένας επιθεωρητής βρίσκεται στον τόπο του εγκλήματος μαζεύοντας τα κομμάτια ενός νεκρού σώματος, ο Πιερ Πάολο Παζολίνι στο δικό του «καθαρτήριο» εξομολογείται τη ζωή του από τα παιδικά του χρόνια, την πολιτική του θέση, τη σχέση του με την τέχνη και την ποίηση, αναζητά τα πρόσωπα που τον σημάδεψαν, ομολογεί τις αντιφάσεις που τον βασάνιζαν και οδηγεί τον θεατή να ανακαλύψει την αλήθεια, ενώνοντας τα κομμάτια ενός πάζλ που ακόμα ψάχνει μια λύση.
Ο Παζολίνι
Ο Παζολίνι ριψοκίνδυνος και γενναίος ποιητής, φιλομαθής, μυστικιστικά ανήσυχος διανοούμενος και παθιασμένος κινηματογραφιστής, φιλήδονος αλλά και μοναχικός, υπήρξε μια αχαλίνωτη, «κολασμένη» μορφή του 20ου αιώνα, μια ύπαρξη αντιφατική, διχασμένη ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, στην πίστη και την αθεΐα.
Ο Renoir έγραψε: “Σε κάθε εικόνα, σε κάθε πλαίσιο, κάποιος αισθάνεται την αναταραχή που φέρνει ο Παζολίνι στην συνείδηση του θεατή. Αυτό που σκανδαλίζει τους ανθρώπους δεν είναι η αισχρότητα η οποία δεν υπάρχει. Το σκάνδαλο βρίσκεται στην ειλικρίνεια ». Ο Παζολίνι έφερε την ίδια ειλικρίνεια σε κάθε δουλειά του, σε κάθε πράξη του. Είναι αυτή η συνέπεια, αυτή η πίστη στη ζωή – στη ζωή του και στον κόσμο γύρω του – που κάνει το έργο του, ανεξάρτητα από το μέσο, όλο ένα κομμάτι, ένα σύνολο ιδεών, λέξεων και εικόνων.
Ο Παζολίνι αντιμετώπισε ένα δίλημμα με προσωπικούς, παρανοητικούς και ψυχολογικούς όρους, επισημαίνοντας ταυτόχρονα ένα οριστικό σπάσιμο από τη σύγχρονη ερμηνευτική ποίηση – που αποφεύγει την ψυχολογία και τον ρητό υποκειμενισμό – και την παραβίαση της παράδοσης και του φασισμού της εποχής. Για πρώτη φορά, πρότεινε την σεξουαλικότητά του με ενθουσιασμό, ενάντια στον κόσμο της θεσμοθετημένης πολιτιστικής Αρχής . Ο Παζολίνι εξωτερίκευσε σχεδόν φανατικά την αντιπάθειά του προς τον καινούριο ανθρωπολογικό νεοκαπιταλιστικό τύπο, με αποκορύφωμα την ταινία Salò (1975), όπου η χυδαιότητα του κακού αντανακλάται στον πελιδνό χρωματισμό των άθλιων εικόνων. Είναι αυτή η ικανότητα και η τάση να απορροφά τις προϋπάρχουσες μορφές, τα μέσα, τα στυλ και τα θέματα, μόνο για να τα υπονομεύσει από μέσα που ίσως να χαρακτηρίζουν καλύτερα τον «τρόπο ζωής» και την εργογραφία του Παζολίνι.
Ο ποιητής είναι με το μέρος εκείνων που εξοστρακίσθηκαν για τα ερωτικά τους ήθη. Με το μέρος των ομοφυλόφιλων, που οι παπάδες έσυραν στην πυρά, και υπέρ των φτωχών σοδομιστών που δεν έχουν τον απαιτούμενο πλούτο για να εξαγοράσουν το παράπτωμά τους. Ο Παζολίνι είναι συνήγορος αυτών που υπομένουν όλα τα δεινά των κοινωνικών διακρίσεων, δίνοντας μια ελεύθερη απόδοση της πραγματικότητας με την οποία κάνει ακόμη πιο έντονο το ρεαλισμό με τον οποίο κινηματογραφεί τη ζωή των ηρώων του και κατ΄ επέκταση κάθε περιθωριακής γωνιάς του (υπο)προλεταριάτου της Ρώμης, σε κάθε εξαθλιωμένη κοινωνική ομάδα της εποχής.
Το κορμί του Παζολίνι κομματιάστηκε από ένα αυτοκίνητο, το οποίο πέρασε από το κορμί του δεκάδες φορές στις 2 Νοεμβρίου 1975. Για τη δολοφονία του καταδικάστηκε ως ένοχος ένας εκπορνευόμενος νεαρός, ο 17χρονος τότε, Πίνο Πελόζι. Ύστερα από 30 χρόνια ωστόσο, η ιστορία της δολοφονίας του ήρθε και πάλι στο προσκήνιο, όταν ο Πελόζι απέσυρε την ομολογία του, ισχυριζόμενος ότι δεχόταν απειλές για τον ίδιο και την οικογένειά του, ώστε να μην αποκαλύψει τους πραγματικούς ενόχους.
Η παράσταση
Η παράσταση πατά πάνω στην ρεαλιστική περιγραφή του “άγονου” βίου και της “αμαρτωλής” πολιτείας των λούμπεν του Παζολίνι, και συνδυάζει έξοχα μια ποιητική σπουδή της ψυχολογίας και της συμπεριφοράς του κινηματογραφιστή μέσα από τα δικά του λόγια. Το κείμενο του Σολδάτου με την δραματουργική επεξεργασία της Αγγελικής Καρυστινού τονίζει το σταθερό ενδιαφέρον του Παζολίνι για τη γλώσσα, τα έθιμα και τη συμπεριφορά των cafoni, τους οποίους ο ίδιος αποκαλεί «υποπρολεταριάτο» και τους οποίους διαχωρίζει από τα μέλη της βιομηχανικής εργατικής τάξης, υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα τις αγροτικές και προβιομηχανικές τους καταβολές.
Η σκηνοθεσία και δραματουργική προσέγγιση της Αγγελικής Καρυστινού πατά εύστοχα πάνω σε αυτήν την εμμονική πολυεδρικότητα που χαρακτήριζε τον Παζολίνι, με έντονα τα στοιχεία της ποιητικής: η παράθεση, η υφολογική νοθογένεια ανάμεσα στο σοβαρό και μη, οι διατομές/διαχωρισμοί και οι αναμίξεις μεταξύ των επικοινωνιακών κωδίκων αποτελούν έντονα στοιχεία της παράστασης που διατηρεί όμως μια εντυπωσιακή συνοχή. Τοποθετεί τον ποιητή στη σκηνή του θανάτου του, τον βγάζει από το νεκρό του σώμα, και τον καλεί ως παρατηρητή, ως ακροβατούντα μεταξύ ζωής και θανάτου, μέσα από έναν σχεδόν παραληρηματικό μονόλογο να συνομιλήσει με τους ανθρώπους της ζωή του, τη μάνα του, τον Νίνο, την Μαρία Κάλλας που λάτρεψε.
Ο Ένκε Φεζολλάρι σε μια χειμαρρώδη ερμηνεία δίνει έμφαση στην απομυθοποιητική επιθετικότητα του Παζολίνι απέναντι στους θεσμούς, προβάλλει την αισθαντική ανησυχία του ποιητή, με μια δυνατή εκφραστική δύναμη που ενδυναμώνει το μυστήριο γύρω από το πρόσωπο του, που δεν κατάφερε να αποκωδικοποιήσει η λογική. Η ερμηνεία του δε βασίζεται όμως, στην εγκεφαλική γραμμή των αισθήσεων, τον κανονικό ρυθμό της εγκεφαλικής γραφής: αναπηδά, αναζητά αιχμές θυμού, ξαναπέφτει στην τρυφερότητα της νοσταλγίας, κατρακυλά στη νεύρωση, αφυπνίζεται με τη φλόγα της ουτοπίας, αναδημιουργεί τον δημιουργικό της οίστρο μέσα σε μια αγωνιώδη προσπάθεια να προλάβει. Καθώς η παράσταση τοποθετείται λίγα λεπτά μετά το θάνατο του Παζολίνι, την στιγμή ίσως που η ψυχή ετοιμάζεται να αφήσει το σώμα, ο νεκρός ποιητής βιάζεται να μιλήσει για όσα τον αφορούν – εύστοχα η Αγγελική Καρυστινού ορίζει έναν φρενήρη ρυθμό στον Ένκε Φεζολλάρι, ο οποίος ανταποκρίνεται στο υπαρξιακό και ερωτικό παραλήρημα του με μια θηριώδη πειθαρχία, και ένα εντυπωσιακό στο εύρος του υποκριτικό δαιμόνιο. Η υπερβολή που περιέχεται στην ανάγκη να εκδηλώσει αυτό που δεν εκφράζεται επιτρέπει στο θεατή την επαφή με το μυστήριο της ύπαρξης του Παζολίνι ή, καλύτερα, με τα ακαθόριστα και τρομερά θεμέλιά της.
Πίσω από τον Φεζολλάρι τα βίντεο ανασυνθέτουν την δημιουργία του Παζολίνι, μέσα από τα οποία ξεκίνησε να «ζωγραφίζει» μια Ιταλία ταπεινή, πραγματική, καθημερινή, να υπερασπίζεται την αγαθότητα της ψυχής, την απλότητα των αλητών και των ανθρώπων που ζουν στο περιθώριο. Οι εξαθλιωμένες ζωές των ηρώων, που επιλέγει ο Παζολίνι να υποδύονται πολλοί ερασιτέχνες ηθοποιοί και οι οποίοι καθιερώνονται μέσα από τις ταινίες του, δημιουργούν ένα σύγχρονο έπος της πραγματικότητας, με την ωμότητα, τα σατιρικά στοιχεία, τις αναπάντεχες καταστάσεις, την τρέλα, τις σεξουαλικές παρεκτροπές και τη βαθιά γνώση της ανθρώπινης πολυπλοκότητας, που χαρακτήριζαν τον Παζολίνι. Μέσα σε αυτούς, η Κάλλας, το δώρο του θεού στον άνθρωπο για τον Παζολίνι, ερμηνεύει τη Μήδεια, ως μια σύγχρονη ή μια αρχαϊκή γυναίκα, που, μέσα από τα πάθη της, αποκτά υπόσταση αγίας.
Στα βίντεο προβάλλονται σκηνές από τις φτωχογειτονιές του Ακατόνε (1961) και της Μάμα Ρόμα (1962). Ο Παζολίνι εστίασε σε μορφές ανθρώπων που θα μπορούσαν να ζουν σε έναν άλλο χωρο-χρόνο, σαν νομάδες στην περιφέρεια της μητρόπολης. Η περιπλάνησή τους ανασυνθέτει αποσπασματικά τη χαμένη αίσθηση της πόλης. Στο παζολινικό παζλ της παράστασης χωράνε σκηνές από ταινίες του, ηδονές, βλάσφημες επί γης παραδείσιες αναζητήσεις, πολιτικές αναλύσεις και σχόλια κατά της δημόσιας διαφθοράς, ιστορίες άγριες και τρυφερές, ατμόσφαιρες εποχής, πόθοι και πάθη και το άδοξο τέλος στις παρυφές της Αιώνιας Πόλης, στην Όστια, την αιώνια πύλη του.
Ο Γιώργος Λυντζέρης συνθέτει ένα εκπληκτικό σκηνικό φόνου και τέχνης. Η άμμος της Όστια ντελ Μάρε όπου βρέθηκε το πτώμα του Παζολίνι, οι προβολείς, οι μπομπίνες, τα ρολά του φιλμ, οι σκάλες ενός σκηνικού που στήνεται, παραπέμπουν σε μια ημιτελή ιστορία, σαν ένα έργο στη διαδικασία του στησίματος που διεκόπη απότομα, σαν την ζωή του Παζολίνι.
Το κείμενο και η μουσική άρρηκτα δεμένα, προσφέρουν διπλή αισθητική απόλαυση, ενώ οι φωτισμοί της Σεμίνας Παπαλεξανδροπούλου παίζουν με το σκοτάδι και το φως της ύπαρξης, αλλά και των τελευταίων στιγμών του ποιητή – κινηματογραφιστή.
Συνολικά Ο Παζολίνι είναι μια παράσταση, μέσα στην οποία η ζωή και η ποίηση αλληλοσυνδέονται σαν ένα διάνυσμα που ξεκινά από το σήμερα και φτάνει στο τότε, διατρέχοντας την ιστορία ενός ανθρώπου που σκανδάλισε, που μισήθηκε και λατρεύτηκε. Είναι ένα συνονθύλευμα σαρκασμού, σκληρότητας, αυτογνωσίας και αγάπης για τον άνθρωπο – «αγαπήστε τον άνθρωπο γιατί θα πεθάνει», φωνάζει ο Παζολίνι στην αγωνία του θανάτου του. Μια παράσταση που θα μείνει βαθιά χαραγμένη στην καρδιά όσων την δουν. Μην την χάσετε.
Διασκευή : Γιάννης Σολδάτος – Αγγελική Καρυστινού
Δραματουργική επεξεργασία -σκηνοθεσία: Αγγελική Καρυστινού
Σκηνικά- Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Βοηθός σκηνοθέτη: Κατερίνα Αγγελίτσα
Φωτισμοί: Σεμίνα Παπαλεξανδροπούλου
Βίντεο: Σπύρος Παπαρούλιας
Κομμώσεις : Thetrump
Μακιγιάζ: Ελισάβετ Κωνσταντινίδου
Επικοινωνία: Άντζυ Νομικού ( A Priori)
Παραγωγή: Όψεις Πολιτισμού
Ερμηνεύει ο Ένκε Φεζολλάρι
Από 15 Νοεμβρίου στη Μικρή Σκηνή του Θεάτρου Αργώ ( SmallArgoFullofArt)
Ώρες και μέρες παραστάσεων
Πέμπτη και Παρασκευή: 21:00
Διάρκεια: 70’ χωρίς διάλειμμα
Τιμές εισιτηρίων: 13 € γενική είσοδος , 10 € μειωμένο (φοιτητικό- ανέργων)
- Κριτική της παράστασης Κάτια Σωτηρίου
- Φωτογραφίες παράστασης Ελπίδα Μουμουλίδου
- ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΣΤΟ FACEBOOK