Ο Γιάννος Περλέγκας σκηνοθετεί το έργο του Λουίτζι Πιραντέλλο “Να ντύσουμε τους γυμνούς”, στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν.
- Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Ο Ιταλός Λουίτζι Πιραντέλλο ήταν ποιητής, διηγηματογράφος, μυθιστοριογράφος αλλά περισσότερο από όλα θεατρικός συγγραφέας τα έργα του οποίου τον έκαναν παγκόσμια γνωστό (μερικοί από τους τίτλους των έργων όπως: «Έτσι είναι εάν έτσι νομίζετε», «Απόψε αυτοσχεδιάζουμε» αποτελούν εκφράσεις που χρησιμοποιούνται πολύ συχνά σε διάφορες, άσχετες με το θέατρο, περιπτώσεις.
Γεννημένος στη Σικελία (Αγκριτζέντο – αρχαίος Ακράγαντας) έλεγε ότι έχει ελληνική καταγωγή και πως το επίθετό του προέρχεται από το ελληνικό Πυράγγελος. Ανήκε σε μια πλούσια οικογένεια και επηρεάστηκε από τις διηγήσεις και τα παραμύθια που του διάβαζε μια από τις υπηρέτριές του σπιτιού και έγραψε το πρώτο του κείμενο στην ηλικία των 14 χρόνων. Σπούδασε και δίδαξε φιλολογία. Οι σχέσεις του με τον πατέρα του δεν ήταν καλές, το αντίθετο συνέβαινε με τη μητέρα του την οποία υπεραγαπούσε. Η πλημμύρα στα ορυχεία της οικογένειας προκάλεσε στον συγγραφέα ιδιαίτερα προβλήματα μέχρι και σκέψεις αυτοκτονίας. Η ψυχασθένεια της κλεισμένης σε άσυλο συζύγου του αποτελούσε μια ακόμα μόνιμη πηγή δυστυχίας. Το ίδιο έκαναν και τα πολιτικά του πιστεύω.
Το 1934 του απονεμήθηκε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για την εξαιρετική του επιτυχία στη μεταφορά ψυχολογικών καταστάσεων στο θέατρο. Έγραψε εκατοντάδες διηγήματα και 40 θεατρικά έργα (μερικά από τα έργα του είναι γραμμένα στη σικελική διάλεκτο η οποία πάντα με ενδιέφερε κατά το ό,τι δεν έχει μέλλοντα χρόνιο λόγω της απαισιοδοξίας και της μοιρολατρίας των Σικελών). Θεωρείται ένας από τους προδρόμους του θεάτρου του παραλόγου. Πέθανε μόνος στο σπίτι του στη Ρώμη.
Το έργο
Το έργο «Να ντύσουμε τους γυμνούς» (Vestire gli ignudi) γράφτηκε το 1922 και πρωτοπαρουσιάστηκε στη Ρώμη. Υπόθεση, το προσφιλές στον συγγραφέα θέμα της σχετικότητας της πραγματικότητας και της αλήθειας (έτσι είναι εάν έτσι νομίζετε) καθώς και τα προβλήματα των ανθρώπων με χαμηλή αυτοεκτίμηση, αυτών που αισθάνονται γυμνοί και φοράνε τα ρούχα που οι άλλοι προορίζουν για αυτούς. Γίνονται αυτοί που οι άλλοι θέλουν να είναι. Φόντο μία αφήγηση από αυτές που έχουμε πολλές φορές δει και διαβάσει να συμβαίνουν στη νότια Ιταλία.
Η γκουβερνάντα της κόρης του Ιταλού πρόξενου στη Σμύρνη αναγκάζετε να υποκύψει στις ερωτικές απαιτήσεις του αφεντικού της. Στη διάρκεια κάποιας από αυτές το παιδί, ξεφεύγοντας από την επιτήρησή της, πέφτει από το μπαλκόνι και πεθαίνει. Η μητέρα του, η οποία ήδη υποπτευόταν τον παράνομο δεσμό του συζύγου της, την απολύει. Μόνη και άνεργη χωρίς πόρους αποφασίζει να πάει στη Ρώμη να βρει τον ναυτικό που κάποτε είχε αρραβωνιαστεί για να ανακαλύψει ό,τι αυτός ετοιμάζει τον γάμο του με μια άλλη. Απελπισμένη, ντροπιασμένη για αυτά που οι άλλοι θα σκέπτονται για αυτήν και σιχαμένη από τη ζωή και τον εαυτό της αποφασίζει να γίνει πόρνη και να αυτοκτονήσει πίνοντας κάποιο δηλητήριο. Ακολουθούν μερικά ακόμα μελοδραματικά μιας άλλης εποχής, φιλοξενείτε από έναν συγγραφέα ο οποίος έχει πλάσει την περίπτωση της εμπλουτίζοντάς την με στοιχεία της δικής του φαντασίας γιατί πιστεύει πως έτσι θα αρέσει περισσότερο κτλ. Με λίγα λόγια μια απλή, κοινότυπη, ξεπερασμένη και πολυφορεμένη ιστορία.
Το έργο δεν συγκαταλέγεται ανάμεσα στα πιο δημοφιλή έργα του συγγραφέα και απορώ για την αιτία του ανεβάσματος του. Ακόμα περισσότερο απορώ γιατί τρεις αθηναϊκοί θίασοι διάλεξαν να ανεβάσουν έργα του Πιραντέλλο χωρίς να υπάρχει κάτι όπως ο εορτασμός κάποιας επετείου για τη γέννηση-θάνατό του ή κάποια άλλη αιτία (μήπως κάποιοι κάνουν διατριβή επάνω στο έργο του). Και υπάρχουν τόσοι νέοι συγγραφείς και τόσα σύγχρονα, ενδιαφέροντα έργα.
Συντελεστές:
Στη μετάφραση (Ελένη Γεωργίου – Γιάννος Περλέγκας) δεν διέκρινα λάθη.
Στη σκηνοθεσία ο Γιάννος Περλέγκας αναγκαστικά έδωσε ιδιαίτερη σημασία στην εγκεφαλική πλευρά του έργου προσπαθώντας να αποφύγει το μελό που δεν ξέρω πόσο κατανοητή έγινε και πόσο κούρασε τον μέσο θεατή παρόλο που όπως είναι γνωστό τα έργα του Πιραντέλλο απευθύνονται σε απαιτητικούς θεατές. Σίγουρα με πολύ κόπο προσπάθησε να παρουσιάσει τη δική του προσέγγιση με έναν δυστυχώς κάπως μονότονο ρυθμό. Πολύ αρνητικά σημεία τα Μπαμ των πυροβολισμών που μοιάζουν με αυτά παιδικής παράστασης, το τεράστιο μαύρο κοράκι που κατεβαίνει με τροχαλίες που κάνουν θόρυβο! Η μπανιέρα και τα εμβόλιμα ιταλικά που κουράζουν θα μπορούσαν να λείπουν αν και είναι στις περισσότερες περιπτώσεις κατανοητά . Όλοι ξέρουν ότι ο συγγραφέας είναι Ιταλός, πιο το νόημα τόσων πολλών ιταλικών λέξεων και φράσεων ;
Τα κοστούμια της Λουκίας Χουλιάρα εξυπηρετούν θετικά την παράσταση
Τα σκηνικά της Γεωργίας Μπούρα δεν μου άρεσαν καθόλου. Τα σκαλοπάτια ούτε μου άρεσαν αλλά και ούτε χρηστικά τα βρήκα.
Κίνηση: Δήμητρα Ευθυμιοπούλου η κινησιολογία γενικά και ειδικά στην περίπτωση συγκεκριμένων ηθοποιών δε ήταν ό,τι το καλύτερο.
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής δεν νομίζω ότι πρόσθεσε κάτι το ιδιαίτερο.
Φωτισμοί: Νίκος Βλασσόπουλος, απόλυτα ικανοποιητικοί.
Βοηθός σκηνοθέτη: Γιώργης Βασιλόπουλος. Βοηθός σκηνογράφου: Ίλια Μαρκουΐζου
Βοηθός ενδυματολόγου: Θάλεια Σακαλή. Κατασκευή σκηνικού: Αλέξης Βαζούρας
Ζωγραφική σκηνικού: Yasemine Celik, Ευστρατία Μαχαιρίδη και Αφροδίτη Γαϊτανάρου.Σχεδιασμός μακιγιάζ: Εύη Ζαφειροπούλου. Σχεδιασμός κομμώσεων: Χρόνης Τζήμος
Διανομή:
Οι ερμηνείες όλων των ηθοποιών ήταν πολύ καλές. Μπορώ να ξεχωρίσω την Σαουλίδου, την Πρωτόπαππα και τον Δήμου χωρίς να υστερούν οι υπόλοιποι.
Ερσίλια Ντρέι: Μαρία Πρωτόπαππα, Λουντοβίκο Νότα: Θανάσης Δήμου, Σινιόρα Ονόρια: Εύη Σαουλίδου, Φράνκο Λασπίγκα: Θάνος Τοκάκης, Πρόξενος Γκρόττι: Γιάννος Περλέγκας, Αλφρέντο Κανταβάλλε: Στέργιος Κοντακιώτης, Έμμα: Μάγδα Καυκούλα
