Το έργο του Torben Betts, Οι Άτρωτοι -αγγλικός τίτλος Invincible – ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο θέατρο Αγγέλων Βήμα, σε μετάφραση της Μαργαρίτας Δαλαμάγκα – Καλογήρου και σκηνοθεσία Σταύρου Στάγκου, με τους Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Μιχάλη Μαρκάτη, Ειρήνη Μπαλτά και Γιάννη Μπουραζάνα.
- Κριτική της Παράστασης Κάτια Σωτηρίου
Η τάξη και η κουλτούρα συγκρούονται σε αυτή τη δραματική κωμωδία. Το εξαιρετικά προσεγμένο έργο του Torben Betts φωτίζει τα κοινωνικά στερεότυπα και την πολιτική ορθότητα, μέσα στην πιο βίαιη ύφεση των τελευταίων δεκαετιών. Φτάνοντας στον καινούργιο τους προορισμό, στη λαϊκή γειτονιά της επαρχιακής πόλης, που διάλεξαν για «να ζήσουν ανάμεσα σε πραγματικούς ανθρώπους», η Έμιλυ και ο Όλιβερ, προσκαλούν ένα βράδυ στο σπίτι τους, τους καινούριους τους γείτονες: την Ντων, μια γραμματέα οδοντιατρείου και τον Άλαν, ένα ταχυδρόμο που αγαπάει το ποδόσφαιρο, τον στρατό και την μπύρα. Κατά τη διάρκεια μιας καταστροφικής βραδιάς μίζερων ομιλιών και προσωπικών διαμαρτυριών, οι κρυμμένες αλήθειες και το σκοτεινό παρελθόν αποκαλύπτονται επιμελώς, με την αγωνία και την ίντριγκα να καταλήγουν σε ένα δραματικό τέλος.
Στην πρώτη πράξη του έργου, οι χαρακτήρες περπατούν και μιλούν με στερεότυπα, ενσωματώνοντας τα συγκρουόμενα πνεύματα του Βορρά και του Νότου της Αγγλία – αλλά και ίσως κάθε δυτικής χώρας. Η αμηχανία που χαρακτηρίζει τις αλληλεπιδράσεις τους είναι σχεδόν αισθητή, αλλά οδυνηρά αναγνωρίσιμη: μας κάνει να γελάμε σχεδόν ενάντια στη θέλησή μας, καθώς αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας και τους δικούς μας γείτονες στους χαρακτήρες του Betts. Ωστόσο, η κωμωδία σε ένα έργο με αντιφατικές ιδεολογίες κρατά συνήθως λίγο, και σύντομα το γέλιο αντικαθίσταται από το σοκ και τις άβολες αλήθειες. Όταν η Emily εκφράζει την επιθυμία της να ζήσει ανάμεσα στους «απλούς ανθρώπους», δεν θα μπορούσε ποτέ να υποθέσει ότι σε κάποια στιγμή οι κωμικές προσόψεις των «αμόρφωτων» γειτόνων της θα κατέρρεαν, συμπαρασύροντας και τη δική της προστατευμένη ζωή.
Από τις πρώτες στιγμές, είναι ξεκάθαρο ότι υπάρχει πολύ πιο βαθύ στην τέλεια αστική κουλτούρα του Oliver και την Emily. Συζητώντας για τις αποτυχίες του καπιταλισμού, της πολιτικής και του εκπαιδευτικού συστήματος, η Emily αποδομεί την έννοια της φιλελεύθερης κοινωνίας, αλλά μόνο όταν οι αλήθειες βγαίνουν απειλητικά στην επιφάνεια, μαθαίνουμε πώς οι εμπειρίες του παρελθόντος έχουν διαμορφώσει πραγματικά τον χαρακτήρα της.
Καθώς το έργο εξελίσσεται, αρχίζει να δημιουργείται η αίσθηση μιας σκληρής πραγματικότητας, καθώς αναδύονται τα τραύματα και οι πληγές των δύο οικογενειών. Μαθαίνουμε για τα χαμένα παιδιά, τον χαμένο σκοπό και την χαμένη ευτυχία, τα κοινά τραύματα που θα έπρεπε να συνδέουν τις δύο οικογένειες, αλλά που μόνο εμβαθύνουν το κενό μεταξύ τους. Οι πολλές ομολογίες στη δεύτερη πράξη του έργου επιτρέπουν στους ήρωες να εκθέσουν τα βάθη των χαρακτήρων τους και στους ηθοποιούς να κατεδαφίσουν με επιδεξιότητα τα στερεοτυπικά κουκούλια των χαρακτήρων τους.
Η παράσταση
Πρόκειται για ένα νατουραλιστικό, υπόκρυφα δραματικό, με κριτική ματιά και υποδόριο σαρκαστικό χιούμορ έργο, μια πολυπρόσωπη κοινωνική τοιχογραφία, συντεθειμένη με κομμάτια από την καθημερινή ζωή απλών ανθρώπων, που όμως έχουν διαφορετικό παρελθόν, διαφορετική βιοθεωρία, διαφορετικούς σκοπούς και ανάγκες.
Το θέμα επιβίωση και ηθική καθίσταται επίκεντρο μιας άγριας σύγκρουσης ανάμεσα στα δυο ζευγάρια, ενώ αποκαλύπτονται οι αλήθειες, τα ψέματα, τα μυστικά και η απάτη που κυριαρχούν στη ζωή τους. Οι υπαινιγμοί, τους οποίους χρησιμοποιεί ο Torben Betts, λειτουργούν ως υπόκωφες αλήθειες, και καταλήγουν σε μια οδυνηρή συνειδητοποίηση: ενώ τόσο οι καταπιεσμένοι μεσοαστοί όσο και οι εργατικές τάξεις υποφέρουν οικονομικά, οι πρώτοι έχουν την ικανότητα επιβίωσης με κάθε τρόπο.
Ο σκηνοθέτης Σταύρος Στάγκος προσπάθησε, να φωτίσει απολύτως τα υπονοούμενα, τα διφορούμενα «υπεδάφη», τη συμβολικότητα συνολικά τού έργου και κάθε προσώπου. Έστησε την παράσταση με σαφήνεια και καθαρότητα, δίνοντας έμφαση στους χαρακτήρες του έργου, συμπυκνώνοντας με λιτότητα το ιδεολογικό κέντρο βάρους του δράματος, αλλά και της παράστασης, τονίζοντας την κριτική και αυτοκριτική κυρίως πρόθεσή του συγγραφέα. Μεγάλο στήριγμα της σκηνοθεσίας ήταν οι ηθοποιοί που επέλεξε. Ταλαντούχοι όλοι τους, αποτέλεσαν ένα πολύ καλό υποκριτικό σύνολο.
Η Μαριλίτα Λαμπροπούλου λιτή, αλλά παράλληλα και δυναμική, αναδεικνύει τη δραματικότητα, τα υφέρποντα μυστικά αλλά και τις εμμονές, στα όρια του ψυχαναγκασμού της ηρωίδας της. Υποδύεται την αστή με σωστά μετρημένη υπερβολή, με μια ατσάλινη αυστηρότητα γεμάτη ρωγμές, αλλά και με πολύ λεπτό χιούμορ όπου απαιτείται.
Η Ειρήνη Μπαλτά ξεχωρίζει για τη σπίθα στον λόγο και την κίνηση, και την αλήθεια στις δραματικές, εξομολογητικές στιγμές που είχε η Ντων της. Ενσαρκώνει ευθύβολα το ήθος της λαϊκής γυναίκας που φθάνει στο σημείο να χάσει τη γη κάτω από τα πόδια της. Η ταλαντούχα ηθοποιός αποδίδει με απόλυτο έλεγχο των εκφραστικών μέσων και με ακαταμάχητο μαγνητισμό τον απαιτητικό ρόλο της, τόσο στο κωμικό όσο και στο τραγικό του πλαίσιο, τονίζοντας έτσι επί ίσοις όροις τόσο την θεατρικότητα όσο και την θεαματικότητα της συνθήκης που απαιτείται στον μικρόκοσμο του έργου.
Ο Μιχάλης Μαρκάτης αντιμετωπίζει με ωριμότητα και φυσικότητα τον ρόλο του Oliver, ο οποίος στερείται αίσθησης σκοπού και αγωνίζεται να απαλλαγεί από την απογοήτευσή του, καθώς τα γεγονότα συνωμοτούν για να αφήσουν το γάμο του κρέμεται από ένα νήμα. Συνδυάζει με άνεση το δραματικό και σχεδόν φαρσικό στοιχείο του ρόλου του – ειδικά στη σκηνή της «παρεξήγησης» των πραγματικών γεγονότων.
Η άφθονη και πληθωρική ερμηνεία του Γιάννη Μπουραζάνα φωτίζει πραγματικά τη σκηνή. Από την τακτική του ανάλυση για τις αποτυχίες της ποδοσφαιρικής ομάδας της Αγγλίας, ως τα πορτρέτα της αγαπημένης γάτας του «Vince», ο Αl είναι το στερεότυπο του εργαζόμενου, έντονα πιστός στην οικογένεια και τη χώρα του – αλλά τελικά, όπως ομολογεί «απόλυτα βαρετός» . Μια ειλικρινής, ανθρώπινη και βαθιά συναισθηματική ερμηνεία.
Εύστοχη επιλογή τα κουστούμια της Χριστίνας Πανοπούλου, ζεστοί οι φωτισμοί του Βαγγέλη Μουντρίχα. Εξαιρετικό το λειτουργικό σκηνικό της Αρετής Μουστάκα που κατάφερε να δημιουργήσει με επιτυχία την ατμόσφαιρα ενός σαλονιού όπου λαμβάνουν χώρα οι ανατρεπτικές καταστάσεις του έργου.
Στο σύνολο της πρόκειται για μια παράσταση γοητευτική και καλοστημένη, με εναλλαγές συναισθημάτων που φέρνει το θεατή αντιμέτωπο με την ένταση της σύγκρουσης δυο κόσμων, όπου, όπως στην πραγματική ζωή, δημιουργείται μια βαθιά ρωγμή μέσα στους ήρωες. Η ζωή συνεχίζεται με την ίδια τακτοποιημένη πορεία που το σύστημα έχει πετύχει να αναπαράγει. Είναι μια παράσταση που επιτυγχάνει ένα ευρύ φάσμα αντιδράσεων σε τόσο σύντομο χρόνο κάνοντας το κοινό να νιώθει τελικά τρωτό στην ανθρωπινότητα του. Δείτε τη.
«Οι Άτρωτοι»
Συγγραφέας: Torben Betts
Μετάφραση: Μαργαρίτα Δαλαμάγκα –
Καλογήρου Σκηνοθεσία: Σταύρος Στάγκος
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Μαριλίτα Λαμπροπούλου, Μιχάλης Μαρκάτης, Ειρήνη Μπαλτά και Γιάννης Μπουραζάνας
Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα
Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου
Φωτισμοί: Βαγγέλης Μουντρίχας
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιουλία Σταμούλη
Χώρος: Θέατρο Αγγέλων Βήμα
Πρεμιέρα: 7 Δεκεμβρίου 2018
Παραστάσεις: Παρασκευή στις 21.00 και Σάββατο στις 18.30
Διάρκεια: 120 ‘
Εισιτήρια: Γενική Είσοδος: 14 €
Φοιτητικό, ανέργων: 10 €
Αθελείες ηθοποιών: 5 €
Αγγέλων Βήμα
Σατοβιάνδου 36, Ομόνοια
Τηλ. 210 524 2211