Θέατρο του Νέου Κόσμου
- Κριτική: Ειρήνη Μάρκου
Μία από τις πιο παθιασμένες ιστορίες αγάπες, ένα «καταραμένο» ζευγάρι εραστών, αδικημένων από την κοινωνία και την εποχή του, γίνεται παράσταση από τον Γιάννη Καλαβριανό και παρουσιάζεται στην σκηνή του Θεάτρου του Νέου Κόσμου, για να συγκινήσει με την δύναμη της λιτότητας και την αμεσότητα ενός συναισθήματος και γνήσιου λυρισμού, που αποφεύγει κάθε παγίδα και κίνδυνο μελοδράματος.
Το έργο
Ομολογώ πως, αν και οι μεγάλοι έρωτες της ζωής και της λογοτεχνίας, ιδιαίτερα δε αν υπήρξαν «καταραμένοι» και τελείωσαν «άδοξα», υπήρξαν ανέκαθεν ένα θέμα που με γοήτευε, για τον Αβελάρδο και την Ελοΐζα πρωτοάκουσα αυτόν τον Ιούνιο, που ο σκηνοθέτης Γιάννης Καλαβριανός ετοίμαζε την ομώνυμη παράσταση που παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ Αθηνών.
Παρίσι, 12ος αιώνας˙ η εποχή που μεσουρανεί ο σαραντάχρονος φιλόσοφος-θεολόγος Πέτρος Αβελάρδος. Η ευγλωττία του, η ευρυμάθειά του, η ρητορική του δεινότητα και η ικανότητά του να ασκεί την διαλεκτική και να ενθαρρύνει την αμφιβολία ως προϋπόθεση της σκέψης και της πίστης, τον κάνουν έναν εξαιρετικά δημοφιλή δάσκαλο, ενώ η ανερχόμενη φήμη και πορεία του ανοίγουν τις προοπτικές μιας λαμπρής σταδιοδρομίας και καριέρας που μπορεί να τον φτάσει ακόμα και στα ανώτερα κλιμάκια της ίδιας της εκκλησίας.
Τα πάντα θα αλλάξουν όταν θα αναλάβει ως μαθήτριά του την δεκαεξάχρονη Ελοΐζα, ανιψιά του εφημέριου του Παρισιού, Φυλμπέρ. Η Ελοΐζα, γνωρίζει περισσότερα από κάθε κοπέλα της ηλικίας της, ενώ έχει φιλοδοξίες που ξεπερνούν εκείνες που όριζε τότε η κοινωνία για τις γυναίκες. Η έλξη ανάμεσα στους δύο είναι αμοιβαία και αξεπέραστη. Θα γίνουν εραστές και θα αψηφήσουν το κοινωνικό σκάνδαλο που θα ξεσπάσει με τεράστιο προσωπικό κόστος.
Μία εγκυμοσύνη και ένας μυστικός γάμος, θα εξοργίσουν ακόμα περισσότερο τον Φυλμπέρ, ο οποίος διατάζει την υποδειγματική τιμωρία του Αβελάρδου. Πληρωμένοι δολοφόνοι εισβάλλουν στο σπίτι του και τον ευνουχίζουν. Εκείνος θα επιζήσει και ταπεινωμένος θα αναζητήσει καταφύγιο σε ένα μοναστήρι. Παρότι η Ελοΐζα δεν διαθέτει προσωπική κλίση, της ζητάει να γίνει και η ίδια μοναχή και εκείνη, από τον έρωτά της, υπακούει. Το ζευγάρι θα ζήσει χωριστά για το υπόλοιπο της ζωής τους, ανταλλάσσοντας μόνο μερικές επιστολές. Όταν η Ελοΐζα πεθαίνει, ζητάει να την θάψουν στο πλευρό του αγαπημένου της, παράκληση που δεν εισακούεται. Αιώνες αργότερα, η Ιωσηφίνα Βοναπάρτη, συγκινημένη από αυτήν την απαράμιλλη ιστορία αγάπης, διατάζει την μεταφορά των οστών τους σε κοινό τάφο στο κοιμητήριο του Père Lachaise στο Παρίσι, που ακόμα και σήμερα αποτελεί τόπο προσκυνήματος των απανταχού ερωτευμένων.
Η παράσταση
Η παράσταση που παρουσιάζεται στο Θέατρο του Νέου Κόσμου αποτελεί την δεύτερη εκδοχή του σκηνοθέτη και της ομάδας, που εφήρμοσαν ριζικές αλλαγές επάνω στο κείμενο μετά το ανέβασμα του έργου στο Φεστιβάλ Αθηνών. Αν και δεν είχα δει την πρώτη εκδοχή, είναι προς μεγάλη τιμή του Καλαβριανού και των ηθοποιών του το γεγονός ότι δέχτηκαν την εποικοδομητική κριτική και τις παρατηρήσεις που τους είχαν γίνει και έχτισαν ένα οικοδόμημα γερό, με πραγματική συνοχή και απρόσκοπτη ροή, παρά την εκ των πραγμάτων αποσπασματικότητα της φύσης μιας τέτοιου είδους παράστασης, που αποτελεί σύνθεση κειμένων και ένα -κατά κάποιον τρόπο- ψηφιδωτό.
Κείμενο βαθιάς πυκνότητας, με κορυφώσεις αλλά χωρίς περιττές εξάρσεις, που στηρίζονται έξοχα και από την ερμηνευτική γραμμή των ηθοποιών. Η λιτότητα όλων των μέσων αποτελεί το κλειδί και τον συνδετικό κρίκο της παράστασης, που έρχεται να συγκινήσει με υπόγεια δύναμη, αφηγούμενη την ιστορία χωρίς καμμία επιπλέον προσπάθεια.
Ο Γιώργος Γλάστρας μας παραδίδει έναν μειλίχιο Αβελάρδο, χωρίς να γίνεται γλυκερός ή συναισθηματικός. Το αντίθετο μάλιστα: μερικές φορές, η προσπάθεια να μην υπερτονίσει τον ήδη βεβαρυμένο λόγο που αρθρώνει με ισάξια βεβαρυμένη εκφορά, είχε ως αποτέλεσμα να κινδυνεύσει να περάσει ο λόγος ως πολύ καθημερινός και τετριμμένος. Οι ισορροπίες είναι δύσκολες σε μία τέτοια παράσταση (ο κίνδυνος του να γίνεις μπλαζέ), αλλά οι στιγμές που δεν κερδήθηκε το στοίχημα ευτυχώς ήταν λίγες και μπορεί μάλιστα να ήταν της συγκεκριμένης βραδιάς.
Η Ελοΐζα της Χριστίνας Μαξούρη ήταν πλούσια σε αποχρώσεις και η ηθοποιός έκανε ανάγλυφες όλες τις διανοητικές και συναισθηματικές διακυμάνσεις του ρόλου της, με μία ωριμότητα ακόμα πιο αξιοθαύμαστη, καθώς διατηρούσε την αθωότητα και την παιδικότητα της ηλικίας του ρόλου της. Τέλος, η Ελένη Κοκκίδου μας προσέφερε μερικές από τις πιο συγκινητικές στιγμές της παράστασης. Αν και δραματουργικά δεν μας δικαιολογήθηκε με κάποιον τρόπο η επιλογή του μοιράσματος του ρόλου της Ελοΐζας στις δύο ηθοποιούς μεσούσης της παράστασης, (τέχνασμα που έχουμε δει πολύ πιο ζωτικά εφηρμοσμένο σε άλλες παραστάσεις και εδώ έμοιαζε να έχει γίνει περισσότερο για να έχει να κάνει και κάτι η ηθοποιός στο δεύτερο μισό του έργου), δεν μας ενόχλησε ιδιαίτερα ως γεγονός, γιατί η υποκριτική δεινότητα της Κοκκίδου μας κάλυψε από μόνη της.
Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε την έξοχη μουσική από τον Άγγελο Τριανταφύλλου, που από μόνη της θα ήταν ικανή να μας ταξιδέψει στον χώρο και τον χρόνο, καθώς και το υποβλητικής ατμόσφαιρας και όμως εντός του πλαισίου λιτότητας της παράστασης σκηνικό της Εύας Μανιδάκη.
Μία παράσταση-σκηνοθετική πρόταση, που αξίζει για την δύναμη της απλότητας ενός κειμένου εξαιρετικής ισορροπίας και πυκνότητας, που μιλάει για την πίστη και τον έρωτα με όχημα μια συγκλονιστική ιστορία αγάπης. Εμείς, όπως και οι συντελεστές της παράστασης, δεν έχουμε παρά να σας ευχηθούμε «να σας αγαπήσουν μέχρι τρέλλας».
Ειρήνη Μάρκου για το Mytheatro.gr
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες σε μεγάλη ανάλυση στο facebook.com/mytheatro
Συντελεστές της Θεατρικής Παράστασης
Ιδέα-Κείμενο-Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Εικονικό περιβάλλον, video mapping: Στάθης Μήτσιος
Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου
Κίνηση: Χρήστος Παπαδόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριέττα Σπηλιοπούλου
Βοηθός σκηνογράφου: Φώτης Γκρίλιας
Παίζουν: Γιώργος Γλάστρας, Ελένη Κοκκίδου, Χριστίνα Μαξούρη. Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ Από 8 Οκτωβρίου έως 28 Δεκεμβρίου 2014 ΗΜΕΡΕΣ & ΩΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο: 21.15 Κυριακή: 19.00 EIΣΙΤΗΡΙΑ Κανονικό 12€, Φοιτητικό, Άνω των 65 ετών 10€, Ανέργων 8€ ΔIAΡΚΕΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ 90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)
Θέατρο Του Νέου Κόσμου- Κεντρική Σκηνή Αντισθένους 7 και Θαρύπου Στάση Μετρό-Τραμ Συγγρού-ΦΙΞ Τηλ.: 2109212900