Στο Θέατρο 4 Εποχές
- Κριτική: Κάτια Σωτηρίου
«Ονομάζομαι Μάρθα, τον Απρίλιο του 1882 γνώρισα έναν νεαρό γιατρό. Τον ερωτεύθηκα. Ήμουν 24 χρονών. Παντρευτήκαμε. Ζήσαμε στη Βιέννη και όταν άρχισε ο πόλεμος πήγαμε στο Λονδίνο. Εκεί πέθανε το 1939. Εζησα ακόμη δώδεκα χρόνια. Πέθανα στο Λονδίνο το 1951.» Αυτή είναι η σύντομη περιγραφή της ζωής της Μάρθα Φρόυντ, συζύγου του Σίγκμουντ Φρόυντ, του ανθρώπου που άλλαξε το ρου της ψυχανάλυσης για πάντα.
Το θεατρικό έργο που ανεβαίνει στο Θέατρο 4 Εποχές, είναι μια εμπνευσμένη διασκευή του ομώνυμου βιβλίου της Φωτεινής Τσαλίκογλου, σε επιμέλεια και σκηνοθεσία της Γιούλης Ζήκου, που διατηρεί και τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Το έργο πραγματεύεται τον έρωτα, τα όνειρα, τη σεξουαλικότητα, την τρέλα αλλά και τις διάσημες φροϋδικές θεωρίες, μέσα από τη ζωή και τις αναφορές μιας παράφορα ερωτευμένης γυναίκας που έζησε στο πλευρό, αλλά και τη σκιά, ενός ιδιαίτερου άνδρα. Μέσα από τους έντονους μονολόγους της ξεδιπλώνει τις απαγορευμένες της σκέψεις, τον αισθησιασμό της, τις ακραίες ερωτικές πράξεις της.
Η Μάρθα Φρόυντ επιστρέφει στη ζωή, «βγαίνει στο φως» στη σκηνή του Θεάτρου 4 εποχές, μαζί με το σύζυγο της, για να εξιστορήσει όσα δεν τόλμησαν να πουν ο ένας στον άλλο για 65 χρόνια. Αν και θα μπορούσε να είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη ασθενής του, η Μάρθα δεν ξεστόμισε ποτέ στον Φρόυντ τους εφιάλτες της, την ακροβασία της στα όρια της παράνοιας, τη μοναξιά και τη ζήλια της. Κι εκείνος, τραγικά απασχολημένος με όλους τους άλλους ασθενείς του, δεν έδωσε ποτέ την πρέπουσα σημασία στον άνθρωπο που μεγάλωσε τα 6 παιδιά τους, και μίσησε το τελευταίο από αυτά, βλέποντας το κορμί και το πνεύμα να παρακμάζει μέσα από τις γέννες της.
Συγκλονιστική η γραφή της Τσαλίκογλου, που παίρνει σάρκα και οστά επί σκηνής από την πολύ προσεγμένη διασκευή της Ζήκου. Εξαίσια και η σκηνοθεσία της, καθώς επικεντρώνεται στην παρουσίαση δύσκολων σκηνών μέσα από μια εικαστική προσέγγιση: τα όνειρα της Μάρθας Φρόυντ, αλλά και οι θεωρίες του συζύγου της οπτικοποιούνται με τη βοήθεια βίντεο, αλλά και εικόνων που χτίζει η ίδια η ηθοποιός, μέσα από άναρθρες κραυγές, συναντήσεις με πρόσωπα υπαρκτά και ανύπαρκτα. Η εναρκτήρια σκηνή του έργου είναι από τις εντονότερες σκηνές που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Η διάρθρωση του έργου γίνεται μέσα από αυτόνομες και ανεξάρτητες σκηνές, σαν ενσταντανέ της ζωής του ζευγαριού, με τον Φρόυντ να συζητά με τη γυναίκα του όσα δεν μπόρεσε στην πραγματικότητα να μάθει.
Τόσο η σκηνοθεσία, όσο και η ερμηνεία της Ζήκου χτίζονται μέσα από εντάσεις, σιωπές και βλέμματα. Είναι εξάλλου γνωστό και από τον πρόσφατο «Χαλεπά» ότι η Ζήκου έχει μια μοναδική εκφραστική ικανότητα, που της επιτρέπει να μετουσιώνει το συναίσθημα της, και να το προσφέρει στο θεατή ως πράξη βιωματική. Δε θα μπορούσε να βρει ιδανικότερη Μάρθα αυτό το έργο.
Ο Πέτρος Αποστολόπουλος, που μας είχε συγκινήσει ιδιαίτερα ως Χαλεπάς τα προηγούμενα χρόνια, ξεδιπλώνει για μια ακόμα φορά το ταλέντο του, με ένα στιβαρό, σοβαρό και ισχυρό Φρόυντ. Έχει την εξαιρετική δυνατότητα να «γίνεται» ο ρόλος του. Μπαίνοντας για να πάρουμε τις θέσεις μας, τον βλέπουμε ήδη καθισμένο ανάμεσα στους θεατές, να αναμένει την αναγέννηση της συζύγου του. Είναι αναμφισβήτητα ο Φρόυντ.
Ο Γιάννης Ζαραφωνίτης και η Μύρια Δημητροπούλου είναι επίσης εξαιρετικοί στους πολλαπλούς ρόλους τους, με τον πρώτο να ξεχωρίζει ιδιαίτερα ως Σεργκέι, και τη δεύτερη να συνδυάζει την εικαστική με την σωματική ερμηνεία.
Το σκηνικό της παράστασης μινιμαλιστικό: ένα ντιβάνι, το σήμα κατατεθέν του Φρόυντ κυριαρχεί στη σκηνή, ενώ η μουσική και τα βίντεο συνοδεύουν ιδανικά τις σκηνές της παράστασης.
Το «Εγώ, η Μάρθα Φρόυντ» είναι μια παράσταση που θα συζητηθεί αναμφισβήτητα, λόγω τω
ν ερμηνειών και της θεματολογίας του. Είναι από τις σπάνιες φορές που η ανάλυση φρουδικών θεωριών δεν ακολουθεί την πεπατημένη στο θέατρο, και αυτό είναι από μόνο του άξιο προσοχής.
Συντελεστές της Θεατρικής Παράστασης
Θεατρική Διασκευή και Σκηνοθεσία: Γιούλη Ζήκου
Σκηνικά και Κοστούμια: Λαμπρινή Καρδαρά
Κινησιολογία: Όλγα Γερογιαννάκη
Φωτισμοί- video: Τάκης Ποδαρόπουλος
Ηθοποιοί: Γιούλη Ζήκου, Πέτρος Αποστολόπουλος, Γιάννης Ζαραφωνίτης, Μύρια Δημητροπούλου
Φωνές: Φαίη Κοκκινοπούλου, Ηλιάνα Παναγιωτούνη, Πέτρος Αποστολόπουλος, Γιάννης Μόρτζος
Πληροφορίες
Θέατρο 4 εποχές Κυψέλης 15, Κυψέλη, +302108812289, Κάθε Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο στις 21:30 Κάθε Κυριακή στις 20:00 Διάρκεια: 95′ Είσοδος 10 – 15 ευρώ