Η παράσταση «Αντιγόνη μου», που παρουσιάζεται στο Θέατρο 104, αποτελεί μια σύγχρονη προσέγγιση του κλασικού έργου του Σοφοκλή, σε πρωτότυπο κείμενο του Ανδρέα Φλουράκη, με έμφαση στις έννοιες της αντίστασης, της ηθικής ευθύνης και της ατομικής ελευθερίας. Με την Κύνθια Βουκουβαλίδου στον πρωταγωνιστικό ρόλο, η παράσταση καταφέρνει να αναδείξει τη διαχρονικότητα του μύθου της Αντιγόνης, συνδέοντάς τον με τη σύγχρονη κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.
- Κριτική Κάτια Σωτηρίου
- Ημερομηνία Δημοσίευσης 15/1/2025
Μέσα από τον φακό της σημερινής εποχής, η «Αντιγόνη μου» μιλά για την ανάγκη του ανθρώπου να αντιστέκεται σε ό,τι μοιάζει ανοίκειο και άδικο. Η παράσταση δεν φοβάται να προσεγγίσει δύσκολα ερωτήματα για τη δικαιοσύνη, τις οικογενειακές σχέσεις, την συνοχή ή μη της οικογένειας, τη θέση της γυναίκας μέσα σε ένα αυστηρά δομημένο κοινωνικό πλαίσιο. Η Αντιγόνη αποτελεί ένα διαχρονικό σύμβολο που μπορεί να επανέρχεται σε κάθε εποχή, καθώς προκαλεί την επανεξέταση του σκοτεινού και δύσκολου μηχανισμού της ηρωικής πράξης. Το έργο του Σοφοκλή φέρνει στο προσκήνιο τη σύγκρουση ανάμεσα στους άγραφους και τους θεσμοθετημένους νόμους, θέτοντας καίρια ερωτήματα για τα όρια της ανθρώπινης ατομικότητας και αξιοπρέπειας σε αντιπαράθεση με την υπεράσπιση της συλλογικότητας που εκπροσωπούν η εξουσία και ο νόμος. Το νέο κείμενο επιτυγχάνει να ενώσει τον αρχαίο λόγο με τον σύγχρονο προβληματισμό, διατηρώντας έναν διαχρονικό χαρακτήρα που παραμένει ζωντανός και δυναμικός. Η Αντιγόνη του Φλουράκη δεν είναι απλώς μια επαναστάτρια, αλλά μια φιγούρα που αναρωτιέται για το νόημα της ύπαρξης και τον ρόλο της μέσα σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει, αλλά που παραμένει ταυτόχρονα δέσμιος μιας αξεπέραστης πατριαρχίας. Η σύγκρουσή της με τον Κρέοντα, είτε ως φυσική αντιπαράθεση είτε ως εσωτερική πάλη, αποκτά νέα νοήματα, με τον συγγραφέα να δίνει έμφαση στην ανθρώπινη διάσταση της Αντιγόνης, μακριά από υπερβολές και θεατρικούς ηρωισμούς. Η Αντιγόνη του Φλουράκη διαβάζεται με τους όρους και τα μέτρα της εποχής μας. Σε αυτή τη νέα εποχή, της υποτιθέμενης ελευθερίας και αυτοδιάθεσης, το πρόσωπό της Αντιγόνης εκφράζει την ανάδυση μιας ταυτότητας που έχει ακόμα περισσότερο ανάγκη την ελεύθερη συνείδηση.
Ο Φλουράκης χρησιμοποιεί λόγο καθημερινό, οικείο χωρίς την επισημότητα και τη βαρύτητα των λόγων της σοφόκλειας Αντιγόνης. Τολμά να ενσωματώσει στο κείμενο στοιχεία που απευθύνονται άμεσα στον σημερινό θεατή. Οι έννοιες της δικαιοσύνης, της ατομικής ευθύνης και της κοινωνικής υποκρισίας εξετάζονται μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα που καθιστά το έργο εξαιρετικά επίκαιρο. Παράλληλα, ο συγγραφέας παρά το μονολογικό χαρακτήρα του έργου, δεν περιορίζεται στην ηρωίδα της Αντιγόνης, αλλά φέρνει στο προσκήνιο και άλλους χαρακτήρες, προσθέτοντας διαστάσεις στο μονόλογο. Τα πρόσωπα, ακόμη και αν δεν παρουσιάζονται φυσικά στη σκηνή, αποκτούν βαρύτητα μέσα από την απουσία τους και το αποτύπωμά τους στην ψυχολογία της πρωταγωνίστριας.
Η Κύνθια Βουκουβαλίδου, με μια δυναμική ερμηνεία, δίνει ζωή σε μια Αντιγόνη γεμάτη πάθος, αμφισβήτηση και χιούμορ και καταφέρνει εύστοχα να μεταφέρει την πικρόχολη ειρωνεία και τον στοχαστικό σαρκασμό της ηρωίδας της. Η ηθοποιός ενσαρκώνει τη φιλοσοφία του χαρακτήρα της με απόλυτη πειθώ, αποτυπώνοντας τόσο τη δύναμη όσο και την ευθραυστότητα της ηρωίδας. Οι εσωτερικές συγκρούσεις της Αντιγόνης αναδεικνύονται με έναν συναισθηματικό τρόπο, κάνοντας τον θεατή να ταυτιστεί με τα διλήμματά και την ανάγκη της. Η σύγχρονη, καθημερινή Αντιγόνη, συνθλιμμένη από την αντιηρωική εποχή που τη ρουφάει, έχει ήδη θάψει τα μαλλιά του αδερφού της από χρόνια, όταν μεγαλώνοντας ο ίδιος ο αδερφός της την έθεσε εκτός σχέσης, εκτός ισότητας, εκτός της αγάπης : « Ένα ρήγμα εκατοντάδων μέτρων έφερε στην μία πλευρά τον αδελφό μου και στην άλλη εμένα. Έπρεπε να το καταλάβω μια και καλή, μπορούσα να είμαι φίλη με τα κορίτσια και μόνο μ’ αυτά.» κι έτσι η Αντιγόνη, αφού θα θρηνήσει φορώντας το νυφικό της φόρεμα δε θα αφαιρέσει τη ζωή της με μια ζώνη-θηλιά γύρω από τον λαιμό της στη σκοτεινή σπηλιά, αλλά θα γίνει έρμαιο της κατανάλωσης. Θα επιτρέψει στο σώμα της να καταληφθεί και να βυθίσει το πνεύμα και την ψυχή της σε μια ακραία , άψυχη κατανάλωση — έναν άλλο τύπο θανάτου, απόλυτα σύγχρονου, και δυστυχώς απόλυτα αντιηρωικού. « Το μόνο που ένας άνθρωπος χρειάζεται είναι περισσότερα από όσα έχει» θα μας πει η Αντιγόνη και θα ορμήσει με ειρωνική κατάφαση στην αναγκαία ρουτίνα, τη σύγχρονη μάστιγα : «Σε λίγο θα γυρίσουμε στα σπίτια μας, να βάλουμε άνετα ρούχα, να φάμε κάτι ελαφρύ, να χαλαρώσουμε μπροστά στην τιβί. Another happy day».
Η σκηνοθεσία της Κύνθιας Βουκουβαλίδου (με συνεργάτη την Εριφύλη Στεφανίδου) καταφέρνει να κρατήσει το ενδιαφέρον αμείωτο. Εξάλλου, όπως αναφέρει στην είσοδο της η Αντιγόνη, αυτό είναι ένα χάπενινγκ – για μεγάλους, για υποψιασμένους, για όσους ψάχνουν το νόημα και το όνειρο στη ζωή. Η σκηνοθεσία όμως έχει και εύστοχα μπεκετικά στοιχεία. Η ηρωίδα, ως μια άλλη Γουίνι από τις Ευτυχισμένες μέρες βρίσκεται «θαμμένη» πίσω από ένα λευκό σωρό, μεταφορικά των οικογενειακών οστών, των λευκών πέπλων, ενός βουνού πραγμάτων κατανάλωσης ( πραγματικά πολύ ενδιαφέρον το σκηνικό από την Μιμίκα Καπούλα) που δίνει έμφαση στη σύγκρουση μεταξύ προσωπικής ηθικής, πολιτικής ορθότητας, και πατριαρχίας. Αυτή η λιτή σκηνογραφία δημιουργεί έναν χώρο όπου το παρελθόν και το παρόν συνυπάρχουν, ενώ οι φωτισμοί του Περικλή Μαθιέλλη και η μουσική επένδυση του Γιώργου Μαυρίδη δίνουν το δικό τους δραματικό βάρος στην παράσταση,
Η «Αντιγόνη μου» στο Θέατρο 104 είναι μια ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη παράσταση με δυναμική αφήγηση για το αυτονόητο: έναν προσωπικό αγώνα ενάντια στα στερεότυπα της πατριαρχίας. Η Αντιγόνη αφουγκράζεται, αγκαλιάζει το φύλο της τρυφερά, με ευγένεια, με αλήθεια, με ήθος, αλλά υποκύπτει στο μοντέλο της πατριαρχικής κοινωνίας το οποίο είναι βαθιά ριζωμένο τόσο στην ανθρώπινη συνείδηση όσο και στο συλλογικό υποσυνείδητο, διαμορφώνοντας στο κοινό συναισθηματικά μια βαθιά, αλλά αμήχανη συμπάθεια, γιατί απλά συμπάσχει με τους βαθύτερους φόβους και τις ανησυχίες μας. Ευτυχώς θα πάρει παράταση (Κυριακή αυτή τη φορά) για το Φλεβάρη και το Μάρτη, για να τη δείτε.
Ταυτότητα παράστασης
«Η Αντιγόνη μου»
Θεατρικό έργο: Ανδρέας Φλουράκης
Ερμηνεία – Σκηνοθεσία: Κύνθια Βουκουβαλίδου
Συνεργάτης στη σκηνοθεσία: Εριφύλη Στεφανίδου
Φωτισμοί: Περικλής Μαθιέλλης
Ηχητικό τοπίο – Μουσική: Γιώργος Μαυρίδης
Σκηνικό-κουστούμια: Μιμίκα Καπούλα
Φωτογραφίες-τρέιλερ: Βασια Αναγνωστόπουλου
Παραγωγή: Tits Up Events
Προβολή και Επικοινωνία: Βάσω Σωτηρίου-We Will
Διάρκεια: 50’
Πού: Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Γκάζι
Πότε: Από 15 Νοεμβρίου και κάθε Παρασκευή στις 21:15
Εισιτήρια: 12 € γενική είσοδος, 8 € (φοιτητικό, ανέργων), 6 € (ΣΕΗ, ΑμεΑ)