Είδαμε το Δωμάτιο του Παιδιού – Κριτική της Παράστασης

Το «Δωμάτιο του παιδιού» του Ζουζέπ Μαρία Μπενέτ ι Ζουρνέτ παρουσιάζεται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, με τους Γιώργο Χριστοδούλου και Βαλέρια Δημητριάδου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

• Κείμενο Κάτια Σωτηρίου
• Ημερομηνία Δημοσίευσης 22/11/2023

Ένας ευτυχισμένος γάμος, με ένα μικρό παιδί, σε μια οικονομική κατάσταση που φαίνεται ήρεμη και με μια συναισθηματική σχέση που μπορούμε να την χαρακτηρίσουμε σταθερή. Ευτυχία. Και ξαφνικά συμβαίνει ένα περιστατικό, που σχετίζεται με το παιδί και η αντικειμενική πραγματικότητα ραγίζει. Τι συνέβη κατά τη διάρκεια του περιστατικού; Πατέρας και μητέρα, περιορισμένοι σε έναν χώρο μόνο, που είναι τώρα το δωμάτιο του γιου τους, όπου το βλέμμα των άλλων δεν μπορεί να αμφισβητήσει τις αντίθετες αντιλήψεις τους για τα γεγονότα, δίνουν μια απεγνωσμένη μάχη για να προσελκύσουν τον άλλον στο δικό τους στρατόπεδο. Αλλά δεν υπάρχει κοινή αναφορά που να τους επιτρέπει να ξανασυναντηθούν. Ίσως βρισκόμαστε, λοιπόν, μπροστά σε μια ιστορία τρόμου. Ίσως, μέσα σε αυτή την ιστορία του τρόμου, μπορούμε να αναρωτηθούμε εάν, σε κάποιο επίπεδο, υπάρχει ή δεν υπάρχει ακόμη η δυνατότητα να δώσουμε μια σίγουρη απάντηση στα πιο εσχατολογικά μας ερωτήματα.

Η κρεβατοκάμαρα του παιδιού  εμφανίζεται ως ένας «δραματικός μικρόκοσμος», ένα μοτίβο που φέρει μια συγκεκριμένη υλική κουλτούρα και επίσης ένας χώρος που συγκεντρώνει ολόκληρη τη σημαντική έκταση του δωματίου. Υπό αυτή την έννοια, ενδιαφέρει πρώτα η κρεβατοκάμαρα ως φόντο για σχέσεις μεταξύ των χαρακτήρων.

Υπάρχει μια πραγματική ενότητα δράσης στο Δωμάτιο του παιδιού: το έργο είναι ταυτόχρονα πολύ σύγχρονο και πολύ κλασικό. Η γενική του κατασκευή είναι εμπνευσμένη από την αρχαία τραγωδία, σεβόμενη κυρίως τον κλασικό κανόνα των τριών ενοτήτων (χρόνος, τόπος, δράση). Όλη η ένταση διαδραματίζεται σε συγκεκριμένο χώρο, το «παιδικό υπνοδωμάτιο» και παίζεται ανάμεσα στους τρεις χαρακτήρες του Πατέρα, της Μητέρας και του Γιου. Δεν υπάρχουν περιφερειακοί χαρακτήρες, δεν υπαινίσσονται κάποια σύνδεση με έναν ηλικιωμένο παππού και γιαγιά. Ο πυρήνας της οικογένειας που αντιπροσωπεύεται είναι ένας φαινομενικά αυτάρκης μικρόκοσμος. Όταν όμως συμβαίνει το περιστατικό, ο μικρόκοσμος σπάει στα επιμέρους στοιχεία του: ο πατέρας που συνεχίζει να ζει σαν να μην άλλαξε τίποτα, και η μητέρα που μέσα από την προσωπική της μάχη έχει αποδεχθεί την πραγματικότητα της.

Κάθε πρόσωπο δεν αποτελεί ξεχωριστή οντότητα αλλά είναι λες και μοιράζεται το ένα με το άλλο, σιωπηρά βέβαια, την ίδια συνειδησιακή αντίληψη, η οποία όμως ουδεμία προοπτική προσφέρει ως προς τη διεξαγωγή διαλόγου και κατανόησης. Παράλληλοι μονόλογοι που τυφλώθηκαν από τον πόνο και αποζητούν την εκδίκηση σαν γιατρειά στα προβλήματά τους. Οι σκέψεις γίνονται λέξεις και οι λέξεις, πράξεις. Το Πρέπει μπολιάζεται σταδιακά και σε διαφορετικό χρόνο για τον καθένα. Η αντικειμενική πραγματικότητα έχει πια διαστρεβλωθεί. Το δίκιο και το άδικο χάνουν την υπόστασή τους και κυριαρχεί το θυμικό. Όταν πια το συναίσθημα έχει τον πρώτο λόγο, η λογική φεύγει και εγκαθίσταται το παράλογο. Για ένα μεγάλο μέρος του έργου είναι τόσο αντιθετικά τα συναισθήματα και τα επιχειρήματα, που ο θεατής δυσκολεύεται να καταλάβει ποια είναι η πραγματικότητα.  Εξάλλου ο Ζουζέπ Μαρία Μπενέτ ι Ζουρνέτ περιορίζεται στο να «παρατηρεί» τους χαρακτήρες και να «αφήνει» την απάντηση στην κρίση του κάθε θεατή, κάτι που τηρεί απόλυτα και η σκηνοθετική προσέγγιση του Γιώργου Χριστοδούλου και της Βαλέριας Δημητριάδου, με τη συνδρομή των Παναγιώτη Γαβρέλα, Μαρίας Προϊστάκη, οι οποίοι παίζουν με τους ρυθμούς, τις παύσεις, τις ισορροπίες συναισθημάτων και τις ρυθμιζόμενες ανατροπές, καθοδηγώντας τους ηθοποιούς εαυτούς τους με μόνο γνώμονα την ψυχολογική πορεία των χαρακτήρων. Η μικρή σκηνή γεμίζει πράξεις, αντιδράσεις, υπεκφυγές, αντιφάσεις , αλήθειες συνειδητές και μη.

Οι ήρωες τους μιλούν για την απώλεια αλλά και την ανάγκη να γραπωθούν από τη ζωή, σαν επίκεντρο της ύπαρξης σε ένα δωμάτιο φτιαγμένο από όνειρα και εφιάλτες, ένα χειροποίητο σύμπαν χωρίς φτιασίδια, που συναισθηματικά συνδέει το θεατή καταλυτικά και με απρόσμενη δύναμη με τη δική του εμπειρία. Το δωμάτιο του παιδιού (έξοχο σκηνικό από την Ιωάννα Πλέσσα) φτιαγμένο με αφρώδη υλικά  που θα το προστατεύσουν από κάθε κίνδυνο, κάθε πτώση. Λευκά υλικά σαν ένα όνειρο, σαν ένα παράλληλο σύμπαν. Το σημαντικό στοιχείο του κειμένου είναι ότι κινείται σε δυο επίπεδα: από τη μια το πένθος , με την άρνηση που αποτελεί βασικό του στάδιο, από την άλλη μια βασική αρχή της ανθρώπινης διαλογικής θέσης: δυο άνθρωποι που προσέρχονται σε έναν διάλογο τόσο απόλυτα πεπεισμένοι και οι δυο ότι έχουν δίκιο, που δε χωρά καμία αμφιβολία, καμία κατανόηση της θέσης του άλλου.

Η Βαλέρια Δημητριάδου υποδύεται την μητέρα, με λιτό, εσωτερικό τρόπο. Είναι η φωνή της λογικής, εκείνη που καταφέρνει να βρει την ψυχική δύναμη να αντιμετωπίσει το γεγονός, αλλά και την σφοδρή αμφισβήτηση που υφίσταται από τον άντρα της. Είναι μια ερμηνεία με υποβόσκουσα δραματική ένταση, που ενώ σε κάποιες στιγμές δείχνει πιο εκλογικευμένη από το αναμενόμενο, εντούτοις είναι το αναγκαίο αντίβαρο στο φαντασιακό παράλληλο σύμπαν αλήθειας που εγκαθιδρύεται στο «δωμάτιο του παιδιού».

Ο Γιώργος Χριστοδούλου σε μια έξοχη υποκριτική του στιγμή, κατόρθωσε να αντικατοπτρίσει όλο τον πόνο του πατέρα, ο οποίος δέσμιος της άρνησης, απαρνείται την πραγματικότητα και παραμένει στάσιμος, οδηγούμενος και εκείνος στην απόλυτη μοναξιά, κομίζοντας στη σκηνή μια βαθιά συναισθηματική στιγμή συγκαλυμμένου τραύματος, απώλειας, απελπισίας, ήττας και πόνου.

Λειτουργικά και ταιριαστά τα κουστούμια της Ιωάννας Πλέσσα– με πολύ ενδιαφέρουσα επιλογή τόσο σκηνοθετικά όσο και ενδυματολογικά το κουστούμι του Γιώργου Χριστοδούλου στην αρχή – όσο και οι φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη , και η επιλογή των βίντεο, που αποτελούν και τις πιο δυνατές στιγμές μη αμφισβητήσιμης αλήθειας στο δωμάτιο.

Στο σύνολο της η παράσταση είναι ένας υψηλός διαλεκτικός αγώνας με εκρηκτική κατάληξη, ένας αντικατοπτρισμός από συμβολικούς χαρακτήρες, εκπροσώπους μιας ανθρωπότητας καταδικασμένης να ζει με τον πόνο, την απώλεια και όμως ταυτόχρονα με την ελπίδα ενός παράλληλου, προστατευμένου σύμπαντος που αποτελεί τη δικλείδα υλικής και ψυχικής επιβίωσης. Να τη δείτε!