Στο θέατρο Επί Κολωνώ παρουσιάζεται σε κείμενο και σκηνοθεσία Γιώργου Χριστοδούλου η παράσταση «Ο Συνεργός», που βασίζεται στην πραγματική ιστορία που έλαβε χώρα το 2005 στη Βέροια. Μια κοπέλα εξαφανίστηκε μυστηριωδώς και ο σύντροφός της, δηλώνοντας συντετριμμένος πως δε γνωρίζει τίποτα, την αναζητούσε, βγαίνοντας στα κανάλια, και σε εκπομπές αναζήτησης εξαφανισμένων προσώπων, με αγωνία για την τύχη της. Η υπόθεση απασχόλησε έντονα την ελληνική κοινή γνώμη και αποκαλύφθηκε λίγους μήνες μετά πως ο θύτης δεν ήταν άλλος από τον ίδιο τον άνθρωπο που την έψαχνε, ο οποίος αφού τη σκότωσε, στη συνέχεια, με τη βοήθεια του ξαδέρφου του την εξαφάνισε.
- Κριτική Κάτια Σωτηρίου
- Φωτογραφίες Ελπίδα Μουμουλίδου
Στο έργο του Γιώργου Χριστοδούλου, ο Αποστόλης ζει ήρεμα τη ζωή του μαζί με τη γυναίκα του στο χωριό, όταν ένα βράδυ ο αγαπημένος του ξάδερφος θα του ομολογήσει πως σκότωσε την κοπέλα του, ζητώντας του να τον βοηθήσει να κρύψει το πτώμα. Οικογένεια, φιλία, αγάπη, έρωτας, έννοιες που σε μια στιγμή διαστρεβλώνονται, σε ένα γαϊτανάκι καταστροφής, ψεμάτων και ενοχών πίσω από τις κλειστές πόρτες της ελληνικής επαρχίας, με ήρωες ανθρώπους της διπλανής πόρτας.
Αν και η μεταφορά στο θέατρο πραγματικών γεγονότων όπως αυτή της Βέροιας, με τα τόσο έντονα στοιχεία ναρκισσισμού και αγωνίας που εμφανίστηκαν στην τηλεόραση στις αρχές του 2000, είναι δύσκολη και προκλητική, εντούτοις ο Γιώργος Χριστοδούλου κατάφερε να δομήσει ένα κείμενο γεμάτο δύναμη και εκφραστικότητα, που ίσως στην αρχή ξαφνιάζει τον απροετοίμαστο θεατή με την προσέγγιση του, αλλά σύντομα τον απορροφά απόλυτα. Πρωταγωνιστής της ιστορίας δεν είναι ούτε το θύμα ούτε ο θύτης, όπως συμβαίνει συνήθως, αλλά οι τρεις άνθρωποι που επηρεάστηκαν άμεσα από το γεγονός και που είδαν τις ζωές τους, ηθελημένα και μη, να καταρρέουν για πάντα. Ο ξάδερφος του θύτη, μπλέχτηκε στην εξαφάνιση του πτώματος, καθώς σε μια κρίσιμη στιγμή πήρε τη λάθος απόφαση να βοηθήσει το γυναικοκτόνο. Η γυναίκα του, φίλη του θύματος, μαθαίνει μετά από λίγο καιρό τι έχει συμβεί και καλείται να αποφασίσει ανάμεσα στο καθήκον της απέναντι στην αλήθεια και στη μάνα της κοπέλας, και στα συναισθήματα της για τον άντρα της.
Η παράσταση διερευνά τα όρια της ανθρώπινης ψυχολογίας, το υποσυνείδητο, τη διπλή όψη της ανθρώπινης ψυχής και τις έννοιες του καλού και του κακού που ενυπάρχουν στην ανθρώπινη οντότητα, θυμίζοντας ότι δικαστής των πράξεών μας δεν είναι άλλος από τον ίδιο μας τον εαυτό, καθώς η πάλη του καλού με το κακό γίνεται στο επίπεδο μιας εσωτερικής διαμάχης των δυο αυτών αντίρροπων δυνάμεων. Αυτό είναι το καταρχάς πολύ ενδιαφέρον στοιχείο που παραδίδει η παράσταση του Χριστοδούλου στο κοινό: Ό,τι κάνουμε, αλλά και ό,τι δεν κάνουμε, είτε το κίνητρό μας είναι η προσωπική φιλοδοξία είτε ο αλτρουισμός, η πίστη ή ο κυνισμός, αυτό επηρεάζει τους γύρω μας. Πότε ελάχιστα, ποτέ αμυδρά, πότε ευεργετικά ή ολέθρια. Μια στιγμή μετατρέπει έναν μέσο καλό άνθρωπο σε συνεργό ενός αποτρόπαιου φόνου, και υποχείριο ενός εγωκεντρικού κακοποιητή, ενός κτητικού νάρκισσου που δεν άντεξε αυτό που νόμιζε ως απόρριψη. Το τίμημα όμως είναι συνήθως δυσβάσταχτο. Οι άνθρωποι, για σημαντικούς και ασήμαντους λόγους, επιλέγουν τον συμβιβασμό ή το ψέμα. Ακόμη και η στάση του καλού, κατά τα άλλα, Αποστόλη, που ζει μια απλή ζωή με τη γυναίκα του, τίθεται υπό αμφισβήτηση.
Ταυτόχρονα, ο συγγραφέας- σκηνοθέτης καταδεικνύει εύστοχα ότι η βία γεννά βία, κι ότι η βίαια, αυθάδης και αλαζονική συμπεριφορά, που αποτελούσε για τον αρχαίο ελληνικό κόσμο παραβίαση της ηθικής τάξης και απόπειρα ανατροπής της κοινωνικής ισορροπίας και γενικότερα της τάξης του κόσμου, οδηγεί αναπόδραστα στην πτώση και στην καταστροφή του «υβριστού»,που καταφέρνει να συμπαρασύρει όσους έδεσε στο άρμα της βίας.
Η σκηνοθεσία του Γιώργου Χριστοδούλου προδίδει βαθύ συναίσθημα και εξαντλητική προετοιμασία, και βρήκε σοφά το μέτρο της ιδεολογο-αισθητικής ταύτισης όλων των συντελεστών της παράστασης με το έργο. Εντόπισε και δίδαξε όλες εκείνες, τις ιδιαίτερα λεπτές, ισορροπίες, που καθιστούν αυτό το τόσο λεπτομερειακά ψυχογραφικό δράμα κοινωνικο-πολιτικό θέατρο.
Ο Γιώργος Χριστοδούλου επέλεξε μια σαφή ρεαλιστική σκηνοθετική γραμμή για την παράσταση του, δίνοντας χώρο στο συναίσθημα και τις εντάσεις, παρεμβάλλοντας μικρά βίντεο χαράς και γιορτής του θύματος, και επιλέγοντας ως μόνο συμβολικό στοιχείο το χώμα: η γη που υποδέχεται το νεκρό σώμα, η γη που δένει τις ζωές των ανθρώπων, αλλά και που αποτελεί βασικό στοιχείο για τη γέννηση μιας νέας ζωής. Το χώμα συμβολίζει και θυμίζει σε όλη την παράσταση το “εδώ” και το “εκεί”, το “καλό” και το “κακό”, το αίμα και το πνεύμα, τη ζωή και το θάνατο. Η σκηνοθετική επιλογή κινείται συνολικά σε ρεαλιστικό σκηνικό καταγραφής ακόμη και της εσωτερικής σκέψης. Ο σκηνοθέτης ανέδειξε τον ηθικό παραλογισμό, τη σταδιακή μεταμόρφωση του συνεργού, την πορεία του ως τη συμφιλίωση με την ενοχή και τη συνειδητότητα, χρησιμοποιώντας τα πραγματικά γεγονότα για να θολώσει στις υποκριτικές γραμμές των χαρακτήρων το τι είναι αλήθεια και τι ψέμα, μέσα στις αντίξοες καταστάσεις.
Η παράσταση πράγματι, ευτυχεί σε τέσσερις εξαιρετικές ερμηνείες που κατάφεραν να αποδώσουν το ζητούμενο μεν, αλλά με τρόπο γήινο και καθημερινό, με απλότητα αλλά και περίσσεια ένταση. Οι τέσσερις ερμηνευτές ισορρόπησαν εξαίσια στον εύθραυστο ανθρώπινο ψυχικό κόσμο, καταδυόμενοι στα μύχια της ψυχής και φέρνοντας στην επιφάνεια κάποιες διαπιστώσεις σχετικά με την ηθική, την ευθύνη, το υποσυνείδητο, την μάταιη προσπάθεια απεμπλοκής από τους κανόνες, την πορεία που ακολουθεί το άτομο μέσα στο κοινωνικό πλέγμα και τη δύναμη της μετάνοιας.
Ο Χρήστος Κοντογεώργης στο ρόλο του Αποστόλη γίνεται εν μια νυκτί ο εύθραυστος συνεργός που υπακούει -άλλοτε πειθήνια και άλλοτε με δυσκολία τον θύτη, και που, καθώς είναι καμωμένος από απλά ανθρώπινα υλικά, αναγκάζεται από τις επιλογές του να ζει σε ένα καθεστώς τύψεων και φόβου. Ο Κοντογεώργης πλάθει με αμεσότητα και λαϊκότητα τον ήρωα του, αλλά και με μια ανθρώπινη τρυφερότητα που επιβάλλει στο θεατή να σκεφτεί πόσο εύκολα περνά κανείς τη διαχωριστική γραμμή της αθωότητας και της ενοχής.
Ο Γιώργος Τριανταφυλλίδης στο ρόλο του Θάνου ενσαρκώνει εντυπωσιακά τα συμπεριφορικά στοιχεία του δράστη της γυναικοκτονίας που δημιουργεί μία πραγματικότητα στο μυαλό του την οποία αρχίζει και πιστεύει ακράδαντα. Προσπαθεί να κατασκευάσει ιστορίες στις οποίες η σύντροφος του τον βλάπτει ή τον απατά και ερμηνεύει τα πάντα προς αυτή την κατεύθυνση. Μέσα από την βία επαναφέρει την ναρκισσιστική του ομοιόσταση που τον οδηγεί ακόμα και στο να κατηγορήσει ανοιχτά τον ξάδερφο του, τη γυναίκα του και τη μάνα του θύματος ότι ξέρουν τι απέγινε το κορίτσι και δεν τον σώζουν από την αγωνία της άγνοιας του.
Η σκηνή των τεσσάρων στο σπίτι του Συνεργού είναι μια από τις πιο δυνατές σκηνές που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια, και που δοκιμάζει έντονα τις αντοχές του θεατή. Εξαιρετική στιγμή.
Η Μαρία Προιστάκη ερμηνεύει με ευαισθησία και φυσικότητα τη σύζυγο του συνεργού, που αυτοβυθιζόμενη στη μελαγχολία και την παθητικότητα φτάνει στην άρνησή της αλήθειας από φόβο αλλά και αγάπη προς τον άντρα της. Με πάσχον βάθος η ερμηνεία της, με μέτρο και συνέπεια.
Η Φανή Παναγιωτίδου έμπειρη τόσο με το συναίσθημα στη φωνή της, όσο και με τις αξιοσημείωτες εκφράσεις του προσώπου της, δίνει μια συγκλονιστική ερμηνεία ως μάνα. Ρόλος σπουδαίος, δύσκολος, επικίνδυνος, με τον οποίο η Φανή Παναγιωτίδου καταθέτει μια πραγματικά καθηλωτική ερμηνεία, με συναισθηματικές μεταπτώσεις, με οργή, αγωνία, φόβο, αγκίστρωση σε κάθε τι που μπορεί να της δώσει ένα στοιχείο για το πού βρίσκεται η κόρη της. Στην τελευταία σκηνή η Μαρία Προιστάκη και η Φανή Παναγιωτίδου χαρίζουν στο κοινό μια αξιομνημόνευτη σκηνή που συγκινεί και καθηλώνει.
Απλό αλλά απόλυτα λειτουργικό το σκηνικό, και τα κουστούμια τωνΑλέξανδρου Γαρνάβου, Τζίνας Ηλιοπούλου εύστοχοι οι φωτισμοί της Ναυσικάς Χριστοδουλάκου και απόλυτα εναρμονισμένη με το σκηνοθετικό πλαίσιο η μουσική επένδυση της παράστασης.
Στο σύνολο της πρόκειται για μια παράσταση ρεαλιστικά ανθρώπινη που αποκαλύπτει σταδιακά τους κρυμμένους πυρήνες του καλού και του κακού, με την αποτύπωση μιας σκληρής πραγματικότητας που αναδύεται σαν εφιάλτης. Δυστυχώς η παράσταση, αν και αναφέρεται σε γεγονότα του 2005 είναι επώδυνα επίκαιρη, καθώς τα ποσοστά γυναικοκτονιών και ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα μας έχουν ανέβει δραματικά – και για αυτό και αποτελεί μια πολύ έντονη εμπειρία για το θεατή. Είναι μια εξαιρετική παράσταση, που πρέπει να δείτε οπωσδήποτε.
Συντελεστές
Σκηνοθεσία – κείμενο: Γιώργος Χριστοδούλου
Συμμετοχή στα Βίντεο-Τραγούδι: Αθηνά Σακαλή
Φωτισμοί: Ναυσικά Χριστοδουλάκου
Σκηνικά – Κοστούμια: Αλέξανδρος Γαρνάβος, Τζίνα Ηλιοπούλου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Αθηνά Σακαλή
Βίντεο: Δομνίκη Μητροπούλου, Αλέξης Ορφανίδης
Μουσική Επιμέλεια: Γιάννης Λατουσάκης
Παίζουν οι ηθοποιοί: Χρήστος Κοντογεώργης, Γιώργος Τριανταφυλλίδης, Μαρία Προϊστάκη, Φανή Παναγιωτίδου
Πληροφορίες Χώρου:Θέατρο Επί Κολωνώ, Ναυπλίου 12, Αθήνα. Τηλέφωνο: 21 0513 8067.
Σ Υ Γ Χ Α Ρ Ι Τ Η Ρ Ι Α σε όλα τα παιδιά! Συγκλονιστικές ρεαλιστικές ερμηνείες!!!! Ενοιωσα ότι με αποζημίωσε αυτή η παραστασαρα(!) για τις “τραγωδίες” που υποστηκαμε στο φετινό φεστιβάλ Επιδαύρου, όπου σκηνοθέτες κ ηθοποιοί προσπάθησαν να μας εντυπωσιάσουν… ξεχνώντας την αλήθεια αυτής της τέχνης: Τα δυνατά κείμενα και οι μοναδικές ερμηνείες!
Υπεροχη και επίκαιρη παράσταση!
Σκηνοθεσία, ηθοποιοί όλοι συγκλονιστικοι στον ρόλο τους
Μην την χάσετε!