06 Μαρτίου 2015 … 17 Μαίου 2015 | Θέατρο Σημείο > Καλλιθέα – Μοσχάτο
- Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Ο Ερρίκος Ίψεν (Henrik Johan Ibsen 1828-1906) είναι ο μεγάλος Νορβηγός θεατρικός συγγραφέας (μολονότι τα έργα του τα έγραψε στη δανέζικη γλώσσα που ήταν η κοινή γλώσσα για τη Δανία και τη Νορβηγία), σκηνοθέτης, παραγωγός και ποιητής που λίγο πολύ όλοι γνωρίζουμε. Θεωρείται πατέρας του ρεαλισμού αλλά και ένας από τους πρωτεργάτες του μοντερνισμού στο θέατρο. Είναι ο θεατρικός συγγραφέας του οποίου τα έργα έρχονται δεύτερα σε συχνότητα παραστάσεων μετά από αυτά του Shakespeare.
Γεννημένος σε μια πόλη λιμάνι της Νορβηγίας ανήκε σε πλούσια οικογένεια εμπόρων και εφοπλιστών (ο γιός του υπήρξε πρωθυπουργός). Τα έργα του έχουν ως θέμα τη ζωή των μεγαλοαστών με τα διάφορα προβλήματα αλλά και όλα αυτά που κρύβονταν πίσω από την ¨πρόσοψη¨ εκφράζοντας τα ήθη και τα έθιμα αλλά κυρίως την ηθική της εποχής του. Τα περισσότερα έχουν ως πηγή έμπνευσης ιστορίες από την οικογένειά του. Για αυτές τους τις αποκαλύψεις πολλά έργα του είχαν θεωρηθεί σκανδαλώδη. Έζησε τα 27 πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής του στην Ιταλία και στη Γερμανία. Το έργο του έχει επηρεάσει πολλούς γνωστούς και μεγάλους συγγραφείς όπως οι: George Bernard Shaw, Oscar Wilde, Arthur Miller, James Joyce, Eugene O’Neill. Ο Ibsen προτάθηκε τρείς φορές (1902, 1903, 1904) για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας χωρίς όμως ποτέ να το πάρει.
Το έργο
Η Έντα Γκάμπλερ είναι το έργο του Ibsen που παίζεται συχνότερα. Ο πρωταγωνιστικός ρόλος θεωρείται ένας από τους πιο σημαντικούς στην καριέρα μιας ηθοποιού. Γράφτηκε το 1890 και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στη Γερμανία το 1891. Ένας μεγάλος αριθμός πολύ γνωστών ηθοποιών όπως οι: Eleonora Duse, Ingrid Bergman, Diana Rigg, Isabelle Huppert, Claire Bloom, Annette Bening, Judy Davis, Cate Blanchett και άλλες έχουν ενσαρκώσει τον ρόλο στο θέατρο, στον κινηματογράφο, στην τηλεόραση.
Η Έντα Γκάμπλερ είναι η κόρη της καλής οικογένειας με πατέρα αριστοκράτη- στρατηγό, αρκετά κακομαθημένη, ζηλόφθονη, ανταγωνιστική. Βρίσκει τον εαυτό της παγιδευμένο σε μια ζωή που δεν τη θέλει. Η κοπέλα που στο σχολείο αποτελούσε το όνειρο κάθε νέου βρίσκει τώρα ή έτσι αισθάνεται, να είναι κλεισμένη σε ένα σπίτι που μολονότι θα της άρεσε να ζει τώρα δεν την ενδιαφέρει. Παντρεμένη με έναν άντρα που σίγουρα δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της και με περιορισμένα οικονομικά, πλήττει θανάσιμα, πνίγεται. Οι άλλοι χαρακτήρες του έργου απλά χρησιμεύουν για να εξελιχτεί μια απλή θα έλεγα πλοκή.
Αλλά κατά τη γνώμη μου και η περίπτωση της Γκάμπλερ σήμερα δεν μπορώ να πω ότι αποτελεί κάτι το σπάνιο και πολύ περίεργο. Πόσες και πόσες κοπέλες δεν κάνουν όνειρα για μια καλύτερη ζωή ή τουλάχιστον μια ζωή σαν αυτήν που ζούσαν στο πατρικό τους σπίτι και τελικά δεν καταφέρνουν να πετύχουν τους σκοπούς, τους στόχους και τα όνειρά τους. Τώρα γιατί η κυρία Γκάμπλερ φτάνει στην αυτοκτονία είναι ένα ερωτηματικό που κατά τη γνώμη μου μπορεί να εξηγηθεί και με το ότι σίγουρα έπασχε από κάποια όχι απλή αλλά βαριά ψυχική νόσο (εξάλλου και ο ρόλος πολύ σωστά έχει χαρακτηριστεί ως ένας από τους πρώτους ρόλους γυναίκας με ψυχασθένεια).
Το έργο βέβαια έχει γραφτεί στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα που τα πράγματα και οι ελευθερίες των γυναικών ήταν πολύ περιορισμένες σε σύγκριση με τη σημερινή εποχή, κάτι που ίσως ενισχύει την άποψη μου για την ύπαρξη βαριάς ψυχικής νόσου και όχι τόσο πολύ άλλων ερμηνειών που μπορεί να δοθούν με βάσει τα κοινωνικά ή άλλα προβλήματα της εποχής.
Άλλη μια Έντα Φκάμπλερ που δεν παρουσιάζει κάτι το διαφορετικό, δεν μπορώ να πω ότι με ενθουσίασε.
Συντελεστές:
Η Μετάφραση από την Έρι Κύργια αψεγάδιαστη.
Η Σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ρήγου είναι πολύ καλή όπως και το Σκηνικό.
Συνεργάτης σκηνογράφος: Μαίρη Τσαγκάρη
Τα Κοστούμια του Γιώργου Σεγρεδάκη υπηρετούν ικανοποιητικά την παράσταση
Φωτισμοί: Χρήστος Τζιόγκας
Βοηθός σκηνοθέτη: Άγγελος Παναγόπουλος, Έλενα Σκουλά
Διεύθυνση προβών: Άγγελος Παναγόπουλος
Ειδικά Εφέ: Μιχάλης Σαμιώτης
Ερμηνεύουν (αλφαβητικά):
Κατερίνα Διδασκάλου (Γιουλάνε Τέσμαν), Ακύλλας Καραζήσης (Δικαστής Μπρακ), Δήμητρα Ματσούκα (Έντα Τέσμαν), Μαριέττα Σγουρδαίου (Μπέρτε), Γιάννης Στάνκογλου (Άιλερτ Λέβμποργκ), Βασιλική Τρουφάκου (Τέα Έλβστεντ), Γιάννης Τσεμπερλίδης (Γιέργκεν Τέσμαν). Όλοι τους καλοί.