«ΦΑΟΥΣΤ» ΤΟΥ ΓΚΑΙΤΕ (Johan Wolfgang von Goethe)
- Γράφει ο κ Στέλιος Αντωνιάδης
Ένα σκηνοθετικό επίτευγμα του Μιχαήλ Μαρμαρινού. Τον «Φάουστ», το θέμα του οποίου βασίζεται σε έναν γερμανικό, ίσως και γαλλικό αλλά και πολωνικό μύθο, τον έχουμε διαβάσει (θέατρο, πεζογραφία, ποίηση), ακούσει (τρείς όπερες, τρία έργα συμφωνικής μουσικής, έργα σύγχρονης μουσικής), δει (κινηματογράφος, τηλεόραση, μπαλέτο, ζωγραφική) πολλές φορές. Οι διάφορες παραλλαγές του, οι οποίες στην ουσία δεν έχουν και τόσο μεγάλη σημασία απλά δίνουν συνήθως ένα διαφορετικό τέλος στο έργο. Ο Φάουστ άλλοτε καταλήγει στον παράδεισο λόγω της μεγαθυμίας του Θεού και άλλοτε καταλήγει στην κόλαση για το αμάρτημά του.
Ο αρχικός μύθος έχει επίσης χρησιμοποιηθεί και στα πολύ γνωστά, θαυμάσια βιβλία: «Ο Μαιτρ και η Μαργαρίτα» του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ, «Doctor Faustus» του Christophe Marlow (1604), και «Doctor Faustus» του Thomas Mann (1947). Ο Φάουστ του Γκαίτε εκδόθηκε το 1808. Τελικά το όνομα Faust που προέρχεται από το λατινικό Faustus που σημαίνει ευλογημένος, τυχερός χρησιμοποιήθηκε μέχρι και ως όνομα για νυχτερινό κέντρο ακόμα και συγκρότημα μοντέρνας μουσικής. Το βασικό θέμα, παρόλες τις παραλλαγές του, διαπραγματεύεται το ανικανοποίητο του ανθρώπου.
Ο Φάουστ, ένας διανοούμενος, μολονότι έχει κατακτήσει τη γνώση δεν αισθάνεται ικανοποίηση, θέλει όλο και περισσότερα. Θέλει και άλλη γνώση, αλλά και δύναμη. Επίσης αισθάνεται πλήξη και ανία. Προσπαθώντας να ικανοποιήσει όλες τις επιθυμίες του και να βγει από τον μικρόκοσμο του για να απολαύσει τον έρωτα και τις χαρές της ζωής κάνει συμφωνία με τον διάβολο (ουσιαστικά με τον εκπρόσωπο του τον Μεφιστοφελή) πουλώντας την ψυχή του. Ο διάβολός ικανοποιεί τις επιθυμίες του αλλά τελικά κάποια στιγμή έρχεται η ώρα που θα πρέπει ο Φάουστ να πληρώσει το τίμημα.
Το να κάνουμε επάνω σε αυτά σκέψεις όπως το πώς ένας σοφός άνθρωπος δεν κατάλαβε ότι η αξία βρίσκετε στο ταξίδι (Καβάφης) ή ακόμα και το πολύ απλό πως δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα ή και αν τα έχουμε μετά τα πληρώνουμε ακριβά, δεν χρειάζεται βαθύ προβληματισμό μια και πρόκειται για λογοτεχνικό έργο που προσφέρει μηνύματα για στοχασμό. Η έμμετρη μετάφραση του Πέτρου Μάρκαρη είναι ένας πραγματικός άθλος. Η μορφή του κειμένου βρίσκεται ανάμεσα σε αυτήν ενός θεατρικού έργου και ενός μεγάλου ποιήματος. Η σκηνοθεσία του εξαιρετικού σκηνοθέτη Μιχαήλ Μαρμαρινού, ένα πραγματικό επίτευγμα.
Σκηνοθεσία εμπνευσμένη, ρηξικέλευθη. Μαξιλάρια κρεμότανε, μπαλόνια πετούσανε, καπνοί βγαίνανε, παλιά ελληνικά (Σουγιούλ) και ξένα τραγούδια ακουγότανε, με ή χωρίς την συνοδεία του πιάνου. Υπήρχαν επίσης προβολές, τεντζερέδες στους οποίους ψηνότανε φαγητά και πολλά άλλα. Το έργο διαρκεί τέσσερις περίπου ώρες οι οποίες όμως περνάνε χωρίς να κουραστεί ο θεατής. Η κεντρική σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών πολύ μεγάλη, στο τέλος οι ηθοποιοί πιστεύω ότι θα ήταν κατάκοποι.
Ο Ακύλας Καραζήσης ένας ανεπανάληπτος Φάουστ. Όλοι οι άλλοι ηθοποιοί (Μεφιστοφελής: Έλενα Τοπαλίδου, Εύη Σαουλίδου, Γιώργος Μπινιάρης, Θεοδώρα Τζήμου, Φοίβος Ριμένας, Νικόλας Χανακούλας,Μαργαρίτα: Δάφνη Ιωακειμίδου-Πατακιά, Θεοδώρα Τζήμου, Εύη Σαουλίδου, Ηλέκτρα Νικολούζου, Έλενα Τοπαλίδου, Σμαρώ Γαϊτανίδου Βάγκνερ (μαθητής Φάουστ): Νικόλας Χανακούλας,Μάγισσα: Ηλέκτρα Νικολούζου Μάρθα (γειτόνισσα): Σμαρώ Γαϊτανίδου,Βάλεντιν (αδελφός Μαργαρίτας): Φοίβος Ριμένας Πνεύματα, Χορός Αγγέλων, Χορός Μαθητών, Περιπατητές, Παρέα κεφάτων παλικαριών, Ζώα, Φαντάροι, Χορός Μαγισσών), πάρα πολύ καλοί στους ρόλους τους όπως και όλοι οι υπόλοιποι παράγοντες αυτής της τιτάνιας προσπάθειας (Σύμβουλος δραματουργίας: Armin Kerber,Μουσική, σχεδιασμός ήχου: Δημήτρης Καμαρωτός, Φωτισμοί: Γιάννης Δρακουλαράκος,Σκηνικά: Kenny MacLellan, Κοστούμια: Μαγιού Τρικεριώτη Βοηθός σκηνοθέτη: Μυρτώ Περβολαράκη, Χειρισμός ήχου παράστασης: Κώστας Μπώκος – Studio 19st, Υπεύθυνη παραγωγής: Ρένα Ανδρεαδάκη, Β’ βοηθός σκηνοθέτη: Νεφέλη Μυρωδιά, Βοηθοί ενδυματολόγου: Εύα Γουλάκου, Δανάη Ελευσινιώτη).
Νομίζω ότι είναι μια παράσταση που δεν πρέπει να χάσετε, όχι για το θέμα (που για μένα παίζει πάντα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο), αλλά για τη σκηνοθεσία, για να δείτε πως μπορεί ένας μεγάλος σκηνοθέτης να παρουσιάσει διαφορετικά ένα πολύ γνωστό έργο. Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr