Η Φιλοσοφία στο Μπουντουάρ

ΤΟΥ ΜΑΡΚΗΣΙΟΥ ΝΤΕ ΣΑΝΤ Από Παρασκευή 12 Δεκεμβρίου 2014 | Θέατρο Εν Αθήναις > Γκάζι – Βοτανικός – Κεραμεικός

• Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης

Ο Μαρκήσιος ντε Σαντ (Donatien Alphonse François de Sade) έζησε στην περίοδο της γαλλικής επανάστασης (1740-1814) και έγραψε ποίηση, πεζά κείμενα, θεατρικά έργα. Μπορεί από μια άποψη να παρουσίασε έναν ανατρεπτικό φιλοσοφικό τρόπο σκέψης, μπορεί να θεωρείται διαφωτιστής, μπορεί να είναι ένας καλός πορνογράφος αλλά κατά τη δική μου γνώμη ήταν, μαζί με όλα αυτά, ένας επικίνδυνος ψυχοπαθής. Εξάλλου δεν είναι τυχαίο το ότι πέρασε τη μισή του ζωή σε διάφορες φυλακές και σε άσυλο φρενοβλαβών. Για του λόγου το αληθές δεν μου είναι εύκολο να φανταστώ έναν υγιή ψυχολογικά άνθρωπο να βάζει την κόρη να κάνει έρωτα με τη μητέρα της χρησιμοποιώντας τεχνητό φαλλό, με όποιο σύμπλεγμα Ηλέκτρας (φροϋδική θεωρία) και αν αυτό ερμηνεύεται. Δεν είναι δυνατό να βάζει την ίδια κόρη να ράβει το αιδοίο και τον πρωκτό της μητέρας της! Όποια και αν είναι η αντίδραση του για την ηθική των δυτικών κοινωνιών δεν μπορεί να θεωρεί την πορνεία, την παιδεραστία, την αιμομιξία, τον βιασμό, τη σοδομία επιταγές της φύσης.

Η καταπίεση από τον κλήρο και τους αριστοκράτες της εποχής θα μπορούσε να δικαιολογήσει κάποια αντίδραση αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ήταν πάμπλουτος γόνος αριστοκρατικής οικογένειας που ζούσε στον τεράστιο πύργο του. Συνήθιζε όχι μόνο να καταπιέζει αλλά και να κακοποιεί σεξουαλικά, με βάναυσο τρόπο, τις υπηρέτριές του όπως και τους υπηρέτες του! Άλλαζε δε συχνά υπηρετικό προσωπικό γιατί μην μπορώντας να αντέξουν τις ακολασίες του όχι μόνο το έσκαγαν αλλά και τον κατήγγειλαν με αποτέλεσμα να φυλακίζεται πολύ συχνά. Μου είναι επίσης πολύ δύσκολο να δεχτώ πως στα πλαίσια μιας οποιασδήποτε αντιδραστικής φιλοσοφίας μπορεί κανείς να θεωρεί τον κλέφτη και τον δολοφόνο αθώο. Να πρεσβεύει πως τα άρρωστα, τα παραμορφωμένα και τα ανεπιθύμητα παιδιά πρέπει να θανατώνονται ακόμα και από τους ίδιους τους γονείς τους.

Επίσης δε και τα παιδιά να σκοτώνουν τους γεννήτορες τους όταν τους θεωρούν άχρηστους. Φυσικά πριν και πρώτα από όλα έχει σκοτωθεί ο Θεός και η βλασφημία πάει σύννεφο. Δεν είμαι καθόλου σεμνότυφος και ούτε η υποκρισία αποτελούσε ποτέ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό μου αλλά παντού υπάρχουν όρια, υπάρχουν αξιακοί κώδικες.

Η αντίθεση στην παραδοσιακή ηθική δεν μπορεί να εκφράζεται με τέτοιο τρόπο. Η μηδενιστική ηθική σκέψη δεν συνάδει απαραίτητα με τον άκρατο ηδονισμό. Ο Αρίστιππος της ηδονιστικής φιλοσοφικής σχολής της αρχαιότητας έλεγε: «Σκοπός της ζωής είναι η ηδονή, όμως με μέτρο και με την πρέπουσα εγκράτεια και αυτοκυριαρχία».

Αυτό περίπου είναι το θέμα του έργου το οποίο διαδραματίζεται στην κρεβατοκάμαρα της 26 ετών κυρίας ντε Σεντ-Ανζ, η οποία μυεί στα μυστικά του έρωτα και της ηδονής την δεκαεξάχρονη Ευγενία. Στα όργια συμμετέχουν ο αμφοτεροφιλόφιλος, πανηδονιστής Ντολμανσέ και ο αδερφός και εραστής της, ιππότης ντε Μιρβάλ. Στο τέλος εμφανίζεται και η μητέρα της νεαρής, κυρία ντε Μιστιβάλ. Φυσικά από ότι φαίνεται επρόκειτο για γεννημένο πορνίδιο το οποίο συμμετάσχει με ιδιαίτερη ικανοποίηση και προθυμία σε όλα τα ακατονόμαστα όργια τα οποία και απολαμβάνει στο έπακρο.

Η παράσταση, ελεύθερη θεατρική διασκευή του έργου, δεν εμβαθύνει στην όποια φιλοσοφία αλλά στέκετε στην πορνογραφική πλευρά με ευτέλεια οίκου ανοχής.

Το έργο παρουσιάζεται από τις 12 Δεκεμβρίου και κάθε Παρασκευή στο θέατρο «Εν Αθήναις», σε πολύ καλή μετάφραση του Ηρακλή Δ. Λογοθέτη και σκηνοθεσία του Γιώργου Παπαθεοδώρου. Το σκηνικό και τα κοστούμια οφείλονται στη Μαρία Δαμίρη, η μουσική στον Σάκη Τσιλίκη και οι φωτισμοί στον Κώστα Ευφροσύνη.

Παίζουν κατά σειρά εμφανίσεως οι ηθοποιοί: Αλέξανδρος Μαρτζούκος, Δήμητρα Μπουρνελέ, Κυριακή Υψηλάντη, Ιουλία Φάλια, Νέστορας Αυχιανές, Στέλιος Βέργος

Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr