Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
LIBRARY OF CONGRESS K “ΦΛΟΡΕΝΣ ΦΟΣΤΕΡ ΤΖΕΝΚΙΝΣ – ΕΝΘΥΜΙΟ” ΤΟΥ STEPHEN TEMPERLEY 04 Νοεμβρίου 2016 … 29 Ιανουαρίου 2017 | Θησείον, Ένα θέατρο για τις Τέχνες > Θησείο – Μοναστηράκι
Εάν προσπαθήσεις πολύ, εάν διαβάσεις και εργαστείς πάρα πολύ, γιατρός μπορείς να γίνεις. Επειδή όμως και η ιατρική είναι μια τέχνη εάν δεν έχεις ταλέντο θα γίνεις ένας μέτριος γιατρός, θα είσαι όμως γιατρός. Εάν έχεις και το ταλέντο θα γίνεις ένας πολύ καλός γιατρός. Εάν πας για πολλά χρόνια στο ωδείο και έχεις άριστους δασκάλους μπορεί να μάθεις πιάνο. Μπορεί να παίζεις κάποια κομμάτια ή ακόμα και να είσαι άριστος τεχνικά, μεγάλος πιανίστας όμως όσο και αν το θέλεις δεν μπορείς να γίνεις εάν δεν έχεις το θείο δώρο του ταλέντου. Όλα αυτά φυσικά ισχύουν και στην περίπτωση μιας σοπράνο και μάλιστα ακόμα περισσότερο. Αυτό είναι το θέμα του έργου που περιγράφει μια πραγματική, ιδιαίτερα παράξενη, ιστορία η οποία αφορά στη διασημότερη φάλτσα σοπράνο όλων των εποχών. Ο Stephen Temperley την παρουσιάζει ως μια αφήγηση του πιανίστα που τη συνόδευε, του Κόσμε Μακ Μουν, πολλά χρόνια μετά από τον θάνατό της. Σε πολύ κακή πλέον ψυχολογική κατάσταση ο μουσικός, προσπαθεί να εξηγήσει το φαινόμενο Φλόρενς Φόστερ-Τζένκινς, για αυτό και το «Ενθύμιο» του τίτλου.
Υπόθεση του έργου
Η ηρωίδα στην παιδική και νεανική της ηλικία θεωρούνταν ταλαντούχα πιανίστα, είχε δώσει πολλά ρεσιτάλ πιάνου και μάλιστα ένα από αυτά στον Λευκό Οίκο, μπροστά στον Αμερικανό Πρόεδρο. Όταν μετά από ένα τέτοιο ξεκίνημα είπε στον πολύ πλούσιο δικηγόρο πατέρα της ότι θέλει να γίνει μουσικός και να πάει στην Ευρώπη για σπουδές, εκείνος, με τις λανθασμένες παιδαγωγικές μεθόδους της εποχής, το απαγόρεψε ρητά και αμετάκλητα. Σίγουρα κανένας γονιός δεν θέλει το κακό του παιδιού του και ότι κάνει το κάνει από αγάπη, εάν όμως ακολουθήσει λανθασμένους τρόπους τότε προκύπτει το αντίθετο αποτέλεσμα. Για να μπορέσει λοιπόν η κόρη να κάνει αυτό που ήθελε, παντρεύετε. Η κακή της μοίρα όμως ή ίσως και η καλή, της στέλνει ένα ατύχημα στο οποίο τραυματίζετε στο χέρι έτσι ώστε να μην μπορεί να παίξει πιάνο (διδάσκει σε παιδιά). Παθιασμένη πάντα με τη μουσική, αποφασίζει να ασχοληθεί με το έντεχνο τραγούδι και γίνεται μονωδός. Ο θάνατος του πλούσιου πατέρα της δημιουργεί συνθήκες οικονομικής ανεξαρτησίας και της επιτρέπει να αφοσιωθεί στο πάθος της.
Τραγουδάει, τραγουδάει με όλη της την ψυχή αλλά το αποτέλεσμα είναι τραγικά γελοίο. Δεν έχει χάσει την επαφή της με την πραγματικότητα και όσο και αν προσπαθεί καταλαβαίνει ότι το αποτέλεσμα δεν είναι αυτό που θα ήθελε να είναι, παρόλα ταύτα επιμένει να θέλει να πραγματοποιήσει, να ζήσει, το όνειρό της. Με τη μεγάλη οικονομική της άνεση, μετά από τον θάνατο και της μητέρας της, γίνεται «κοσμική». Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείτε και στις μέρες μας. Όταν ένας καλλιτέχνης θέλει να προωθήσει την καριέρα του δημιουργεί κοινωνικές σχέσεις, γίνεται επικοινωνιακός και σίγουρα εάν έχει και ταλέντο μπορεί να φτάσει στην κορυφή. Εάν πάλι δεν έχει, απλά προωθεί κάπως τη δουλειά του. Η Φλόρενς Φόστερ Τενκινς (1868-1944) δημιουργεί έναν δικό της κλειστό κύκλο φίλων τους οποίους επιλέγει για να αποτελούν το μόνιμο ακροατήριο της, να την επαινούν, να τη θαυμάζουν και να την χειροκροτούν. Κάποια στιγμή όμως τα πράγματα αλλάζουν και αρχίζει να τραγουδάει σε ευρύτερο κοινό όπου τα σχόλια μπορεί να είναι πικρά, πολύ πικρά τόσο που να τις προκαλούν έντονα ψυχολογικά προβλήματα. Τα προβλήματα αυτά προσθέτονται σε αυτά που έχει από τη σύφιλη που της είχε μεταδώσει ο σύζυγος της (για αυτόν τον λόγο τον χώρισε και ποτέ ξανά δεν ανέφερε το παραμικρό για εκείνον) αλλά και στις παρενέργειες των φαρμάκων που παίρνει (τότε ακόμα δεν υπήρχαν τα αντιβιοτικά που έκαναν τη θεραπεία της σύφιλης παιχνιδάκι).
Για να ενισχύσει τη σκηνική της παρουσία ράβει ιδιαίτερα εντυπωσιακά κοστούμια, συνεχίζει να τραγουδάει για πολλά χρόνια, συνεργάζεται με τον πιανίστα Cosmé Mc Moon και συζεί με έναν ηθοποιό του θεάτρου τον οποίο χρησιμοποιεί επίσης ως μάνατζερ. Τραγουδάει Mozart, Verdi, Johann Strauss, lieder του Brahms, Carmen σε αίθουσες ξενοδοχείων, σε κλαμπ και τελικά στο Carnegie Hall, σε ηλικία 76 χρόνων. Πεθαίνει, πέντε μέρες μετά από αυτήν την τελευταία παράσταση, από καρδιακή προσβολή. Η περίπτωση της δημιουργεί ένα παράξενο φαινόμενο που ακόμα και σήμερα δεν έχει την απάντηση του.
Η Φλόρενς γίνεται δημοφιλής, οι απόψεις διχάζονται, υπάρχει ένας κύκλος φανατικών οπαδών που περιλαμβάνει πολύ μεγάλα ονόματα των μουσικών κύκλων της εποχής, στη Νέα Υόρκη των δεκαετιών του 20 – 30 – 40 (Cole Porter, Gian Carlo Menotti, Lily Pons, Sir Thomas Beecham, ακόμα και ο μεγάλος τενόρος Enrico Caruso) οι οποίοι παρακολουθούν τις εμφανίσεις της ίσως από θαυμασμό για την επιμονή της, ίσως ακόμα και από λύπη και συμπόνια για τη δυστυχία της. Φυσικά υπάρχουν και πολλοί που την κοροϊδεύουν, τη χλευάζουν και τη θεωρούν τη χειρότερη φάλτσα σοπράνο. Όπως και άλλοι που την παρακολουθούν από περιέργεια. Όποια όμως και αν είναι η αντικειμενική πραγματικότητα εκείνη ζει τη δική της υποκειμενική πραγματικότητα. Ζει σε έναν κόσμο που έχει φτιάξει η ίδια για τον εαυτό της χωρίς να την ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων. Έλεγε «ο κόσμος μπορεί να λέει ότι δεν τραγουδάω καλά, αλλά δεν μπορεί να λέει ότι δεν τραγουδάω». Κανείς δεν γνώριζε σε βάθος την ψυχολογική της κατάσταση. Αντιλαμβανόταν τη σκληρή πραγματικότητα και ήθελε να την αποφύγει; σε ποιο βαθμό τη γνώριζε; Έχει σημασία η γνώμη των άλλων; Και πόση σημασία έχει; Ερωτηματικά που η απάντηση τους ξεπερνάει τα όρια αυτού του κειμένου όπως και η ζωή της η οποία θα μπορούσε να γίνει αυτό που λέμε στην ιατρική, «περιγραφή περίπτωσης» και μάλιστα ψυχιατρικής περίπτωσης.
Η κινηματογραφική ταινία που γυρίστηκε πρόσφατα με μεγάλα ονόματα πολύ γνωστών ηθοποιών, δεν πήρε τις αναμενόμενες κριτικές. Βρήκα στο διαδίκτυο, βίντεο από τις εμφανίσεις της και άκουσα το τραγούδι και τη φωνή της, είναι πράγματι φάλτσα, πολύ φάλτσα, σε τέτοιο βαθμό που δεν ακούγεται. Συντελεστές: Η μετάφραση (Γιάννος Περλέγκας–Προμηθέας Αλειφερόπουλος) είναι αψεγάδιαστη. Τα σκηνικά / κοστούμια της Λουκίας Χουλιάρα εξαιρετικά Η κίνηση (Δήμητρα Ευθυμιοπούλου), η φωνητική διδασκαλία (Ευαγγελία Καρακατσάνη), οι φωτισμοί (Νίκος Βλασόπουλος) στο ύψος μιας πολύ καλής παράστασης. Σχεδιασμός Mακιγιάζ: Ιωάννα Μπάκα Κομμώσεις: Σωτήρης Πατεράκης Βοηθός σκηνοθέτη: Μάγδα Καυκούλα Φωτογραφίες: Karol Jarek Παραγωγή: Μανόλης Σάρδης- PRO4
Παίζουν: Η Ναταλία Τσαλίκη κατορθώνει να ενσαρκώσει μια καταπληκτική Φλόρανς, χωρίς να έχει η ερμηνεία της να ζηλέψει τίποτα από τις προηγούμενες ηθοποιούς του παγκοσμίου θεάτρου που έπαιξαν τον ίδιο ρόλο. Ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος είναι επίσης εξαιρετικός, στην έκφραση, στην κίνηση στην άρθρωση.
Διάρκεια: 90 λεπτά
Μια παράσταση που αξίζει να δείτε
Εξαιρετική κριτική!
Σας ευχαριστώ πάρα πολύ.