Οι ηθοποιοί της Λαίδης Μάκβεθ , λίγες ημέρες πριν από την πρεμιέρα της παράστασης στο θέατρο Vault στις 16/12 μοιράζονται σκέψεις τους για τους ρόλους τους με το Mytheatro . Η Μαρία Σωτηριάδου μας μιλά για το πώς συναντήθηκε πρώτη φορά με την ιστορία του Λεσκώφ, πριν αναλάβει το ρόλο της Βέφα Τιμοφέγιεβνα…
Η πρώτη μου επαφή με την ‘Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ’, ήταν τον Μάιο που μας πέρασε, όταν η Εθνική Λυρική Σκηνή παρουσίασε στο Κέντρο Πολιτισμού Σταύρος Νιάρχος, μια από τις διασημότερες όπερες του 20ού αιώνα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς, βασισμένη στην ομώνυμη νουβελλα του Νικολάι Λεσκώφ και σκηνοθεσία της Φανί Αρντάν.
Με εντυπωσίασε από την πρώτη στιγμή, η οξυδερκής αλλά και καυστική γραφή του Λεσκώφ, ο τρόπος με τον οποίο σκιαγραφεί την θέση της γυναίκας στην Τσαρική προεπαναστατική Ρωσία του 1864, αλλά και το γεγονός, ότι με την γραφή του καταφέρνει να περιγράφει τα γεγονότα και τους χαρακτήρες με ρεαλισμό , χωρίς να κρίνει ή να τοποθετείται ηθικά, χωρίς ψυχολογικές αναλύσεις, φιλοσοφικές ή θεολογικές έννοιες και με τον τρόπο αυτό να αφήνει στον αναγνώστη ή θεατή την τελική κρίση.
Ετσι λοιπόν, ήταν πραγματικά μια μεγάλη και χαρούμενη έκπληξη, η απρόσμενη πρόταση του Enke Fezollari, να συνεργαστούμε στην θεατρική διασκευή/μεταφορά του έργου λίγους μήνες μετά!
Οταν διάβασα την διασκευή της Μαρίας Σκαφτούρα, πραγματικά ενθουσιάστηκα! Η αμεσότητα του λόγου και η πυκνή συμπυκνωμένη της γραφή με συνεπήραν.
Η ιστορία πραγματεύεται την ζωή της Κατερίνας Ισμαήλοβα, συζύγου ευκατάστατου εμπόρου, η οποία παρά την ευημερία μέσα στην οποία ζούσε, νιώθει στερημένη, παραμελημένη και εγκλωβισμένη σε έναν νεκρό γάμο και μιά μονότονη πληκτική ζωή στο σπίτι της πεθεράς της η οποία την απαξιώνει διαρκώς μιά και την θεωρεί υπεύθυνη οτι δεν κατάφερε να φέρει στην οικογένεια τον πολυπόθητο διάδοχο.
Η Κατερίνα ήταν ένας ζωντανός άνθρωπος, που πνίγεται από την μονοτονία της καθημερινότητας που καλείται να διάγει.
Ο Σεργκέι είναι ένας φιλόδοξος εργάτης με πείρα και εμπειρία στην κατάκτηση της γυναικείας ψυχής. Η Κατερίνα δεν αργεί να πέσει στα δίχτυα του. Η παράφορη αγάπη της γιαυτόν την κάνει να νοιώθει για πρώτη φορά ζωντανή και ευτυχισμένη. Για χάρη του, η Κατερίνα, γίνεται μια στυγνή Λαίδη Μάκβεθ και ο εργάτης Σεργκέι ένας μωροφιλόδοξος Μάκβεθ!
Ο Σεργκεί προκειμένου να πετύχει τους στόχους του, που είναι να ανέβει ταξικά και να αποκτήσει πλούτη και εξουσία, υποκινεί μια σειρά από εγκλήματα, τα οποία η Κατερίνα εκτελεί χωρίς δεύτερη σκέψη μόνη ή μαζί του, προκειμένου να τον κρατήσει για πάντα κοντά της.
Όμως τα εγκλήματα αυτά θα αποκαλυφθούν, ο Σεργκεί θα ομολογήσει τα πάντα, η Κατερίνα θα μοιραστεί το βάρος της συνενοχής, οι 2 εραστές θα καταδικαστούν και θα πάρουν τον δρόμο για την Σιβηρία μαζί με άλλους κρατούμενους.
Στον δρόμο για την Σιβηρία, ο Σεργκέι συνειδητοποιώντας οτι έχει χάσει πιά τα πάντα, θα αποκαλύψει τον πραγματικό του εαυτό, δημιουργώντας μια νέα ερωτική σχέση και ομολογώντας θρασύτατα στην Κατερίνα ότι δεν την αγάπησε ποτέ.
Η ομολογία αυτή συνθλίβει την Κατερίνα που αποφασίζει να αυτοκτονήσει, παρασέρνοντας μαζί της στα παγωμένη λάσπη του Βολγα και την αντίζηλό της.
Ο ρόλος μου, είναι ο ρόλος της πεθεράς της Κατερίνας. Η Βέφα Τιμοφέγιεβνα είναι μια ηλικιωμένη δεσποτική γυναίκα που όντας χήρα από χρόνια, έχει αναλάβει πλήρως τα ηνία της οικογενειακής περιουσίας και επιχείρησης, μια και ο γιός της Ζινόβι Μπορίσοβιτς σύζυγος της Κατερίνας Ισμαίλοβα στερείται ανάλογης πυγμής.
Κάνοντας κατάχρηση εξουσίας, συμπεριφέρεται απαξιωτικά στην Κατερίνα, θεωρώντας την άχρηστη και βάρος για την οικογένεια, επειδή όπως πιστεύει είναι στείρα και στέρησε την οικογένεια Ισμαήλωφ από ένα διάδοχο . Το ίδιο απαξιωτικά φέρεται και στον γιό της τον οποίο θεωρεί ανεπαρκή αλλά και σε όλους τους υπηρέτες και εργάτες τους οποίους δεν διστάζει να παρομοιάζει με ζώα και να τιμωρεί με εξευτελιστικό και βάρβαρο τρόπο.
Η Βέφα Τιμοφέγιεβνα είναι μια εμβληματική παρουσία στο έργο του Λεσκώφ. Μέσω του χαρακτήρα της ο Λεσκώφ δίνει το ταξικό στίγμα της εποχής, την έλλειψη παιδείας, την βαρβαρότητα των συμπεριφορών, την απαξία της ανθρώπινης ζωής.
Στην διασκευή της Μαρίας Σκαφτούρα η επιλογή της γυναίκας πεθεράς, έρχεται να καταδείξει την αλλοτρίωση που υπόκειται η γυναικεία φύση με την πλήρη ανάληψη αντρικών εξουσιών σε μιά εποχή κατ΄εξοχήν πατριαρχική και σε μια κοινωνία που η γυναίκα αποτελεί πολίτη δεύτερης κατηγορίας.
Η Βέφα είναι το πρώτο εμπόδιο από το οποίο αποφασίζει να απαλλαχτεί η Κατερίνα. Ο φόνος της Βεφας σηματοδοτεί την απαρχή της ελευθερίας της αλλά και το ξεκίνημα της κόλασης που την περιμένει.
Ο Λεσκώφ ενσωματώνοντας λαογραφικά υπερφυσικά στοιχεί εμφανίζει την νεκρή πλέον πεθερά ως γάτα. Η γάτα έχει πολλαπλές έννοιες στους ρώσικους μύθους και φέρει μια ποικιλία πολιτιστικών και μυθολογικών απόψεων. Στο συγκεκριμένο έργο, ο Λεσκώφ χρησιμοποιεί την γάτα/πεθερά ως προσωποποίηση της συνείδησης της Κατερίνας που έρχεται να την ταρακουνήσει και πιθανά να την προειδοποιήσει για τά όσα θα ακολουθήσουν αλλά η Κατερίνα παραμένει απτόητη.
Ο εξαρτημένος έρωτας της για τον εργάτη Σεργκέι είναι μεγαλύτερος από οποιοδήποτε γήινο ή υπερφυσικό φόβο και την οδηγεί τελικά στον θάνατο.
Χρυσο κλουβί η ζωή που διάλεξαν
για μένανε να ζήσω
Τραγούδι πένθιμο οι μέρες μου
Ως να σε συναντήσω.
Και ηταν το φως στα μάτια σου
Που άνοιξε τα φτερά μου
Της πλήξης σπάσαν τα δεσμά
Και βρήκα την χαρά μου
Το χέρι κράτα μου σφιχτά αγαπημένε,
Σε ακολουθώ αν θέλεις , ως τα πέρατα της γής!
Μα ένα αντάλλαγμα μονάχα σου ζητάω!
Από το πλάι μου μην λείψεις ,
μην με αφήσεις, μην χαθείς!
Είμαστε δεμένοι αιώνια,
με μια αόρατη κλωστή,
πόθοι, πάθη, μυστικά και λάθη
μας ενώνουν στην ζωή!
Μα αν τους όρκους σου πατήσεις ,
και ποτέ με αρνηθείς
Να το ξέρεις έρωτα μου,
πως η μοίρα το έχει γράψει
και τη κόλαση ακόμα να περάσουμε μαζί !
