Φανατικός βιβλιόφιλος για πάρα πολλά χρόνια στην πρώτη σελίδα του κάθε βιβλίου που διάβαζα έβαζα την ημερομηνία ανάγνωσης και το αρχικό του ονόματος μου. Τη Μεγάλη Χίμαιρα βλέπω ότι την πρωτοδιάβασα στη θαυμάσια σειρά των εκδόσεων της Εστίας, που τόσο πολύ μας λείπε, στις 11/6/1999. Ο Καραγάτσης πάντα μου άρεσε. Μου άρεσε για τον τρόπο γραφής του, για τη γλώσσα του, για τη θεματολογία του. Το έργο πρωτοκυκλοφόρησε ως νουβέλα με τίτλο «Χίμαιρα» στο περιοδικό Νέα Εστία, στη συνέχεια εμπλουτίστηκε και αποτέλεσε το μυθιστόρημα «Η μεγάλη Χίμαιρα».
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Υπόθεση
Αν γνώριζα τον συγγραφέα θα του πρότεινα να βάλει τον υπότιτλο: «Τα λάθη πληρώνονται» γιατί πολύ πιστεύω πως στο έργο ο καθένας πληρώνει και μάλιστα πολύ ακριβά, το δικό του λάθος.
Πάντα λέω ότι η παιδική μας ηλικία επηρεάζει βαθύτατα τη μετέπειτα ζωή μας. Ας ξεκινήσουμε με το πρώτο λάθος που έκανε η Γαλλίδα μητέρα της Μαρίνας. Παντρεύτηκε άντρα στρατιωτικό ο οποίος έλειπε τον περισσότερο καιρό στις μακρινές χώρες της Αφρικής, εκεί που τον καλούσε η υπηρεσία του ως αξιωματικού του Γαλλικού στρατού. Ερχόταν στο σπίτι του μόνο για 20 μέρες τον χρόνο σκυθρωπός, λιγομίλητος, προβληματισμένος. Η μητέρα της όμως δεν ανήκε στην καρτερική εκείνη κατηγορία γυναικών που με υπομονή και σοβαρότητα περιμένουν τον άντρα τους.
Τουναντίον ήθελε να γλεντήσει τη ζωή της φτάνοντας στο τέλος στο επίπεδο της πολυτελούς πορνείας. Η Μαρία (Αλεξάνδρα Αϊδίνη) μεγάλωσε στη Γαλλική επαρχία, μέσα σε ένα σπίτι όπου άκουγε και έβλεπε πολλά που δεν μπορεί παρά να τη στιγμάτισαν για πάντα. Οι κοινωνικές επιπτώσεις την έκαναν αποσυνάγωγη με καταφύγιο την ονειροπόληση και την ανάγνωση βιβλίων. Το περίεργο στην υπόθεση είναι ο τρόπος με τον οποίο αντέδρασε. Κανονικά θα περίμενε κανείς ή να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο ή να σιχαθεί κάθε τι που έχει σχέση με τις παράνομες όσο και τις νόμιμες ηδονές της σάρκας. Τίποτα όμως από αυτά δεν συμβαίνει, τουναντίον από όσα ακολουθούν φαίνεται ότι έχει διαμορφώσει μια πολύ περίπλοκη ψυχολογία που την οδηγεί σε λανθασμένες ατραπούς. Πως μπορεί να εξηγήσει κανείς ότι μια καθωσπρέπει κυρία κάνει βόλτες στο λιμάνι και ανεβαίνει σε ένα καράβι του οποίου οι ναύτες την πειράζουν, υποτίθεται για να γνωρίσει από κοντά τους Έλληνες! Τι θα γινόταν εάν δεν ήταν εκεί ο καπετάνιος ή εάν δεν εμφανιζόταν έγκαιρα; Νέα, όμορφη, η πιθανότητα του ομαδικού βιασμού δεν θα ήταν μικρή.
Στη συνέχεια η ίδια κάνει το δικό της πρώτο μεγάλο λάθος. Με αυτόν τον τρόπο της πολύ περίεργης γνωριμίας, αποφασίζει δίχως να χάσει χρόνο, χωρίς να ξέρει τίποτα περισσότερο για αυτόν να ακολουθήσει έναν άντρα που στην ουσία καθόλου δεν γνωρίζει και μάλιστα να του δώσει όλη της την περιουσία έστω και ως συνεταίρος. Ακόμα χειρότερο αποφασίζει να ζήσει σε ένα νησί της Ελλάδας μαζί με την οικογένεια του συζύγου της. Σίγουρα το αίτιο ήταν η φυγή, όπως ήταν και οι σπουδές της (να είναι τυχαίο που το θέμα της Διδακτορικής της Διατριβής είχε σχέση με την Μήδεια και ιδιαίτερα για την ψυχολογική της κατάσταση). Θέλει να φύγει, να φύγει όσο πιο μακριά γίνεται και να ξεχάσει. Χίμαιρα. Κακός όμως σύμβουλος ο γάμος που έχει ως αίτιο παρόμοιες περιπτώσεις (θυμίζει τα κορίτσια που παντρεύονται κάποιον για να φύγουν από την καταπίεση του σπιτιού τους ή γιατί μεγάλωσαν και υπάρχει ο κίνδυνος να μείνουν γεροντοκόρες). Και μόνο από αυτά τα λίγα γίνεται αντιληπτό το ψυχολογικό της πρόβλημα το οποίο θα μπορούσα να αναλύσω περισσότερο εάν δεν υπήρχε ο περιορισμός του μεγέθους ενός κριτικού κειμένου όπως αυτό.
Πρόκειται για μορφωμένη και καλλιεργημένη γυναίκα η οποία πρέπει τώρα να ζει για πολύ μεγάλα διαστήματα χωρίς τον εφοπλιστή σύζυγό της ο οποίος είναι υποχρεωμένος να ταξιδεύει στις μακρινές θάλασσες. Εκείνος, ο Γιάννης (Μάξιμος Μαμούρης) έχει επίσης κάνει μεγάλα λάθη. Το πρώτο να παντρευτεί μια άγνωστη ξένη. Το δεύτερο να μην υπολογίσει τις συνέπειες του επαγγέλματος του, το τρίτο η συγκατοίκηση νύφης και πεθεράς με τέταρτο και μέγιστο την ύπαρξη στο σπίτι του νεότερου αδελφού του.
Ο αδελφός, ο Μηνάς (Δημήτρης Μοθωναίος) αρκετά περίεργος τύπος, μολονότι μορφωμένος και υποτίθεται καλλιεργημένος από την αρχή δημιουργεί με τη συμπεριφορά του ερωτηματικά τα οποία στη συνέχεια γίνονται διαπιστώσεις και κάνουν εύκολα αντιληπτό και προκαθορισμένο το τραγικό τέλος.
Νομίζω όμως πως και η πεθερά (Σμαράγδα Σμυρναίου) που δεν μπορεί να μην είχε καταλάβει κάποια πράγματα, δεν παίζει σωστά τον ρόλο της ως οικοδέσποινα-μητέρα για να αποσοβήσει το κακό που ολοφάνερα έρχεται. Επιτρέπει στον μικρότερο γιό της να φιλοξενήσει τη νύφη της στο μικρό του διαμέρισμα στην Αθήνα!
Πολλά τα λάθη. Τελικά η νύφη φαίνεται ότι έχει τον διάβολο μέσα της αλλά υπάρχει και αυτός που είναι έξω και δίπλα της ο οποίος όταν κάποια στιγμή μπαίνει και αυτός μέσα της ολοκληρώνεται η τραγωδία. Επίλογος τα αθώα θύματα, τα δύο παιδιά και οι δύο καθόλου αθώοι ενήλικες. Είναι βέβαια άξιο απορίας ότι άνθρωποι του δικού τους πνευματικού επιπέδου, έρμαιο της λαγνείας του ο καθένας, δρουν χωρίς να έχουν την ευθύνη των πράξεων τους χωρίς να υπολογίζουν τις δραματικές συνέπειες αυτών που κάνουν.
Στο τέλος κερδίζει ο χάρος και τα ψάρια τουλάχιστον στις τρεις περιπτώσεις αυτοχειρίας. Και όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι οι χίμαιρες δεν είναι εφικτές, ούτε οι μεγάλες αλλά ούτε και οι μικρές. Ευτυχώς που σήμερα όλο και λιγότεροι είναι αυτοί που τις πιστεύουν.
Όλα αυτά βέβαια έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός πολύ ενδιαφέροντος μυθιστορήματος που αρέσει και πράγματι αξίζει να αρέσει. Λέω μυθιστορήματος γιατί πάντα έχω επιφυλάξεις σε ότι αφορά τις θεατρικές αποδόσεις των λογοτεχνικών κειμένων.
Συντελεστές
Η Διασκευή του Στρατή Πασχάλη είναι πολύ καλή όσο καλή όμως και να είναι μόνο όταν διαβάσει κανείς το βιβλίο καταλαβαίνει την τεράστια διαφορά. Η Σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου δημιούργησε μια πολύ καλή παράσταση, άρτια από κάθε άποψη. Στρωτή αφήγηση, σωστή ατμόσφαιρα, σωστός ρυθμός. Άριστη καθοδήγηση των ηθοποιών. Η παρεμβολή της ταινίας επίσης πολύ σημαντικό βοήθημα. Μου άρεσε ιδιαίτερα η παράθεση της τελευταία παραγράφου του κειμένου. Τα Σκηνικά-Κοστούμια της Ελένης Μανωλοπούλου της οποίας οι ενδυματολογικές επιλογές της εποχής του 30 ήταν πολύ σωστές αν και τα σκηνικά θα μπορούσαν να μην είναι τόσο λιτά κάτι όμως που δεν ενοχλεί καθόλου. Η Μουσική της Κατερίνας Πολέμη ακούγεται ευχάριστα. Οι Φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου δημιουργούν την κατάλληλη ατμόσφαιρα. Σκηνοθεσία Κινηματογραφικού μέρους Χρήστος Δήμας. Στίχοι πρωτότυπων τραγουδιών Στρατής Πασχάλης.
Διανομή
Η Αλεξάνδρα Αϊδίνη εκφράζει πολύ ικανοποιητικά την ψυχολογία της ηρωίδας που στην ουσία είναι όλο το έργο. Ο Μάξιμος Μαμούρης και ο Δημήτρης Μοθωναίος (λίγο μεγάλος για φοιτητής) πολύ καλοί. Η Σμαράγδα Σμυρναίου εξαιρετικά συγκρατημένη, ερμηνεύει θαυμάσια τον ρόλο της. Καλοί και όλοι οι άλλοι ηθοποιοί. Το σύντομο πέρασμα του Δημήτρη Τάρλοου εντυπωσιακό
Μια παράσταση που παρόλη τη μεγάλη, δυόμιση ωρών διάρκειά της δεν με κούρασε.
Η παράσταση αυτή ήταν εξαιρετική, η ερμηνεία της κ.ΑΙδινη εσωτερική, απέπνεε τα έντονα συναισθήματα που βίωνε καθώς και όλοι οι συντελεστές που προσέφεραν πολύ ικανοποιητικό αποτέλεσμα..( ιδιαίτερα η κ.Σμυρναιου). Θεωρώ δε, πολύ εμπνευσμένη τη σκηνοθεσία.Ειμαι επιφυλακτική στο να “εισχωρήσω” στο κείμενο του συγγραφέα , πιστεύοντας ότι έχει την απόλυτη “εξουσία ” ως δημιουργός , να πλάσει τους ήρωες του όπως εκείνος θέλει. Και το βιβλίο είναι το αποτέλεσμα των όποιων συναισθημάτων του. ( Θα ήθελα να αναφέρω ότι την παράσταση είχα δει και στο θέατρο).