“Η Γερτρούδη Στάιν και η Συνοδός της” σε σκηνοθεσία Νικαίτης Κοντούρη παρουσιάζεται κάθε Δευτέρα & Τρίτη στην κεντρική σκηνή του θεάτρου Αλμα, με τη Μαρία Κατσιαδάκη και τη Λυδία Φωτοπούλου στους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Μία παράσταση που μας έρχεται από το 2007, όταν παρουσιάστηκε στο ιστορικό θέατρο Αμόρε, και αγαπήθηκε ιδιαίτερα. Η παράσταση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του αγαπημένου σκηνογράφου Γιώργου Πάτσα που είχε σχεδιάσει το σκηνικό και τα κοστούμια.
- Κριτική Κάτια Σωτηρίου
- Αποκλειστικές Φωτογραφίες για το Mytheatro Ελπίδα Μουμουλίδου
Το έργο
Το έργο του Wells διατρέχει έξι δεκαετίες ιστορίας. Είναι ένα λυρικό και ιδιαίτερα τρυφερό έργο που ξεχειλίζει από χιούμορ και αγάπη, παρουσιάζοντας έξυπνα την εξαιρετική σχέση μεταξύ της συγγραφέως Gertrude Stein και της μακρόχρονης συντρόφου της Alice B. Toklas. Ξεκινά το 1946, τη στιγμή ακριβώς που πέθανε η Stein. Η Gertrude Stein έγραψε την αυτοβιογραφία της το 1932 χρησιμοποιώντας στην πραγματικότητα ως αντηχείο την επί 25 χρόνια σύντροφό της, Toklas. Το κείμενο του Wells χρησιμοποιεί πολλά πολλά στοιχεία από τη βιογραφία της Stein και της Toklas, αλλά στην πραγματικότητα το ύφος του κειμένου είναι μια πανέξυπνη παραλλαγή του προσωπικού ύφους της συγγραφέως. Ο Wells αναφέρεται σε μερικά από τα σημαντικότερα γεγονότα της ζωής τους, από την πρώτη συνάντηση τους, τη λογοτεχνική σταδιοδρομία της Stein μέχρι τις τελευταίες μέρες της Toklas. To κείμενο που προκύπτει περιέχει μια πλούσια απεικόνιση του Παρισιού του 20ου αιώνα, μέσα από τις αναμνήσεις και τα σχόλια των δύο γυναικών. Το έργο παίζει επίσης εμπρός και πίσω με το χρόνο, φέρνοντας τις φωνές – τόσο χιουμοριστικές όσο και έξυπνες – πολλών από τους καλλιτεχνικούς συντρόφους του δίδυμου της εποχής.
Η Gertrude Stein ήταν μια επιτυχημένη συγγραφέας, ποιήτρια και στενή φίλη των καλλιτεχνικών σταρ της εποχής, από τον Έρνεστ Χέμινγουεϊ στον Πάμπλο Πικάσο σε μια εποχή όπου η ύπαρξη ενός influencer σήμαινε κάτι. Στο έργο του Wells είναι τόσο σίγουρη, γεμάτη ζωή όπως θα περίμενε κανείς να είναι (ακόμη και αν η χρονική στιγμή της αφήγησης τη βρίσκει νεκρή). Αλλά είναι η μακροχρόνια σύντροφος της, η Alice Toklas, που είναι η πιο πρακτικά ικανή στο ζευγάρι. Χωρίς τη σταθερότητα της Toklas και την καυστική αποφασιστικότητα της, η Stein δεν θα είχε ποτέ πάρει το χρόνο και το χώρο για να επικεντρωθεί στις αναζητήσεις και τις σχέσεις της με τους άλλους καλλιτέχνες.
Η παράσταση
Το έργο μας ανοίγει τις πόρτες του παριζιάνικου διαμερίσματος τους στην 27 rue de Fleurus, με τα έξοχα σκηνικά του Γιώργου Πάτσα. Οι πίνακες ζωγραφικής σε όλο το δωμάτιο, οι δυο ηρωίδες με τα ρούχα της εποχής, οι μουσικές και τα ήθη της εποχής. Αντισυμβατικό και πνευματώδες, είναι ένα έργο για μια ιστορία αγάπης, μεταξύ της Stein και της Toklas, αλλά και μεταξύ δυο καλλιτεχνών και της δουλειάς τους, των καλλιτεχνών και των ανθρώπων γύρω τους, και των τόπων που τους εμπνέουν. Η Stein και η Toklas, καθώς προχωρά το έργο, γίνονται και άλλοι άνθρωποι – από τον Χέμινγουεϊ μέχρι τον Πικάσο στον αδελφό της Stein, τον Leo, και ακόμα και μια μάλλον ενοχλητική ρεπόρτερ. Με αυτόν τον τρόπο, δημιουργούν μια εσωτερική παρωδία που κρατάει το έργο ζωντανό καθώς το ζευγάρι μιλάει επανειλημμένα στο κοινό εν είδει μονολόγου, αλλά και συζητά μεταξύ του, ενώ η Stein είναι νεκρή, δημιουργώντας μια ιδιαίτερα ελκυστική σκηνική σύμβαση.
Η τρυφερή, βατή, ευανάγνωστη και ευγενική σκηνοθεσία της Νικαίτης Κοντούρη, φωτίζει δραματικά, και ορθοτομεί έξυπνα τους χαρακτήρες και τις καταστάσεις, και καταφέρνει να ιστορικοποιήσει την κοινωνική θέση τους, να αναδείξει τα ρομαντικά στοιχεία της σχέσης τους, αλλά και την καυστικότητα των ιστοριών τους, που γλιστρούν διαρκώς ανάμεσα στο γέλιο και τη συγκίνηση. Η δράση στη σκηνή υποστηρίζεται συνεχώς από μια σχεδόν αισθητή ένταση μεταξύ των δύο χαρακτήρων, καθώς η διάθεση μεταβάλλεται από τη χαρά, στο θυμό, την αγάπη , τη θλίψη, τον ενθουσιασμό. Η σκηνοθεσία της επιδιώκει να αναδείξει τη γλυκύτητα του έργου, και δημιουργεί μια αίσθηση εξοικείωσης, σαν να πρόκειται για ένα αγαπημένο ζευγάρι που καλωσορίζει το κοινό στο σπίτι τους.
Χωρίς ιδιαίτερα φτιασίδια, μέσα από τα καλαίσθητα κουστούμια της εποχής, οι δύο πρωτραγωνίστριες αποκαλύπτουν τη δύναμη του δεσμού της Stein και της Toklas, τη βαθιά ευχαρίστηση που εισέπραττε το ζευγάρι στην παρέα των άλλων και τον τρόπο που οι πολύ διαφορετικές φύσεις τους συμπλήρωναν η μια την άλλη, κατανοώντας τις ιδιορρυθμίες και τις ελλείψεις η καθεμιά τόσο του εαυτού της όσο και της άλλης. Η Νικαίτη Κοντούρη αφήνει σωστά το έδαφος στις δυο ερμηνεύτριες να ξεδιπλώσουν το ταλέντο και τη χημεία τους. Και εκείνες μας δίνουν ένα ντουέτο που αλληλοστηρίζεται και αλληλοσυμπληρώνεται.
Η Μαρία Κατσιαδάκη με τη σιγουριά των υποκριτικών όπλων της φέρνει μια ζεστασιά στην Stein, που συνήθως δεν συναντάται στα αρχεία και τα ντοκιμαντέρ για την συγγραφέα , με ένα πονηρό χαμόγελο που εκφράζει το πνεύμα της , με τρυφεράδα, «νεύρο», χιούμορ, αλλά και δραματικότητα, γίνεται πότε βαριά και δυσκίνητη, πότε νευρώδης και σοφή.
Όπως θα το είχε θέσει η ίδια η Stein, η Toklas είχε ένα ιδιαίτερο παράδοξο δύναμης και ευθραυστότητας. Και η ερμηνεία της Λυδίας Φωτοπούλου καταφέρνει να φέρει και τα δυο αυτά στοιχεία στην επιφάνεια με την αφοπλιστική αμεσότητα της, με τους υποδόριους σχολιασμούς, με εσωτερικότητα, αστείρευτη ενέργεια και τη σκηνική ελευθερία που φέρνει η εμπειρία της και η ερμηνευτική σταθερότητα της. Έξοχη ερμηνεία.
Οι δυο πρωταγωνίστριες είναι υπέροχες μαζί, γοητευτικές ως σύντροφοι και, χρησιμοποιώντας τα λόγια του Wells, μας διηγούνται μια υπέροχη ιστορία ζωής και αγάπης.
Τα σκηνικά και κουστούμια του Γιώργου Πάτσα φέρνουν μια νοσταλγία και συγκίνηση, οι φωτισμοί του Νίκου Σωτηρόπουλου ενισχύουν την ατμόσφαιρα γλυκύτητας, αναδεικνύοντας και το σκηνικό κατάλληλα, ενώ οι μουσικές της παράστασης βασίζονται στα ακούσματα των ηρωίδων σε Παρίσι και Αμερική: από τους Αμερικανούς τζαζίστες στο Παρίσι του Μεσοπολέμου και τις πρώτες επιτυχίες του Έλβις μέχρι τις «γυμνοπαιδιές» του Ερίκ Σατί
Στο σύνολο της είναι μια παράσταση λιτή και συνάμα συναρπαστική, χωρίς εντυπωσιασμούς αλλά καίρια και ουσιαστική. Είναι ένα ευγενικό και εντυπωσιακό κομμάτι βιογραφικού θεάτρου, υπενθυμίζοντας και γιορτάζοντας μια εποχή, καθοριστική για το πνεύμα και την τέχνη. Είναι μια ζεστή και τρυφερή ιστορία, που ενώ εξελίσσεται σε μια περίοδο αναγκαστικού χωρισμού λόγω θανάτου, αποδεικνύει τον συνεχή δεσμό της αγάπης. Η παράσταση αυτή είναι μια θαυμάσια εικόνα ενός γλυκύτατου ρομαντισμού, όπου μια πνευματική και φιλοσοφική σχέση προσφέρει μια πολύπλοκη, ασυνήθιστη ομορφιά, μια χιουμοριστική ιστορία αγάπης που εγγυάται ότι θα σας κάνει να αισθανθείτε πολύ τρυφερά. Δείτε την οπωσδήποτε.
Μετάφραση | ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ
Σκηνοθεσία | ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ
Σκηνικό – Κοστούμια | ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΤΣΑΣ
Μουσική επιμέλεια | ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ
Φωτισμοί | ΝΙΚΟΣ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
Ηθοποιοί: ΛΥΔΙΑ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
ΜΑΡΙΑ ΚΑΤΣΙΑΔΑΚΗ
Έναρξη παραστάσεων 11 Νοεμβρίου
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη , ώρα 21.00