Λένα Παπαληγούρα

Όταν βλέπεις τη Λένα Παπαληγούρα εκτός σκηνής έχεις την αίσθηση ότι μιλάς σε ένα πολύ προσγειωμένο, αλλά και ένα αυθόρμητα ακαταμάχητο κορίτσι, που σε κερδίζει με την απλότητα των τρόπων, και το βάθος των σκέψεων της. Με ένα πρόσωπο βγαλμένο από κάποιον αναγεννησιακό πίνακα, και ένα ταλέντο πολύπλευρο, είναι απόλυτα φυσικό να κινείται με τόση άνεση ανάμεσα σε τόσο διαφορετικούς ρόλους κάθε φορά. Συγκλονιστική ως Αόρατη Όλγα, αλλά και αστεία στον Ξένο της Κιτσοπούλου, εύθραυστη και επίμονη Αντιγόνη, ταραγμένη ηρωίδα της Σάρα Κέιν, αλλά και μια συγκινητική «Κατερίνα» από το βιβλίο του Αύγουστου Κορτώ, η Λένα Παπαληγούρα ξέρει πώς να επικοινωνεί το συναίσθημα της στο θεατή. Τη συναντήσαμε στο σπίτι της στα Εξάρχεια για τη συνέντευξη που ακολουθεί.

Κάτια Σωτηρίου: Ας πάμε λίγο πίσω στο χρόνο. Πώς προέκυψε το ξεκίνημα σου στο θέατρο;

Λένα Παπαληγούρα: Η μητέρα μου λέει ότι από μικρή το ήθελα. Με πήγαιναν πολύ στο θέατρο γενικά. Όταν πήγα στη θεατρική ομάδα του σχολείου ένιωσα ότι κάτι γινόταν και ότι ήμουν καλά εκεί. Ήμουν σίγουρη ότι αυτό ήθελα να κάνω. Έμεινα στη θεατρική ομάδα όλα τα χρόνια του γυμνασίου και του Λυκείου. Στο Λύκειο κάναμε και κάποιους θεατρικούς διαγωνισμούς, και κάπως πήρα τα πάνω μου, γιατί πήρα και κάποια βραβεία. Μου έλεγαν όλοι ότι έπρεπε να ασχοληθώ με αυτό, κι ενώ ήμουν αρκετά εσωστρεφής, καλή μαθήτρια, με το που πήγα στο θέατρο κάπως άνοιξα. Ένιωθα μια ελευθερία στην πρόβα, πραγματικά μπήκα και ένιωσα καλά. Μετά τελείωσα το σχολείο, και παρότι ήξερα ότι αυτό έπρεπε να κάνω, έδωσα πανελλαδικές και πέρασα στη σχολή ΜΜΕ, καθώς υπήρχε και μια σχετική ανασφάλεια, που ωστόσο ήταν πολύ μικρότερη από τώρα. Μετά έδωσα εξετάσεις και πέρασα στη σχολή του Θεάτρου Τέχνης, την οποία τελείωσα στα 21, γεγονός που ήταν μεγάλο πλεονέκτημα, γιατί βγήκα πολύ νωρίς στο θέατρο. Ήδη από το 3ο έτος έπαιζα στην παράσταση της Μαριάννας Κάλμπαρη «Ιστορίες για Γαμοφοβικούς» . Μετά πήγα στο ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου και σιγά σιγά το ένα έφερε το άλλο. Κάπως ομαλά θα έλεγα, ναι μεν με πολλή προσπάθεια και αφοσίωση, αλλά δεν ήταν κάτι το ξαφνικό.

Κ.Σ: Σκεφτόσουν ότι θα μπορούσες να έχεις γίνει κάτι άλλο από ηθοποιός τελικά;

Λ.Π:.Υπάρχει πάντα ένα διάστημα στις πρόβες, το οποίο έρχεται συνήθως 1,5 μήνα μετά την έναρξη των προβών, που είμαστε ένα μήνα πριν την έναρξη των παραστάσεων, και πάντα σε αυτό το διάστημα λέω «είμαι χάλια, να πάω να εξαφανιστώ καλύτερα, γιατί κάνω αυτή τη δουλειά» και άλλα τέτοια. Και αυτό συμβαίνει κάθε φορά, οπότε τώρα ξέρω και το περιμένω πότε θα συμβεί. Και σε αυτό το διάστημα λέω ότι έπρεπε να έχω γίνει δικηγόρος, γιατρός, γιατί δεν έγινα νηπιαγωγός, μήπως να κάνω ένα παιδί να μείνω σπίτι κτλ. Όλα αυτά. Παρόλα αυτά, νομίζω ότι η επιλογή μου ήταν πολύ συνειδητή, και όσα μου δίνει αυτή η δουλειά, εμένα ως χαρακτήρα δεν θα μου το έδινε καμία άλλη. Αυτή η δυνατότητα να ταξιδεύεις, να «κοροϊδεύεις» το χρόνο και να λες ότι δημιουργείς από το τίποτα… π.χ. την «Κατερίνα» την κάναμε από το τίποτα, τόσο χειροποίητα, με την ψυχή μας. Και το να μπορείς να επικοινωνήσεις όλα αυτά, νομίζω ότι καμία δουλειά δε στο δίνει. Πια είναι πολύ συνειδητό, και δεν σταματά και αρχίζει με την πρόβα αλλά είναι κομμάτι μου, όλο το 24ωρο μου, πάει μαζί μου. Είναι και η διασκέδαση μου.

Κ.Σ: Υπάρχουν κάποιοι ρόλοι που σε έχουν σημαδέψει μέχρι σήμερα;

Λ.Π: Κάθε φορά όταν είμαι σε μια δουλειά ξεχωρίζω τη δουλειά που είμαι, γιατί νομίζω ότι είναι η φύση μου τέτοια, ή και η φύση του ηθοποιού γενικά, να βάζει όλα τα αυγά στο καλάθι που είναι, οπότε κάθε φορά αγαπώ πολύ αυτό που κάνω. Παρόλα αυτά, μπορώ να ξεχωρίσω και ρόλους και συνεργασίες, όπως με το Μαστοράκη, με τον Κακλέα όταν κάναμε την Αυλή,Τον Τάρλοου με τη Σάρα Κέιν, και φυσικά την παράσταση του Ουίλσον  το λίγο διάστημα που δούλεψα με το Βογιατζή, που δεν πρόλαβα βέβαια, και από εκεί και πέρα, ξεχωρίζω ρόλους, όπως την «Αόρατη Όλγα», γιατί για μένα ήταν ένα πολύ μεγάλο ταξίδι, που το αγάπησα πολύ, και που εξελισσόταν και μας εξέπληττε συνέχεια, το πήγαμε στο εξωτερικό, μου έδωσε και το βραβείο… είναι πολύ σημαντικός ρόλος. Η Αντιγόνη επίσης, γιατί είναι αυτό που είναι. Γενικά νιώθω τυχερή, γιατί όταν αγαπάς κάτι και τελικά σου προσφέρεται η δυνατότητα να το κάνεις αυτό, είναι πολύ σημαντικό. Μ’αρέσει να πηγαίνω τα πράγματα σε βάθος και βλέπω ότι μου δίνεται η ευκαιρία. Και αυτό είναι τύχη, γιατί έχω και τους ρόλους να το κάνω αυτό.

Κ.Σ: Τι είναι ο ρόλος για σένα;

 

Λ.Π: Να σου πω κάτι που το ένιωσα πολύ στην «Κατερίνα». Αισθάνομαι ότι είναι σαν να βγάζεις κάποιον από το βιβλίο του, αυτό που κάνουμε ακριβώς στην Κατερίνα, όπου εγώ καλούμαι να της δώσω το κορμί μου, να τη ζωντανέψω… άρα να την κατανοήσω, να την αγαπήσω ή να τη μισήσω, να την ονειρευτώ, να την πάρω από το χέρι, να ζήσω μαζί της όλο το 24ωρο. Αυτό είναι νομίζω. Ένα τεράστιο πεδίο στο οποίο σου επιτρέπεται να διευρύνεις διαρκώς τα όρια σου, μέσα σε ένα πολύ ωραίο πλαίσιο, που όσο πιο ωραίο είναι το έργο, τόσο πιο ωραίο είναι το πλαίσιο που έχεις, και όσο πιο καλή η συνεργασία με τους άλλους, τόσο και πιο γόνιμο το πεδίο να μπεις σε βάθος και να ψάξεις αυτό το πράγμα. Ο κάθε ρόλος είναι ανεξάντλητος, όπως και ο κάθε άνθρωπος, και αν θες να μπεις και να ταξιδέψεις μαζί του, σου προσφέρει ο κάθε ρόλος απίστευτο πεδίο εξερεύνησης.

Κ.Σ: Πώς αισθάνθηκες όταν πήρες το βραβείο ερμηνείας Μελίνα Μερκούρη;

Λ.Π: Αισθάνθηκα μεγάλη περηφάνια, και τιμή, αισθάνθηκα ευγνωμοσύνη. Αλλά έπαιξε και σημαντικό ρόλο ότι μου το έδωσαν αυτοί οι άνθρωποι, γιατί ήταν άνθρωποι εξαιτίας των οποίων έγινα ηθοποιός. Ήταν ότι αφορούσε την Αόρατη Όλγα, που αυτή την παράσταση την είχα αγαπήσει τόσο πολύ. Αισθάνθηκα όμως και μεγάλη αγωνία, γιατί ένιωσα ότι δεν έπρεπε να τους απογοητεύσω, και ότι ξεκινούσε ένα καινούριο κεφάλαιο. Παρότι στην πραγματικότητα δεν ξεκινούσε άλλο κεφάλαιο, γιατί τα πράγματα είναι σε μια ροή. Για λίγες μέρες πολλή χαρά.

Κ.Σ: Πιστεύεις ότι κάποιοι σε αντιμετώπισαν διαφορετικά μετά το βραβείο;

Λ.Π: Νομίζω ότι πάντα οι άλλοι σε αντιμετωπίζουν όπως αντιμετωπίζεις εσύ τον εαυτό σου, οπότε επειδή εγώ δεν αντιμετώπισα τον εαυτό μου διαφορετικά, δεν είχαν διαφορά ούτε οι άλλοι. Έτσι κι αλλιώς ήταν μια χρονιά, που ξεκινούσα και πρόβες για την Αντιγόνη, και είχα τόσο μεγάλη αγωνία για αυτό, που δεν άφησα τον εαυτό μου… ήταν όμως σαν να μου έδινε κάποιος ένα χτύπημα στην πλάτη και να μου έλεγε «πήγαινε».

Κ.Σ: Με τι κριτήρια επιλέγεις τις συνεργασίες σου;

Λ.Π: Με το ένστικτο μου πολύ. Το εμπιστεύομαι το ένστικτό μου. Συνήθως όταν μου λένε για μια δουλειά, ξέρω μέσα μου. Πρώτα για μένα είναι οι συνεργάτες, δεύτερο το έργο, τρίτο ο ρόλος. Αλλά συνήθως ξέρω. Υπάρχουν βέβαια και περιπτώσεις που μπορεί να θέλω κάτι πολύ αλλά λόγω χρονικού πλαισίου να μην μπορώ, να μη συνδυάζονται οι ημερομηνίες. Από την άλλη, το πόσο εγώ το θέλω το ξέρω.

Κ.Σ: Έχει τύχει όμως κάποια συνεργασία σου να μην πάει τόσο καλά όσο περίμενες;

Λ.Π: Δεν έχω κάνει κάποια άτυχη συνεργασία, γιατί γενικά το «πάει καλά» είναι πολύ αόριστο. Κάθε συνεργασία που κάνεις σε προχωρά, και εμείς κάνουμε τα πράγματα να πηγαίνουν καλά. Αυτό δεν έχει να κάνει με την επιτυχία του πράγματος. Εσωτερικά όλα τα πράγματα μπορούν να σε μετακινήσουν, και να σε πάνε κάπου. Έχω κάνει δύσκολες συνεργασίες, με στιγμές που περνούσαμε δύσκολα, είτε εξαιτίας της φύσης του έργου είτε εξαιτίας της φύσης του ρόλου, να υπάρχει ένταση, αλλά αυτά είναι φυσιολογικά πράγματα στη δουλειά μας και τα περιμένω και τα αποδέχομαι. Δε με πειράζει, γιατί προχωράς και από την άλλη πάντα σκέφτομαι ότι κάνουμε μια παράσταση και καλό είναι να περνάμε και εμείς κάπως καλά.

Κ.Σ: Θεωρείς ότι μετά από αυτά τα χρόνια στο θέατρο έχει αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζεις το χώρο;

Λ.Π: Νομίζω ότι όσο περνούν τα χρόνια, η σχέση μου με αυτό που κάνω γίνεται όλο και πιο προσωπική. Αισθάνομαι ότι γενικά ο τρόπος που μεγαλώνουμε σε αυτή τη χώρα έχει να κάνει με αυτό που σκέφτονται οι διπλανοί μας, και δε σου λέει κανένας να κοιτάξεις αυτό που κάνεις εσύ. Αυτό που προσπαθώ λοιπόν τα τελευταία χρόνια, είναι να κοιτάω αυτά που κάνω, κάτι που είναι μια διαδρομή πιο δύσκολη, και πιο εσωτερική. Αισθάνομαι ότι προς τα εκεί θέλω να πάω. Να δώ πως αναμετριέμαι εγώ με τις συνεργασίες και τους ρόλους μου. Κατά τα άλλα το πώς αντιμετωπίζω το θέατρο και η χαρά που μου δίνει είναι η ίδια. Και η χαρά και η αγωνία.

Κ.Σ: Οπότε δε σε απογοήτευσε κάπου η ζωή σου στο χώρο

Λ.Π: Η σχέση με το χώρο και τον τρόπο που το διαχειρίζεσαι είναι κάτι ρευστό και δεν ορίζεται. Κάθε δουλειά είναι διαφορετική και αν μπορέσεις να έχεις προσωπική σχέση με τα πράγματα, τότε μόνο κερδισμένος μπορείς να βγεις από αυτό. Να μη σε νοιάζει πώς θα πάει η παράσταση, να μη σε νοιάζει να αρέσεις στο σκηνοθέτη, να δεθείς με το σκηνοθέτη για να προχωρήσεις αυτό που κάνεις. Είναι πολύ λεπτή η μετατόπιση, αλλά είναι πολύ διαφορετικό, ότι κάνεις κάτι και μου λες κάτι που μου λες για να προχωρήσουμε κάτι κοινό, γιατί ψάχνουμε το ίδιο πράγμα. Όχι ότι θα κάνω κάτι για να αρέσω σε εσένα, επειδή είσαι ο σκηνοθέτης μου για παράδειγμα. Αισθάνομαι ότι είναι όπως στις σχέσεις των ανθρώπων που λες ότι έχεις μια σχέση με κάποιον και δουλεύουμε και οι δυο για το ίδιο σκοπό, για τη σχέση, και αυτό είναι πιο ωραίο από το να δουλεύεις για τον άλλο αυτόν καθ’εαυτόν. Είναι πιο ώριμο να δουλεύεις με κάποιον για να φτιάξεις κάτι κοινό.

Κ.Σ: Μίλησε μας για τις φετινές σου συνεργασίες

Λ.Π: Φέτος έκανα επανάληψη το Blasted, παίξαμε για λίγο καιρό, μετά αργήσαμε να αρχίσουμε με το «Ματωμένο Γάμο» γιατί είχαμε κάποιες ανατροπές, αλλάξαμε παραγωγή, αλλά όλα είναι καλά. Και αυτό απέδειξε και τη δυναμική της ομάδας και ότι ο τρόπος που ο Κακλέας χειρίστηκε το θέμα ήταν καταπληκτικός και μας ένωσε ως ομάδα. Είμαι πολύ χαρούμενη που είμαι εκεί με αυτούς τους ανθρώπους, που τους γνώρισα και δοκιμαστήκαμε έτσι και μείναμε σταθεροί και συνεχίσαμε. Είμαι λοιπόν στο Ματωμένο Γάμο που θα ανέβει στο Θέατρο Αποθήκη, και μετά θα είμαι στο Εθνικό που θα κάνω τις «Δούλες» του Ζενέ, και μετά θα κάνω κάτι πάνω στους αδερφούς Καραμαζώφ στο θέατρο Τέχνης. Συνεχίζουμε και με την Κατερίνα στο θέατρο Θησείο. Η ανταπόκριση του κόσμου είναι συγκινητική, οπότε όσο πάει θα πάει! Είμαστε πολύ χαρούμενοι με αυτό και την αγαπάμε πολύ.

Κ.Σ: Πώς συνδυάζει ένας επαγγελματίας του θεάτρου την προσωπική και επαγγελματική του ζωή;

Λ.Π: Δύσκολο είναι, γιατί πέρα από τις πρακτικές δυσκολίες ότι έχεις περίεργα ωράρια, ότι καταθέτεις πολλή ενέργεια σε κάτι και μπορεί να είσαι πτώμα μετά… και γιατί στη χώρα αυτή πολλοί νομίζουν ότι κάνεις το χόμπι σου ενώ κάνεις πολύ σοβαρή δουλειά, που απαιτεί μεγάλη συγκέντρωση, κάτι που είναι δύσκολο για κάποιον να το κατανοήσει όταν δεν είναι σε αυτή τη δουλειά. Αυτά είναι τα πρακτικά. Από την άλλη αυτή η δουλειά έχει μια διαρκή ανασφάλεια, γιατί κάθε έξι μήνες είσαι στο ψάξιμο, και έχεις και μια εσωτερική ανασφάλεια γιατί έχεις μια πολύ μεγάλη έκθεση οπότε είναι δύσκολο για κάποιον που είναι δίπλα σου να το αντέξει και να το καταλάβει. είναι ένα μείγμα ανασφάλειας και ματαιοδοξίας, και αυτό δε μας κάνει και τις πιο εύκολες προσωπικότητες. Ωστόσο, έχουμε μάθει να επικοινωνούμε και η ενασχόληση μας με αυτά τα κείμενα μας κάνει να αναζητούμε ένα βάθος σε μια επικοινωνία, που είναι κάτι πολύ θετικό. Δεν είναι εύκολο ωστόσο, γιατί σε συντροφεύει αυτό που κάνεις.

Κ.Σ: Πώς αντιμετωπίζεις την αναγνωρισιμότητα;

Λ.Π: Επειδή δεν ήρθε ξαφνικά, δεν έκανα δηλαδή ένα σήριαλ και βγήκα στο δρόμο και ξαφνικά με ήξεραν όλοι, και επειδή έχω κάνει και τηλεοπτικά και κινηματογραφικά πράγματα, μέσα και παράλληλα από το θέατρο, συνήθως μου δίνει χαρά αν με σταματήσει κάποιος στο δρόμο να μου πει κάτι. Ειδικά το να σε αναγνωρίζει κάποιος μέσα από μια παράσταση είναι πολύ τιμητικό. Η όταν στο Facebook μου στέλνουν πολλοί μηνύματα ότι τους συγκίνησε ένα έργο, μου δίνει πολλή χαρά. Από την άλλη σε μέρη πιο Lifestyle με φωτογραφίες κτλ, εγώ δεν πηγαίνω, γιατί δεν είναι τόσο ο χαρακτήρας μου να πηγαίνω. Πιστεύω ότι πρέπει να φυλάω την ενέργεια μου για τη δουλειά που κάνουμε και είναι πολύτιμη η ενέργεια αυτή. Δε με νοιάζει όμως, αλίμονο, τη δουλειά μας βλέπει κάποιος και μας λέει ότι του αρέσει, δε γίνεται να μη μας αρέσει αυτό. Δεν μου αρέσει όμως να ασχολούνται με την προσωπική μου ζωή, τη φυλάω όσο μπορώ. Αυτό είναι μια μικρή δέσμευση, γιατί αν δε θές να ασχολούνται με την προσωπική σου ζωή, δεν μπορείς να εμφανίζεσαι με την προσωπική σου ζωή σε μέρη με φωτογράφους. Αλλά όπως συνηθίζω να κυκλοφορώ άβαφη, έτσι θα κυκλοφορώ γενικά.

Κ.Σ: Αν χαρακτήριζες τον εαυτό σου με πέντε λέξεις, ποιες θα ήταν αυτές;

Λ.Π: Δύσκολο να πω.. Πιστή, θα έλεγα πρώτα. Επίμονη. Κλειστο-ανοιχτή, από την άποψη ότι είμαι κοινωνική, αλλά είμαι και κλειστή ταυτόχρονα. Ανασφαλής.. και δοτική.

Κ.Σ: Πώς βλέπεις το θέατρο σήμερα, μετά από πέντε χρόνια κρίσης πια;

Λ.Π: Βλέπω ότι είναι συγκινητικό που ο κόσμος θέλει να πάει στο θέατρο, που οι παραστάσεις είναι γεμάτες. Υπάρχει μια μερίδα κοινού που θέλει απλά να περάσει καλά και να διασκεδάσει και αυτό είναι απόλυτα θεμιτό, για αυτό γίνονται πολλά μιούζικαλ, πολλές κωμωδίες, που είναι σημαντικό γιατί γίνονται καλές και μεγάλες παραγωγές. Από την άλλη υπάρχει μια μερίδα κόσμου που θέλει να προβληματιστεί και να συμβιώσει ένα κοινό αίσθημα με άλλους. Κοινός παράγοντας είναι το μαζί, που είναι ελπιδοφόρο για μένα, γιατί βλέπεις ότι ο κόσμος θέλει να έρχεται κοντά, να συναθροίζεται. Βέβαια έχουν πέσει τα εισιτήρια, κι εμείς πληρωνόμαστε λιγότερο, αλλά αυτό δεν είναι κακό, γιατί έχει γίνει πιο προσβάσιμο το θέατρο. Γίνονται πιο πολλά πράγματα, υπάρχει καλλιτεχνική ορμή, αν και οι συνθήκες δουλειάς για τους ηθοποιούς είναι πολύ δύσκολες, γιατί η κρίση χρησιμοποιείται από πολλούς για να κάνει τις συνθήκες εργασίες πιο σκληρές, και πολλοί εκμεταλλεύονται αυτή την ορμή και το πάθος των καλλιτεχνών, γιατί ο ηθοποιός μόνο όταν δουλεύει υπάρχει καλλιτεχνικά, δεν μπορεί να δουλέψει στο σπίτι του. Γιατί δεν κάνουμε χόμπι, δουλειά κάνουμε. Η συσπείρωση και η αλληλεγγύη των ανθρώπων είναι εμφανής, δεν υπάρχει τόσος ανταγωνισμός.

Κ.Σ: Ποιος είναι ο ρόλος του καλλιτέχνη αυτή τη στιγμή;

Λ.Π: Εγώ κάθε φορά μέσα από αυτό που κάνω προσπαθώ να δώσω φωνή σε ανθρώπους που στη ζωή τους δεν έχουν το χώρο και το χρόνο να ακουστεί η φωνή τους. Η Κατερίνα είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Το να μιλήσεις σε μια παράσταση για ένα θέμα που κρύβει η κοινωνία κάτω από το χαλί είναι χρέος των καλλιτεχνών νομίζω. Από την άλλη χρέος είναι και το να ψυχαγωγήσεις. Δεν είναι λιγότερο σημαντικό αυτό, ούτε ο άλλος έρχεται στο θέατρο να προβληματιστεί μόνο. Έχουμε όμως χρέος να μιλάμε για πράγματα που η κοινωνία δε θέλει να βλέπει και αισθάνομαι ότι έχουμε χρέος να αντισταθούμε σε αυτό το συντηρητικό πράγμα που υπάρχει γύρω μας, να υπερασπιστούμε τη διαφορετικότητα, να μιλήσουμε σε βάθος για κάποια πράγματα.

Κ.Σ: Είσαι αισιόδοξη για τα πράγματα;

Λ.Π: Δεν ξέρω αν μπορώ να σου απαντήσω με ένα ναι ή όχι, γιατί προς το όχι θα έτεινα, αλλά δε θα στο απαντήσω αυτό. Αισθάνομαι ότι πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι γιατί αλλιώς δε θα κάνουμε κάτι και δε θα προσπαθήσουμε για τίποτα. Πρέπει να προσπαθήσουμε να είμαστε μαζί και να αντέξουμε. Δύσκολα τα πράγματα. Αλλά και χωρίς ελπίδα πώς…;

Αποκλειστική συνέντευξη για το mytheatro.gr

• Επιμέλεια της συνέντευξης, ερωτήσεις φωτογραφίες Κάτια Σωτηρίου

• Δείτε τις αποκλειστικές φωτογραφίες σε μεγάλη ανάλυση στο facebook.com/mytheatro