Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Ο Χάρολντ Πίντερ ήταν Άγγλος συγγραφέας θεατρικών έργων, σεναρίων, θεατρικός και κινηματογραφικός σκηνοθέτης, ηθοποιός, ποιητής, μυθιστοριογράφος. Το 2005 κέρδισε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας καθώς και το Βραβείο Φραντς Κάφκα. Ήταν πολύ γνωστός για τον πολιτικό του ακτιβισμό (το 2005 είχε ανακοινώσει ό,τι αποσύρεται από τη συγγραφή θεατρικών έργων για να αφοσιωθεί στην πολιτική εκστρατεία) αλλά και από τον αγώνα του για την ελευθερία της έκφρασης. Το έργο του παρουσιάζει επιρροές από τον Σάμιουελ Μπέκετ ο οποίος ήταν στενός του φίλος.
Πάντα πίστευα και συνεχίζω να πιστεύω πως η επιλογή του σωστού συντρόφου αποτελεί πολύ δύσκολη υπόθεση. Για μια ευτυχισμένη όσο και χαρούμενη κοινή ζωή δεν έχω καμία αμφιβολία ό,τι είναι απαραίτητο να υπάρχει σωστή πνευματική επαφή, ψυχική επαφή, ερωτική επαφή. Η πνευματική επαφή που αναντίλεκτα έχει σχέση με τη μόρφωση, κυρίως την καλλιέργεια και επακόλουθο τα κοινά υψηλού επιπέδου ενδιαφέροντα είναι αυτή που θα κάνει τη ζωή του ζευγαριού ευχάριστη και ενδιαφέρουσα. Όταν δύο άνθρωποι χαίρονται την απόλαυση που προσφέρει το διάβασμα και μετά από την ανάγνωση ενός βιβλίου μπορούν να συζητήσουν, δεν έχουν περιθώρια για να πλήξουν. Το ίδιο συμβαίνει και όταν αγαπούν και παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, μουσικές συναυλίες, όπερα, κινηματογράφο και πολλά άλλα που μειώνουν την πιθανότητα του να βαριούνται και να πλήττουν στην καθημερινή τους ρουτίνα. Φυσικά υπάρχουν και άλλης μορφής ενδιαφέροντα που και αυτά μπορούν να βοηθήσουν.
Η ψυχική επαφή που εκφράζεται με την αμοιβαία αγάπη, εκτίμηση και αλληλοϋποστήριξη αποτελεί έναν ακόμα ακρογωνιαίο λίθο μιας καλής συμβίωσης. Η ερωτική επαφή. που στην εποχή μας ταυτίζεται με τη σεξουαλική, είναι επίσης απαραίτητο να είναι αρμονική και να προσφέρει ηδονή και στους δύο. Στην αρχή μιας σχέσης αυτό μπορεί να είναι εύκολο, όσο όμως περνούν τα χρόνια η επανάληψη, η ρουτίνα, η έλλειψη του διαφορετικού μπορεί να παίξει ιδιαίτερα αρνητικό ρόλο, εκτός εάν το ζευγάρι εφεύρει καινούρια ερωτικά παιχνίδια. Ο μεγάλος φιλόσοφος Καντ έλεγε: «Σε αντίθεση με τα ζώα η ερωτική πράξη για τον άνθρωπο απέκτησε διάσταση εγκεφαλική. Παρατάθηκε η διάρκειά της, απέκτησε φαντασία και ποικιλία ούτως ώστε να αποφεύγονται ο κορεσμός, ακόμα και η άρνηση και η αιδώς».
Το έργο
Μονόπρακτο γραμμένο το 1962 αρχικά για την τηλεόραση το οποίο τον επόμενο χρόνο 1963 παρουσιάστηκε στο θέατρο. Στην τηλεοπτική μορφή πρωταγωνιστούσε η σύζυγος του συγγραφέα, γνωστή μεγάλη ηθοποιός Vivien Merchant.
Ένα ζευγάρι που μένει στην εξοχή της Αγγλίας, κοντά στο Windsor, ζει τη στερεότυπη καθημερινότητά του. Εκείνος (Richard-Κ.Παράσσης) έχει μια καλή δουλειά που απαιτεί όμως πολλών ωρών εργασία. Εκείνη (Sarah-Χ.Κοτταράκου) ασχολείται με τα οικιακά, βαριέται και πλήττει. Κάθε πρωί, μετά από έναν γρήγορο καφέ φιλιούνται και εκείνος με γραβάτα, άσπρο πουκάμισο και μοντέρνο κοστούμι φεύγει για το γραφείο. Εκείνη φορώντας τα ρούχα του σπιτιού ασχολείται με τις δουλειές του νοικοκυριού. Το βράδυ ο σύζυγος επιστρέφει, λένε μερικές ανούσιες κουβέντες, πίνουν ένα ποτό, τρώνε το βραδινό τους και πάνε για ύπνο. Το ίδιο επαναλαμβάνετε σε καθημερινή βάση με τον άντρα να ρωτάει στη σύζυγό του πότε έχει ραντεβού με τον εραστή της! Το ίδιο ρωτάει και εκείνη σε εκείνον για τη σχέση του με την γυναίκα που του προσφέρει αγοραίο έρωτα!
Ο συγγραφέας στην αρχή κάνει τον θεατή να νομίσει ότι θα εμφανιστούν και άλλα πρόσωπα για να γίνει μετά από κάποιο σημείο του έργου αντιληπτό ότι το τρίτο και το τέταρτο πρόσωπο αποτελούν τις φαντασιώσεις του ζευγαριού. Εκείνος παίζει τον ρόλο του εραστή και εκείνη της πόρνης. Τελματωμένοι, αιχμάλωτοι της καθημερινής τους ρουτίνας έχουν εφεύρει το παιχνίδι των φαντασιώσεων. Εκείνος παρουσιάζεται εντελώς αλλαγμένος, καθόλου κυριλέ και εκείνη τελείως διαφορετική από την εικόνα της οικοδέσποινας αλλά ως μια πολύ σεξουαλική ωραία γυναίκα φορώντας μια μοντέρνα μακριά τουαλέτα με αβυσσαλέο ντεκολτέ και γόβα στιλέτο. Με αυτόν τον πρωτότυπο τρόπο και οι δύο αισθάνονται απόλυτη ικανοποίηση από την υποτιθέμενη εξωσυζυγική τους σχέση και ισορροπούν ως ζευγάρι. Ίσως όμως να μην είναι μόνο αυτό αλλά η πολύ ενδιαφέρουσα μέθοδος τους, το παιχνίδι της διπλής υπόστασης, να αποτελεί και έναν τρόπο αποφυγής των εξωσυζυγικών πειρασμών.
Το εφεύρημα αυτό από ένα σημεία και μετά κουράζει τον άντρα ο οποίος προτείνει τη διακοπή του παιχνιδιού της μοιχείας, εκείνη όμως δεν θέλει. Τελικά και εκείνος δέχεται τη συνέχιση του.
Το έργο επιβεβαιώνει τις δικές μου απόψεις, αυτές που έγραψα στην αρχή. Φαίνεται ανάγλυφα ό,τι ενώ το ζευγάρι ζει μια άνετη και ήσυχη ζωή δεν υπάρχει μεταξύ τους η καλή παρέα η οποία προϋποθέτει την σωστή επαφή με τα κοινά ενδιαφέροντα που δεν θα τους άφηνε σε καμία περίπτωση να πλήξουν.
Ένα πολύ έξυπνο έργο του Πίντερ ο οποίος πιάνει, για μια ακόμα φορά, τον σφυγμό της σύγχρονης, απελευθερωμένης και χειραφετημένης μεσοαστικής τάξης καταγράφοντας τα προβλήματά της. Δεν καταγγέλλει αλλά παρουσιάζει, με τον δικό του τρόπο την έλλειψη επικοινωνίας που υπάρχει ανάμεσα στα ζευγάρια και ίσως ανάμεσα σε όλα τα μέλη της.
Υπάρχουν και κάποια δικά μου ερωτηματικά όπως: Αφού η κυρία βαριέται τόσο πολύ γιατί δεν δοκιμάζει να δουλέψει; Γιατί η μονοτονία και η βαρεμάρα επηρεάζει μόνο τη σεξουαλική τους σχέση;
Συντελεστές
Στη μετάφραση της Χρύσας Κοτταράκου δεν διέκρινα κανένα λάθος.
Η σκηνοθεσία της Λένας Φιλίπποβα εξαιρετική. Κατόρθωσε με τη σωστή καθοδήγηση των δύο νέων ηθοποιών να επιτύχει ένα καλό αποτέλεσμα.
Τα σκηνικά της Γεωργίας Μπούρδα επιτυχημένα. Το μόνο που δεν κατάλαβα είναι ότι τα μπουκάλια με τα ποτά, τα ποτήρια κ.τ.λ βρίσκονταν στο πάτωμα. Τα κοστούμια της ίδιας πολύ σωστά, εκφράζουν αυτό που πρέπει να εκφράσουν.
Βοηθός σκηνοθέτη: Ιωάννα Ζέρβα. Φωτογραφίες: Τσέτσι Τσάνκοβ
Επιμέλεια αφίσας: Θεόδωρος Λ. Στεφανόπουλος. Trailer: Στέφανος Γκέκας. Παραγωγή: Εταιρεία Θεάτρου ΗΘΩ
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Χρύσα Κοτταράκου, Κωνσταντίνος Παράσης. Δεν τους έχω ξαναδεί, πάντως ερμήνευσαν τους ρόλους τους με μεγάλη εκφραστικότητα και με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μπράβο τους.
Διάρκεια : 70 λεπτά