Ο Ήχος του Όπλου, της Λούλας Αναγνωστάκη, ανεβαίνει στο Θέατρο Σταθμός σε σκηνοθεσία Μάνου Καρατζογιάννη από σήμερα 9 Νοεμβρίου. Μπήκαμε στις πρόβες, και παρουσιάζουμε φωτογραφικό υλικό από την παράσταση καθώς και ένα μικρό αφιέρωμα στο έργο, μέσα από τη ματιά του Μάνου Καρατζογιάννη που μας μίλησε για το ανέβασμα του τόσο σημαντικού έργου ένα χρόνο μετά το θάνατο της μεγάλης μας συγγραφέως.
Το θέμα του έργου
Παραμονές των εκλογών η Κάτια, Αθηναία δημότης, έρχεται στην Αθήνα από την επαρχία για να ψηφίσει, διαταράσσοντας την καθημερινότητα του δεκαεννιάχρονου γιού της Μιχάλη. Από την παλιά της φίλη Μαρίκα μαθαίνει πως ο Μιχάλης έχει εγκαταλείψει τη σχολή, στην οποία φοιτά και πως ετοιμάζεται να φύγει για την Αμερική, αφήνοντας πίσω την έγκυο κοπέλα του Φανή. Στην προσπάθεια της να μεταπείσει τον Μιχάλη η Κάτια έρχεται αντιμέτωπη μαζί του. Εκείνος την απειλεί ότι θα αυτοκτονήσει με ένα παράνομο όπλο, που βρέθηκε στα χέρια του από μια μυστήρια ιστορία παρανομίας, στην οποία φέρεται να είναι μπλεγμένος ο δεκαεξάχρονος αδελφός της Φανής, Γιαννούκος. Όλα θα συμβούν γρήγορα υπό την απειλή ενός όπλου που δε θα εκπυρσοκροτήσει ποτέ, αλλά θα αλλάξει τη ζωή των ηρώων για πάντα.
Η σκηνοθετική ματιά
Ο Μάνος Καρατζογιάννης μίλησε με συγκίνηση για τη Λούλα Αναγνωστάκη, το αφιέρωμα της οποίας στο Φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι που μας πέρασε, το είχε επιμεληθεί ο ίδιος.
“Είναι το πιο γνωστό έργο της Λούλας Αναγνωστάκη, η τελευταία σκηνοθεσία του Κουν το 1987, με ένα θέμα που αφορά όλους μας: την οικογένεια. Το θέατρο Σταθμός, του οποίου έχω αναλάβει την καλλιτεχνική διεύθυνση από πέρσι, έχει πέντε θεματικές ενότητες: Μάης του 68, βιβλίο, ετερότητα, αρχαίο δράμα και νεοελληνικό έργο, στο οποίο εντάσσεται και η συγκεκριμένη παράσταση. Υπάρχει όμως μια σύνδεση με τη Λούλα Αναγνωστάκη απο παλιά, καθώς έχω σκηνοθετήσει τέσσερα έργα της, έχω παίξει σε άλλα τέσσερα, έχω κάνει μαζί με τον Γρηγόρη Ιωαννίδη και την Δήμητρα Κονδυλάκη την έκθεση «Δωμάτια μνήμης – Περιπλάνηση στον κόσμο της Λούλας Αναγνωστάκη», οι διδακτορικές μου σπουδές, το επετειακό τεύχος του Εντευκτήριου.
Και τώρα έφτασε η ώρα να κάνουμε αυτό το έργο. Ήμουν σκεπτικός για το αν έπρεπε να ασχοληθώ ξανά με τα έργα της Αναγνωστάκη, αλλά προς λύπη μου το Εθνικό, το Τέχνης, στο οποίο ανέβηκαν οκτώ έργα της, και το Κρατικό Βορείου Ελλάδας στην γενέθλια πόλη, δεν ενέταξαν ούτε ένα έργο στο ρεπερτόριο τους για τη μάνα του ελληνικού θεάτρου, τη Λούλα Αναγνωστάκη. Έτσι αποφάσισα ότι μια τέτοια παράσταση της άξιζε ένα χρόνο μετά το θάνατο της.
Ο Κούν συνέκρινε το έργο με την τσεχωφική δραματουργία. Μιλούσε για τις ευαισθησίες και το χιούμορ του. είναι ένα έργο που κουβαλά υπαρξιακή αγωνία, την ανάγκη για ελευθερία. Αλλά και αφύπνιση για τον θεατή.
Υπάρχει η έρευνα που κάνω εδώ και δεκαπέντε χρόνια σε σχέση με τη δραματουργία. Από το 1972 η Αναγνωστάκη γράφει σε εικόνες, με αποκορύφωμα τον Ήχο του Όπλου το 1987. Ήθελε να γράφει και για τον κινηματογράφο, όπως μου είχε εκμυστηρευτεί, είχε γράψει δυο σενάρια το 1958 και το 1961 για την Αλίκη Βουγιουκλάκη και τον Νίκο Κούρκουλο στις σπονδυλωτές ερωτικές ιστορίες του Καψάσκη, και για τον Νίκο Ξανθόπουλο που ανέβηκε ως ταινία. Με τα μέσα που διαθέτω εδώ, στο θέατρο Σταθμός, που δεν είναι ούτε το Φεστιβάλ Αθηνών, ούτε η νέα σκηνή του Εθνικού, η παράσταση θα ανέβει σαν πλάνα, – πλάνα.
Παίζουν εξαιρετικοί ηθοποιοί, η Πέγκυ Σταθακοπούλου, η Τζένη Σκαρλάτου και ο Σταύρος Μερμήγκης, η Βασιλική Τρουφάκου, με την οποία ξανασυναντιόμαστε εφτά χρόνια μετά την πρώτη της εμφάνιση, στην Παρέλαση σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι, και δυο νέα αγόρια, ο ο Κώστας Νικούλι και ο Αγησίλαος Μικελάτος, στο ρόλο του Μιχάλη, που είχα ερμηνεύσει πριν δέκα χρόνια, στο ανέβασμα της Έλλης Παπακωνσταντίνου, με την Τάνια Τσανακλίδου και την Χρύσα Σπηλιώτη.
Ο Κούν και η Αναγνωστάκη
«Ο ήχος του όπλου», όπως έλεγε ο ίδιος ο ιδρυτής του Θεάτρου Τέχνης στην τελευταία συνέντευξή του («Το Βήμα», 8.2.1987) «δεν ακούγεται ούτε μία φορά στη σκηνή. H συχνή αναφορά στο αντικείμενο αυτό που σκοτώνει, εισβάλλει βίαια στον φανταστικό κόσμο των ηρώων του έργου και το μήνυμα που εκτοξεύεται από την κοίτη της γλώσσας είναι μια συνεχής απειλή…»
Η ίδια η Λούλα Αναγνωστάκη είχε πει: “Αλλάζοντας τις αναλογίες , τις στιγμές , τους τονισμούς, μετρώντας τις δόσεις, προσπάθησα να γράψω ένα έργο πιστό στη δική του πραγματικότητα, όπου τα πρόσωπα να θέλουν να είναι ελεύθερα. Να το θέλουν περισσότερο από κάθε τι. Και ίσως αυτό μονάχα να τους αρκεί.”
Η Λούλα Αναγνωστάκη
Η Λούλα Αναγνωστάκη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Εμφανίστηκε στο θέατρο το 1965 με την τριλογία της Πόλης (Η διανυκτέρευση, Η πόλη, Η παρέλαση), που παρουσίασε σε ενιαία παράσταση στο Θέατρο Τέχνης ο Κάρολος Κουν. Το Φεβρουάριο του 1967 ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο το τρίπρακτο έργο της Η συναναστροφή, σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Τριβιζά. Ακολούθησαν: Αντόνιο ή το Μήνυμα (1972), Η νίκη (1978), Η κασέτα (1982), Ο ήχος του όπλου (1987), όλα από το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Κάρολου Κουν. Το 1990 ο θίασος Τζένης Καρέζη – Κώστα Καζάκου παρουσίασε το έργο Διαμάντια και μπλουζ σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου. Το 1995 ανέβηκε το Ταξίδι μακριά από το Θέατρο Τέχνης, σε σκηνοθεσία Μίμη Κουγιουμτζή. Το 1998 το μονόπρακτο Ο ουρανός κατακόκκινος από το Εθνικό Θέατρο, σε σκηνοθεσία Βίκτορα Αρδίττη και το 2003 το έργο Σ’ εσάς που με ακούτε από τη Νέα Σκηνή, σε σκηνοθεσία Λευτέρη Βογιατζή.
Τα έργα της Λούλας Αναγνωστάκη έχουν επίσης παρουσιαστεί από Αθηναϊκούς θιάσους και Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, καθώς και στο εξωτερικό (Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, Γερμανία, Κύπρο, Ισπανία, ΗΠΑ).
Παντρεμένη με το συγγραφέα και καθηγητή Ψυχιατρικής Γιώργο Χειμωνά και μητέρα του συγγραφέα Θανάση Χειμωνά.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
Σε εσάς που με ακούτε, 2003
Ο ουρανός κατακόκκινος, 1997
Ταξίδι μακριά, 1995
Διαμάντια και μπλουζ, 1990
Ο ήχος του όπλου, 1987
Η κασέτα, 1982
Η νίκη, 1978
Αντόνιο ή Το Μήνυμα, 1972
Η συναναστροφή, 1967
Η πόλη, 1965
Η παρέλαση, 1965
Η διανυκτέρευση, 1965
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Μάνος Καρατζογιάννης
Σκηνικά: Γιάννης Αρβανίτης
Κοστούμια: Βασιλική Σύρμα
Φωτισμοί: Αλέξανδρος Αλεξάνδρου
Βοηθός σκηνοθέτη: Φλάβιους Νεάγκου
Μουσική επιμέλεια: Αντώνης Παπακωνσταντίνου
Ερμηνεύουν: Πέγκυ Σταθακοπούλου, Τζένη Σκαρλάτου, Βασιλική Τρουφάκου, Σταύρος Μερμήγκης, Αγησίλαος Μικελάτος, Κώστας Νικούλι
Παραγωγή: Θεάτρου Σταθμός – ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Σερρών
Διάρκεια: 110 λεπτά
Η παράσταση επιχορηγείται από το Υπουργείο Πολιτισμού.
- Κείμενο: Κάτια Σωτηρίου
- Φωτογραφίες για το mytheatro: Ελπίδα Μουμουλίδου