Του Μιχάλη Στρατάκη
Ο Φώτης είναι τυφλός. Δεν ξέρω αν γεννήθηκε τυφλός ή αν έχασε την όρασή του εξαιτίας κάποιας ασθένειας ή κάποιου ατυχήματος. Παρότι τον γνωρίζω πολλά χρόνια, δεν τον ρώτησα ποτέ πως και πότε πρωτοκράτησε στα χέρια του το λευκό μπαστούνι. Σε τέτοιες περιπτώσεις δε ρωτάς. Καλύτερα να μην ξέρεις. Αν ο ίδιος θελήσει να σου πει κάποια πράγματα έχει καλώς. Αλλά συνήθως τα άτομα με αναπηρία αποφεύγουν να μιλήσουν για την αναπηρία τους. Τους λόγους αυτοί τους ξέρουν.
Τον Φώτη τον γνώρισα πριν από πολλά χρόνια στην διάρκεια μιας προεκλογικής περιόδου. Λόγω της δουλειάς μου βρισκόμουν καθημερινά στην καρδιά των πολιτικών γεγονότων παρατηρώντας πληροφορούμενος και καταγράφοντας τα όσα συνέβαιναν στο προσκήνιο και πολύ περισσότερο στο παρασκήνιο. Παρά το νεαρότατο της ηλικίας του ήταν προ πολλού οργανωμένος στο ΠΑΣΟΚ. Λάτρης του Ανδρέα Παπανδρέου είχε αφιερώσει ολόκληρο το είναι του σε εκείνους τους αγώνες, στους οποίους πίστευε όσο λίγοι. Τον θυμάμαι σε μια τεράστια προεκλογική συγκέντρωση στη νέα παραλία να κρατά στο χέρι του το λευκό μπαστούνι και στο άλλο την πράσινη σημαία με τον ήλιο.
Προς στιγμή είχα διερωτηθεί αν οι τυφλοί μπορούν να ξεχωρίσουν τα χρώματα. Έκανα αυτή τη σκέψη γιατί κοιτάζοντας τον Φώτη ήμουν απόλυτα βέβαιος ότι έβλεπε πεντακάθαρα το πράσινο χρώμα, έβλεπε τον ήλιο πάνω στη σημαία και μπορούσε να διαβάσει τα γράμματα ΠΑΣΟΚ κάτω από τον ήλιο. Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι ένας τυφλός όταν θέλει να δει κάτι, μπορεί και το βλέπει με τα μάτια της ψυχής του. Δεν υπήρξε κομματική εκδήλωση που να μην ήταν παρών ο Φώτης.
Δε θα ξεχάσω μια απίστευτη σκηνή στην οποία πρωταγωνιστούσε. Στο πάτωμα μιας τοπικής οργάνωσης του κόμματος ήταν απλωμένο ένα μεγάλο κομμάτι πανί και πάνω του σκυμμένοι κάποιοι νεολαίοι με πινέλα στα χέρια έγραφαν ένα σύνθημα, δίνοντας ζωή και φωνή στο άψυχο πανί. Μεταξύ των νεολαίων, με πινέλο στο χέρι ήταν και ο Φώτης! Συγκλονίστηκα. Μάλιστα κανένα πρόβλημα δεν έχω να παραδεχτώ ότι βούρκωσα την άλλη μέρα βλέποντας στη συγκέντρωση του κόμματος τον Φώτη να κρατά με υπερηφάνεια ψηλά τη μία άκρη του πανό. Αυτός ήξερε γιατί ήταν υπερήφανος. Και εγώ ήξερα.
Τα χρόνια περνούσαν, τα πάντα άλλαζαν και μόνο το λευκό μπαστούνι του Φώτη παρέμενε το ίδιο. Κομμάτι από το σώμα του, προέκταση της ψυχής του. Συνέχιζε να αγωνίζεται γι αυτά που πίστευε και άρχισε ενός άλλου είδους πολιτικό και κοινωνικό αγώνα αναδεικνύοντας τα προβλήματα των ατόμων με αναπηρία και αξιώνοντας την επίλυσή τους από την εκάστοτε κυβέρνηση. Μαχητικός, ασυμβίβαστος, συνεπής στις ιδέες του, ανιδιοτελής. Μάλιστα, το κόμμα του, αναγνωρίζοντας τους αγώνες του, τον είχε συμπεριλάβει στο συνδυασμό του στην πρώτη εκλογική περιφέρεια της Θεσσαλονίκης, πλην όμως δεν κατάφερε να εκλεγεί. Και πώς ήταν δυνατόν να εκλεγεί ο Φώτης ο τυφλός από ένα εκλογικό σώμα που ψηφίζει αποκλειστικά και μόνο «ανοιχτομάτηδες»; Τέλος πάντων.
Στα χρόνια που έκανα εκπομπές στην τηλεόραση, είχα πολλές φορές την ευκαιρία να γνωρίσω από κοντά τον Φώτη, ως προσκεκλημένο σε συζητήσεις πολιτικές και όχι μόνο. Όρκο παίρνω ότι δεν το έκανα από οίκτο. Όσο γι αυτό υπήρξα αρκετά επαγγελματίας για να γνωρίζω ότι αν καλέσεις κάποιον σε εκπομπή σου από οίκτο, αυτό θα φανεί στην διάρκεια της εκπομπής από τον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπίσεις τον καλεσμένο, γεγονός που θα κάνει ζημιά και στον καλεσμένο και σε εσένα τον ίδιο.
Τον καλούσα ως ίσο μεταξύ ίσων και καθ’ όλη τη διάρκεια της εκπομπής είχα και το φόβο μη τυχόν και κάποιος από τους συνομιλητές του υπερέβαινε τα εσκαμμένα και επεδείκνυε απρεπή συμπεριφορά στον Φώτη. Ο φόβος μου μεγάλωνε στις προεκλογικές περιόδους, όταν τον καλούσα σε πολιτικές εκπομπές ως εκπρόσωπο του κόμματός του και επρόκειτο να αντιπαρατεθεί με στελέχη αντίπαλων κομμάτων. Σε τέτοιες περιόδους ο άνθρωπος πολλές φορές κτηνοποιείται και γίνεται αδίστακτος όταν αισθάνεται να κινδυνεύει το προσωπικό ή το κομματικό-πολιτικό συμφέρον του. Ευτυχώς δεν χρειάστηκε ποτέ να αναγκαστώ να παρέμβω για να βάλω κάποιον στη θέση του, προστατεύοντας τον Φώτη από ανοίκεια συμπεριφορά. Μια χαρά τα κατάφερνε και μόνος του, βγάζοντας με από την δύσκολη θέση.
Όμως, κτηνωδικές συμπεριφορές δεν παρατηρούνται μόνο κατά τη διάρκεια θερμών προεκλογικών περιόδων, όταν κατά το κοινώς λεγόμενο έχουν ανάψει τα αίματα…
Σε χρόνο πολιτικά ανύποπτο είχα καλέσει τον Φώτη σε μια τηλεοπτική εκπομπή με θέμα τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και την ανάπηρη ευαισθησία των πολιτικών. Ήταν Ιούνιος θυμάμαι. Ο γνωστός μήνας που πνίγει τη Θεσσαλονίκη στη βροχή. Όλα τα ακραία καιρικά φαινόμενα στην Θεσσαλονίκη τον Ιούνιο συμβαίνουν. Στο κανάλι έπρεπε να βρίσκεται γύρω στις εννέα το βράδυ, γιατί η εκπομπή μου άρχιζε στις εννιάμισι. Στις οκτώ η ώρα άνοιξε ο Θεός όλες μαζί τις βάνες του ουρανού και εις συνεπικουρία έσπευσε και ο Δίας με όλο το απόθεμα των αστραπόβροντων του. Χαλασμός του κόσμου. Το μυαλό μου πήγε στον Φώτη. Πως θα ‘ρχόταν στο κανάλι που από την περιοχή του Ιπποκράτειου που έμενε απείχε τουλάχιστον πέντε χιλιόμετρα; Ήξερα ότι μετακινούνταν μόνο με λεωφορείο, ίσως γιατί τα οικονομικά του δεν του επέτρεπαν την πολυτέλεια του ταξί. Του τηλεφώνησα για να τον ρωτήσω μήπως ήθελε να στείλω κάποιον να τον φέρει με το αυτοκίνητό του.
Μη στενοχωριέστε, θα είμαι εκεί στην ώρα μου, μου είπε.
Στις εννιά δεν είχε φανεί ακόμη, όταν οι άλλοι τρεις καλεσμένοι στην εκπομπή ήσαν ήδη στο γραφείο μου. Άρχισα να ανησυχώ γιατί η καταρρακτώδης βροχή δεν έλεγε να κοπάσει. Του τηλεφώνησα ξανά.
Σε δέκα λεπτά θα είμαι εκεί. Συγχωρέστε με για την καθυστέρηση, μου είπε.
Ένα τέταρτο αργότερα μπήκε στο γραφείο μου ο Φώτης, συνοδευόμενος από κάποιον άνδρα άγνωστο σε εμένα. Και οι δυο τους ήταν μούσκεμα.
Ο συνοδός κρατούσε τον καλεσμένο μου από το μπράτσο και έδειχνε να τα έχει χαμένα. Κοίταζε εμένα, κοίταζε τους καλεσμένους μου, κάτι είπε στον Φώτη αλλά ο Φώτης απλώς χαμογέλασε με τον τρόπο που χαμογελά κάποιος όταν δεν καταλαβαίνει τι του λέει ο άλλος. Δεν χρειάστηκε να περάσει πολλή ώρα για να καταλάβουμε ότι ο συνοδός μιλούσε γαλλικά και ο Φώτης δεν καταλάβαινε λέξη!
Ο άνθρωπος αφού βεβαιώθηκε ότι τον είχε φέρει στο σωστό γραφείο μας χαιρέτησε ευγενικά και βγήκε έξω. Υπέθεσα ότι θα είχε πάει στην τουαλέτα για να σκουπίσει τη βροχή από το πρόσωπό του, αλλά δεν ήταν έτσι. Απλά είχε φύγει.
Τι έγινε ρε Φώτη; Ποιος είναι ο φίλος σου; τον ρώτησα.
Δεν τον ξέρω. Τώρα τον γνώρισα εκεί στα δικαστήρια.
Δεν κατάλαβα…
Κατέβηκα από το λεωφορείο και περίμενα να περάσει κάποιο ταξί για να με φέρει εδώ γιατί με τέτοια βροχή που να πάω στην άλλη στάση για να πάρω άλλο λεωφορείο και να ΄ρθώ.
Και δεν περνούσαν ταξί; έκανα την πανηλίθια ερώτηση.
Δεν ξέρω, μου είπε απλά. Πάντως δεν σταμάτησε κανένα.
Καλά, ρε Φώτη, κανένας οδηγός αυτοκινήτου δεν σταμάτησε να σε ρωτήσει που πας; Εντάξει, ταξί δεν πέρασε, ΙΧ αυτοκίνητα δεν περνούσαν;
Δεν ξέρω, μου είπε πάλι απλά και έσπευσε να δικαιολογήσει τους αδικαιολόγητους. Ίσως να μην έβλεπαν το μπαστούνι μου εξ αιτίας της βροχής.
Και τελικά;
Σταμάτησε με το αυτοκίνητό του ένας ξένος, ο κύριος που με έφερε.
Μπράβο του, αλλά γιατί γίνατε μούσκεμα αφού ήρθατε με το αυτοκίνητο; Καλά εσύ περίμενες στη βροχή να περάσει κανά ταξί, αλλά αυτός;
Κοίταξε, δεν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε. Δεν ήξερα να του πω στα γαλλικά που ήθελα να πάω, αυτός δεν ήξερες ελληνικά…
Και μετά;
Τσάτρα-πάτρα του έδωσα να καταλάβει, μου διάβαζε στη διαδρομή κάποιες μεγάλες πινακίδες, έτσι συνεννοηθήκαμε και βρήκαμε άκρη. Με άφησε από κάτω.
Και;
Από ότι κατάλαβα δεν ξεκίνησε να φύγει. Με έβλεπε που δυσκολευόμουν να βρω την είσοδό σας λόγω της καταιγίδας και τότε βγήκε από το αυτοκίνητο, με βοήθησε να ‘ρθω και αυτό είναι όλο!
Εκείνη η εκπομπή άρχισε μισή ώρα αργότερα απ’ ότι έπρεπε. Η μισή ώρα καθυστέρηση δεν οφειλόταν στην διήγηση του Φώτη, αλλά τόση ώρα μου χρειάστηκε για να συνειδητοποιήσω πόσο κτήνος μπορεί να είναι ο άνθρωπος που βλέπει έναν τυφλό με λευκό μπαστούνι μέσα στην καταιγίδα να σηκώνει το μπαστούνι του ψάχνοντας απεγνωσμένα μια βοήθεια, και αυτός να προσπερνά και να φεύγει.
Ακόμα και σήμερα μετά από τόσα χρόνια σκέφτομαι εκείνον τον ξένο και λέω μέσα μου: «Να δεις που οι άγγελοι μιλάνε γαλλικά!…»