Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης για το mytheatro.gr
25 Νοεμβρίου 2016 … 09 Απριλίου 2017 | Θέατρο Ροές > Γκάζι – Βοτανικός – Κεραμεικός
Για τον Ουίλλιαμ Σαίξπηρ δεν νομίζω ότι χρειάζεται να γράψω κάτι μια και είναι τόσο πολύ γνωστός αλλά και έχω γράψει για τα έργα και τις ημέρες του σε κριτικές άλλων θεατρικών κειμένων. Ο Ριχάρδος ο Β’ είναι ένα ιστορικό-πολιτικό-ψυχολογικό θεατρικό έργο του συγγραφέα που πιστεύετε ότι γράφτηκε περί το 1595. Θέμα του η ζωή του βασιλιά Ριχάρδου του Δεύτερου της Αγγλίας, ο οποίος βασίλεψε είκοσι δύο χρόνια, μεταξύ 1377 και 1399
Το έργο
Πρόκειται για ένα έργο που εστιάζει μεν στην προσωπικότητα και στις απόψεις του βασιλιά αλλά στην πραγματικότητα έχει πολιτικό χαρακτήρα. Ο Ριχάρδος πίστευε στην ελέω Θεού βασιλεία, στην απόλυτη ηγεμονία και κυριαρχία επί των πάντων. Με άλλα λόγια πίστευε ότι είναι ο απόλυτος άρχοντας (επικρατούσα μεσαιωνική άποψη για τη βασιλεία). Ο Ριχάρδος επίσης πίστευε πως όλες του οι πράξεις ήταν σωστές μια και με την ελέω Θεού βασιλεία καθοδηγητής του ήταν ο ύψιστης. Με αυτό το σκεπτικό αισθανόταν πως ο λαός της Αγγλίας του ανήκε και πως μπορούσε αυτός να κάνει ότι θέλει. Τις αντίθετες απόψεις εκπροσωπούσαν οι πολιτικοί του αντίπαλοι, με πρωτεργάτη τον Bolingbroke, πρεσβεύοντας πως ένας καλός βασιλιάς πρέπει να διαθέτει ευφυΐα, γνώσεις, πολιτική διορατικότητα καθώς και άλλα χαρίσματα.
Η πλοκή του έργου, αν και περιγράφει τα δύο τελευταία χρόνια της βασιλείας του Ριχάρδου, περιλαμβάνει πολλά ιστορικά στοιχεία από την ιστορία της Αγγλίας. Πολιτικές διενέξεις, σφετερισμοί, εξορίες, δολοπλοκίες, δολοφονίες, αυλοκόλακες και πολλά άλλα. Όπως πάντα υπάρχουν ισχυροί άρχοντες που υποστηρίζουν τον βασιλιά και άλλοι εξίσου ισχυροί που προετοιμάζουν την πτώση του. Ο Ριχάρδος κάνει επαναλαμβανόμενα λάθη. Παίρνει λανθασμένες αποφάσεις, αυθαιρετεί και σε πολλές περιπτώσεις δεν παίρνει καθόλου αποφάσεις. Τελικά όλα αυτά τα λάθη, που συνήθως πληρώνονται, δίνουν την ευκαιρία στον αντίπαλο Bolingbroke και στους οπαδούς του να ετοιμάσουν τον εκθρονισμό του, να τον φυλακίσουν και να τον δολοφονήσουν. Ο βασιλιάς δολοφονείτε ουσιαστικά με εντολή του Bolingbroke ο οποίος γίνεται βασιλιάς (Ερρίκος ο ΙV) που στη συνέχεια πάει στην Ιερουσαλήμ για να εξαγνιστεί από τη δολοφονία!
Εκτός από την ιστορικοπολιτική του πλευρά το έργο εστιάζει κυρίως στον χαρακτήρα του βασιλιά. Ο Ριχάρδος είναι, άτολμος, αναλύει και μελετάει τις καταστάσεις χωρίς να αποφασίζει να δράσει. Γενικά είναι αναποφάσιστος. Πιστεύει στα σύμβολα τα οποία καθορίζουν τη συμπεριφορά του, ο ήλιος θεωρεί ότι αποτελεί το σύμβολο της βασιλείας του (ο βασιλιάς ήλιος, που αντίστοιχος του υπήρχε και στη Γαλλία). Η βασιλική του κορώνα έχει για εκείνον περισσότερη σημασία από ότι οι βασιλικές του υποχρεώσεις.
Στα χρόνια που γράφτηκε το έργο επικρατούσε η άποψη ότι ο βασιλιάς έχει δύο υποστάσεις, μια βασιλική-πολιτική-θεϊκή και μια φυσική-ανθρώπινη. Πολλοί κριτικοί πιστεύουν ότι το κύριο θέμα του έργου είναι οι αμφιταλαντεύσεις του βασιλιά ανάμεσα σε αυτές τις δύο υποστάσεις, κλείνοντας άλλοτε προς τη μία και άλλοτε προς την άλλη, κάτι που έχει σχέση με τα πολιτικά γεγονότα της εποχής. Η κατάσταση αυτή, όπως γίνεται αντιληπτό, δεν θα μπορούσε να μην επηρεάζει και την ψυχολογία του με αποτέλεσμα να χάσει την ψυχική του ισορροπία. Η πτώση του βασιλιά και τα πάθη του παρομοιάζονται με τα πάθη του Χριστού και γίνονται αναφορές σε Ιούδα, Πιλάτο κτλ. Τελικά ο βασιλιάς εγκαταλείπει το πολιτικό του σώμα, επιστρέφει στο φυσικό και ζει σε έναν δικό του κόσμο μέσα στα ερωτηματικά, στις σκέψεις, τα οράματα, τα όνειρα, τις τύψεις. Σε αυτήν κυρίως την ψυχολογική του κατάσταση εστιάζει η παράσταση του θεάτρου «Ροές» παρουσιάζοντας τον Ριχάρδο να ζει στον δικό του ονειρικό κόσμο.
Δημιουργείται μια πολύ επιτυχημένη ατμόσφαιρα (υπάρχει πολλή ομίχλη) μέσα στην οποία βρίσκεται ο Ριχάρδος, στον κόσμο του, περιφερόμενος με μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κίνηση.
Το έργο, μολονότι παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1596 δεν είχε αρέσει, δεν ήταν δημοφιλές μέχρι που το παρουσίασε ο μεγάλος John Gielgud, το 1929, παίζοντας τον ομώνυμο ρόλο. Στη συνέχεια ανέβηκε με τον ίδιο ηθοποιό το 1937 και το 1953 με την ερμηνεία του να αποτελεί πρότυπο ερμηνείας για αυτό το έργο. Στα επόμενα χρόνια υπήρχαν παραστάσεις με πολύ μεγάλα όπως οι: Paul Scofield, Ian McKellen και πολλοί άλλοι.
Συντελεστές:
Η σύλληψη, σκηνοθεσία, σκηνογραφία καθώς και τα κοστούμια της Έφης Μπίρμπα είναι εξαιρετικά. Οι φωτισμοί του Θύμιου Μπακατάκη και ο ηχητικός σχεδιασμός του Coti K. εξυπηρετούν πολύ σωστά την παράσταση.
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-επιμέλεια κειμένων: Μιχαήλα Πλιαπλιά
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-βοηθός σκηνοθέτη: Σοφία Γεωργοβασίλη
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-επιμέλεια σκηνικών και κοστουμιών: Αλέγια Παπαγεωργίου
Καλλιτεχνικός συνεργάτης-Ειδικές κατασκευές σκηνογραφίας: Σωκράτης Παπαδόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη-διαχείρηση ηλεκτρονικού υλικού: Μαριάνα Έλληνα
Εκτέλεση κοστουμιών: Tsouknida
Φωτογραφίες παράστασης: Γιώργος Καπλανίδης
Video και teaser παράστασης: Γρηγόρης Πανόπουλος, Μakeyourownfilms
Ερμηνευτές:
Στο πρωτότυπο έργο (αναφέρονται και παραλλαγές) υπάρχουν πολλοί ρόλοι (33 κύριοι και μερικοί ακόμα βοηθητικοί)
Στην παράσταση τους ρόλους με μεγάλη επιτυχία ερμηνεύουν οι: Νίκος Καμόντος, Ερμής Μαλκότσης, Ιωάννα Τουμπακάρη, Αχιλλέας Χαρίσκος. Πρέπει όμως ιδιαίτερα να αναφέρω την καταπληκτική κίνηση και τη θαυμάσια ερμηνεία του πάντα εξαιρετικού Άρη Σερβετάλη για τον οποίο έχω γράψει στην κριτική μου στο έργο «Ο σωσίας»..
Ένα εξαιρετικό ανέβασμα ενός δύσκολου έργου. Παράσταση για λίγους.
Υ-Το πρόγραμμα είναι πολύ ακριβό και όχι χρηστικό. Δεν βοηθάει τον θεατρόφιλο να καταλάβει αυτή την δύσκολη παράσταση. Ακόμα δεν υπάρχει και η αντιστοιχία του ονόματος του ηθοποιού με τον ρόλο που ερμηνεύει.