Η Σέξτον και τα Κογιότ της Σοφίας Καψούρου Πρεμιέρα Σάββατο 13-10 Πολυχώρος VAULT THEATRE PLUS

Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης

Η Ανν Σέξτον (Anne Sexton), η μεγάλη αμερικανίδα ποιήτρια, έζησε όλη της τη δυστυχισμένη ζωή στη Βοστώνη (1928-1974). Διαβάζοντας κανείς το βιογραφικό της αλλά ακόμα περισσότερο διαβάζοντας αυτά που έχουν γραφτεί για τη ζωή της σε διάφορα περιοδικά και βιβλία διαπιστώνει, μαθαίνοντας πως έπασχε από ψυχασθένεια, τις πολλές δυσκολίες που αντιμετώπισε με όλους όσους βρίσκονταν γύρω της. Με τους γονείς της, μολονότι της πρόσφεραν μια άνετη ζωή, με τον σύζυγό της, που φαίνεται να ήταν αρκετά υπομονετικός αλλά και με τα παιδιά της. Ως η μόνη καλή σχέση φαίνεται πως ήταν αυτή που υπήρχε ανάμεσα στην ποιήτρια και μια θεία της (Αν ή Νάνα) η οποία όμως έπασχε επίσης από ψυχική νόσο.

Τα παιδικά της χρόνια δεν ήταν ευτυχισμένα, ούτε και τα μαθητικά. Πολύ νέα, στα 19 της χρόνια παντρεύτηκε τον Alfred “Kayo” Sexton II με τον οποίο έζησαν μαζί μέχρι λίγο πριν το τέλος (1973), αποκτώντας δύο παιδιά. Από πολύ νωρίς παρουσιάστηκαν τα ψυχολογικά της προβλήματα για να επακολουθήσουν οι διάφορες μέθοδοι αντιμετώπισης τους από την ψυχιατρική της εποχής εκείνης. Το σημαντικότερο όμως είναι πως ως θεραπευτική μέθοδος της προτάθηκε η δημιουργική γραφή. Παρακολούθησε μαθήματα λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης μαζί με τους ποιητές Sylvia Plath, George Starbuck. Robert Lowell. Από τα πρώτα της γραπτά φάνηκε το ταλέντο της και ακολούθησαν η αναγνώριση, οι υποτροφίες, τα βραβεία ανάμεσά τους και το Pulitzer για ποίηση του 1967 (Live or Die (1966) και η καθηγητική θέση στο σπουδαιότερο Πανεπιστήμιο της Αμερικής, το Harvard στη Βοστώνη.

Η ποίηση της Σέξτον που χαρακτηρίστηκε ως εξομολογητική ποίηση είχε το σπουδαίο πλεονέκτημα της πρωτοτυπίας. Μια ποίηση με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία που αγαπήθηκε άμεσα, πιθανότατα γιατί μιλούσε τόσο ελεύθερα, για πρώτη φορά, για τα έμμηνα, τον αυνανισμό, την έκτρωση, τη χρήση εξαρτησιογόνων ουσιών και πολλά άλλα απαγορευμένα την εποχή εκείνη. Μαζί με αυτά μιλούσε και για τον μακροχρόνιο αγώνα της ενάντια στην κατάθλιψη και τις αυτοκτονικές τάσεις, τη σχέση της με τον σύζυγο και τα παιδιά της. Προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όλοι σε άλλοτε άλλη μορφή και σε άλλοτε άλλη ένταση. Μετά από την τόσο μεγάλη επιτυχία, τα δημοφιλή της ποιήματα άρχισαν να δημοσιεύονται στα πιο γνωστά περιοδικά της εποχής.

Η Αν ήταν όμορφη. Τόσο όμορφη που σε κάποια φάση είχε εργαστεί ως mannequin, ήταν πλούσια, ήταν ταλαντούχα και πολύ επιτυχημένη ποιήτρια που απολάμβανε την εκτίμηση των πιο σπουδαίων συναδέλφων της. Είχε σύζυγο και δύο παιδιά, ζούσε σε μια μεγάλη πλούσια χώρα. Με όλα αυτά θα περίμενε κανείς να είναι ευτυχισμένη αν όχι απόλυτα, κάτι που δύσκολα μπορεί να γίνει, τουλάχιστον αρκετά. Η Σέξτον όμως δεν ήταν και δεν μπορούσε να είναι γιατί ήταν άρρωστη και η ψυχική αρρώστια είναι αρρώστια όπως όλες οι άλλες. Θυμάμαι πολύ καλά, αυτά που έλεγαν οι μεγάλοι ψυχίατροι που γνώρισα στη διάρκεια της εργασίας μου στο Δαφνί, έλεγαν πως το πρώτο που λες σε έναν ψυχασθενή είναι ότι έχει δίκαιο. Δεν μπορείς π.χ. να του λες μα εσύ που τα έχεις όλα είσαι δυστυχισμένος και θέλεις να αυτοκτονήσεις;

Τελικά η Αν Σέξτον, παρόλες τις προσπάθειες της πάντα πολύ προχωρημένης αμερικάνικης ψυχιατρικής, δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από τα κογιότ και αυτοκτόνησε στα 46 της χρόνια.
Τα κογιότ (άγριο ζώο, σαρκοβόρο, όταν πεινάσει πολύ το ένα τρώει το άλλο, κυνηγάει τη νύχτα και ουρλιάζει στο φεγγάρι πιθανότατα από μοναξιά) υπάρχουν παντού. Υπάρχουν γύρω μας, κοντά ή μακριά μας και μας απειλούν ή μας κάνουν τη ζωή δύσκολη, Το θέμα είναι να μπορείς να τα αντιμετωπίζεις, κάτι που άλλοτε γίνεται με περισσότερη και άλλοτε με λιγότερη επιτυχία. Δεν είναι άσχετο αυτό που έλεγε ο μεγάλος Jean Paul Sartre: “ L’enfer c’est les autres”.

Όταν πολύ πρόσφατα θεατρόφιλος και ιδιαίτερα καλλιεργημένος φίλος με ρώτησε ποια ήταν η καλύτερη παράσταση της χειμερινής σεζόν που παρακολούθησα, χωρίς πολύ σκέψη του απάντησα πως ήταν η παράσταση «Η Σέξτον και τα Κογιότ» της Σοφίας Καψούρου. Μια πραγματικά εξαιρετική παράσταση από κάθε άποψη. Πριν διαμορφώσω άποψη πείρα και διάβασα το βιβλίο που έχει γράψει η Καψούρου για να τεκμηριώσω την αρχική μου εντύπωση. Εξαιρετική γραφή, ένα υπέροχο πρωτότυπο κείμενο τμήματα του οποίου θα ήθελα να προσθέσω σε αυτό το γραπτό αλλά δεν το επιτρέπει το μέγεθος μιας θεατρικής κριτικής

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΚΡΙΤΙΚΗ

Το έργο, η ζωή και τα προβλήματα της ποιήτριας όπως αυτά που ανέφερα παραπάνω είναι δύσκολό και όχι για τους πολλούς όμως ανενδοίαστα πιστεύω πως πρέπει να υπάρχουν και τα έργα για τους λίγους. Μια παράσταση ποίημα. Ένα πολύ υψηλού επιπέδου ποιητικό θέατρο. Καταπληκτική ατμόσφαιρα, εξαιρετική ηθοποιία και από τις τρείς θαυμάσιες ηθοποιούς, ερμηνείες μοναδικές. Σκηνικά, κοστούμια, φωτισμοί, όλα μαζί με έκαναν να εκστασιαστώ κάτι που δεν συμβαίνει και πολύ συχνά. Μπράβο στο Θέατρο Vault που ανεβάζει τέτοια έργα.
Θα χαρώ αν το έργο παιχτεί και στην επόμενη χρονιά. Πολύ λυπάμαι που δεν μπόρεσα να δω το άλλο έργο της Καψούρου, το «Σούμαν», κάτι που θα κάνω με την πρώτη ευκαιρία εάν το ανεβάσουν και του χρόνου. Με την πρώτη επίσης ευκαιρία θα χαρώ να σφίξω το χέρι της Σοφίας Καψούρου και να της ευχηθώ να μας χαρίσει πολλά ακόμα έργα, καρπούς του υπέροχου ταλέντου της.
Κείμενο-Σκηνοθεσία: Σοφία Καψούρου.
Εικαστικός χώρος-Επιμέλεια κοστουμιών: Δέσποινα Βιλλιώτη. Μουσική –Σχεδιασμός ήχου: Dance with invisible Partners. Σχεδιασμος φωτισμών: Άκης Σαμόλης. Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου. Μακιγιάζ: Γιάννα Μαρματάκη. Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Μπαρούχου.

Ερμηνεύουν: Σοφία. Καψούρου, Νατάσα. Μαρματάκη, Όλγα Τσαρσιταλίδη.
Διάρκεια : 90 ‘

Στέλιος Αντωνιάδης – mytheatro.gr

Πολυχώρος VAULT THEATRE PLUS
Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός
Πλησιέστερος σταθμός μετρό: Κεραμεικός (8′ περίπου με τα πόδια)
Πληροφορίες-κρατήσεις: 213 0356472 / 6949534889
(για τηλεφωνικές κρατήσεις 11:00 – 14:00 και 17:00 – 21:00)