Με αφορμή την παρουσίαση του έργου “Μετά τη Βροχή” του Ισπανού συγγραφέα Sergi Belbel στο θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα συνομιλήσαμε με το Νίκο Δαφνή, τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Θεάτρου, που έκανε και την πρόταση για το συγκεκριμένο έργο, και τον Νίκο Σταματόπουλο, σκηνοθέτη της παράστασης. Στο έργο του Sergi Belbel οι υπάλληλοι μιας χρηματιστηριακής εταιρίας στη Νέα Υόρκη στην ταράτσα ενός ουρανοξύστη επιδίδονται σε μια αγαπημένη αλλά απαγορευμένη συνήθεια: το κάπνισμα. Το τσιγάρο είναι η αφορμή για να εκδηλωθούν καταστάσεις γεμάτες ίντριγκες, ζήλεια, έρωτα που όμως εκτυλίσσονται τόσο γρήγορα ώστε κανείς δεν επικοινωνεί με κανένα. Παράλληλα, εκρήξεις αναστατώνουν την άνυδρη εδώ και χρόνια πόλη τους που έχει την εικόνα βομβαρδισμένης πόλης. Μια απειλή πλανιέται, αλλά και η προσμονή ότι ενδεχομένως μια βροχή ίσως τα σβήσει όλα.
Πρόκειται για ένα έργο που θίγει βαθιά κοινωνικά και ψυχολογικά ζητήματα, ένα έργο δηλαδή από αυτά στα οποία μας έχει συνηθίσει το Θέατρο Κάτω από τη Γέφυρα. Ακολουθεί η συνέντευξη μας με το Νίκο Δαφνή και το Νίκο Σταματόπουλο.
Νίκος Δαφνής (καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Κάτω απ’ τη Γέφυρα)
Κ.Σ Κύριε Δαφνή, συνήθως σκηνοθετείτε εσείς τις παραστάσεις του θεάτρου Κάτω απ’ τη γέφυρα. Σημαίνει κάτι η φετινή απουσία σας;
Ν.Δ Ναι, σημαίνει το πέρασμα στην από χρόνια εκφρασμένη επιθυμία μου, να πάψει η «Γέφυρα» να είναι το … «θέατρο του Δαφνή».
Εγώ, 47 χρόνια, πατάω στο σανίδι με κάθε ιδιότητα (ηθοποιός, σκηνοθέτης και αρκετές ακόμη). Τα τελευταία 27, κάτω απ’ τη γέφυρα. Το επιχείρησα παλιότερα με συνομηλίκους μου. Τον αξεπέραστο Κοραή Δαμάτη, το Θανάση Θεολόγη και τους νεότερους Γιάννη Δρίτσα και Στέφανο Κακαβούλη. Από το 2018, κατάλαβα πως στενοί συνεργάτες μου, ήταν έτοιμοι να μπουν στην περιπέτεια και να πάνε τη «Γέφυρα» ένα βήμα παραπέρα. Η αρχή έγινε με την Κωνσταντίνα τη Σαραντοπούλου τη σύντροφό μου (έκανε ήδη δύο έργα και συνεχίζει … ακάθεκτη). Μετά ο Γιώργος ο Γιαννακόπουλος. Και τώρα ο Νίκος ο Σταματόπουλος (μαθητής μου στη Δραματική του Πειραϊκού). Εξαιρετικά ταλαντούχος ηθοποιός, εργατικός, πανέξυπνος και με όραμα. Συζητήσαμε τη βασική «γραμμή» της παράστασης και συμφωνήσαμε. Έτσι, του πρότεινα ΚΑΙ τη σκηνοθεσία (ήδη ήταν στη διανομή σαν ηθοποιός).
Ο Νίκος επέλεξε μια «φόρμα» (που – δεν σου κρύβω – με ξένισε, επειδή εγώ, λόγω συντηρητισμού ίσως δεν θα τολμούσα) δίδαξε τη χορογραφική (κυριολεκτώ) κίνηση και έκανε πολύ δουλειά με τους συναδέλφους του, καλλιεργώντας το κλίμα της «ομάδας», που σπάνια έχω πετύχει εγώ σε παραστάσεις που σκηνοθέτησα. Μπράβο του. Εύχομαι να συνεχίσει με την ίδια «ορμή» και αυτοπεποίθηση και στα επόμενα. Τους τελευταίους μήνες μπήκε στο «παιχνίδι» και η κόρη μου η Ελένη.
Απόφοιτος του θεάτρου Τέχνης, ταλαντούχα, δραστήρια, με στέρεες εμπειρίες και αξιοθαύμαστες συνεργασίες. Έγραψε ένα εξαιρετικά πρωτότυπο έργο με θέμα τη σεξουαλική παρενόχληση και κακοποίηση των παιδιών. Το σκηνοθέτησε και το παρουσιάζει με μεγάλη επιτυχία κάθε Σάββατο μεσημέρι. Όπως βλέπεις, άρχισε να μπαίνει φρέσκος αέρας στη «Γέφυρα».
Ο αγώνας να προετοιμάσω τη διάδοχη κατάσταση φαίνεται πως … δικαιώνεται. Τώρα πρέπει να φροντίσω να την αποδεχτώ. Και να … γεράσω ήσυχος.
Κ.Σ Το έργο που έχετε επιλέξει πραγματεύεται τη θέση του ανθρώπου στο εργασιακό του περιβάλλον. Πώς γίνεται η ανάλυση του θέματος αυτού στο έργο;
Ν.Δ. Όχι σε οποιοδήποτε περιβάλλον. Αλλά σ’ αυτό των δήθεν προνομιούχων θέσεων εργασίας στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες.
Αυτές τις θέσεις που τις διεκδικούν συνήθως άτομα με πιστοποιημένα (και συχνά αξιοθαύμαστα) προσόντα, εξειδικευμένες γνώσεις, πτυχία, μεταπτυχιακά κ.λπ., για να τις κερδίσουν τελικά αυτοί που είναι έτοιμοι να γίνουν «εξαρτήματα» ενός αδηφάγου και απάνθρωπου μηχανισμού ανέλιξης σε όλο και υψηλότερες θέσεις, υψηλότερο μισθό και (κυρίως) υπαρξιακή επιβεβαίωση. Πρόσωπα – απρόσωπα (δεν είναι τυχαίο που σε κανένα σημείο του έργου δεν αναφέρεται κάποιο όνομα, αλλά μόνο εξωτερικά χαρακτηριστικά και η θέση που έχει το πρόσωπο στην εταιρία) και πάντα αναλώσιμα. Όπως ακριβώς τα «πιόνια». Το περιβάλλον είναι το … «χάος». Τα πρόσωπα κινούνται πάνω στο ταμπλό του γνωστού παιχνιδιού «φιδάκι», που είναι ζωγραφισμένο στην ταράτσα του ουρανοξύστη. Το θυμάσαι το «φιδάκι»; Με τις σκάλες και τα φίδια;
Που σε ανεβάζουν ή σε κατεβάζουν ανάλογα με τη ζαριά; Χωρίς στρατηγική, χωρίς λογική, χωρίς μέθοδο, χωρίς σύστημα. Μόνο τυφλό ανταγωνισμό. Η επιτυχία, ή η αποτυχία σχετίζεται μόνο με την τύχη, με τη συνθήκη. Ένα παιχνίδι που οι κανόνες του (απλοϊκοί έως παιδαριώδεις) διαμορφώνονται σε σχέση με την επιλογή της «παρέας», της «κλίκας». Μήπως σου θυμίζει κάτι;
Κ.Σ Υπάρχει στο έργο έντονο το στοιχείο της ψυχολογικής ακροβασίας, μέσα από την αναφορά στην αυτοκτονία – πώς συνδέεται το εργασιακό κομμάτι με την ψυχική κατάσταση των ανθρώπων;
Ν.Δ. Και όχι μόνο της ψυχολογικής. ΚΑΙ της ρεαλιστικής. Το ύψος των 50 ορόφων προκαλεί τα καμένα μυαλά των «ηρώων». Το φλερτ με την αυτοκτονία διαρκές. Και όταν συμβεί (που θα συμβεί) δεν τρέχει τίποτα. Το ερώτημα, διατυπώνεται στην αρχή της παράστασης: – Το τσιγάρο κάνει δέκα δευτερόλεπτα να φτάσει στο πεζοδρόμιο. Το ανθρώπινο σώμα, που είναι βαρύτερο, δεν θα κάνει λιγότερο;
Εύκολη απάντηση. Εφιαλτικά εύκολη. Η επιβίωση είναι δύσκολη. Η συνθήκη του τυφλού ανταγωνισμού, στα όρια της ανθρωποφαγίας, δεν έχει όρια. Στην παράστασή μας, το κάπνισμα προφανώς δεν είναι το αίτημα, είναι η ανάγκη. Όπως ανάγκη είναι η παραβίαση των κανόνων, κάτι σαν μονόδρομος στην προσπάθεια μιας (αόριστης έστω) διεκδίκησης, της υπαρξιακής αυτοσυντήρησης.
Για σκέψου. Μια πράξη αντικειμενικά βλαβερή να λειτουργεί σαν διέξοδος στο «χάος» που περιβάλει τις εργασιακές (και όχι μόνο) σχέσεις.
Κ.Σ Με αφορμή το «Μετά τη Βροχή» πώς βλέπετε το επίπεδο του πολιτισμού στη χώρα ;
Ν.Δ. Δυστυχώς ΔΕΝ το βλέπω. Είμαι εντελώς αμήχανος να παρακολουθήσω, να κρίνω, να προτείνω, να δεχτώ ή να απορρίψω. Δεν ξέρω τι μου συμβαίνει. ΑΝ ήμουν Χριστιανός, θα είχα τουλάχιστον μια παρηγοριά στην ιδέα της άλλης ζωής, όπου θα εύρισκα πάλι ένα Χατζηδάκη, ένα Ρίτσο, ένα Λειβαδίτη, ένα Μίκη … Αλλά δεν είμαι … γαμώτο.
Νίκος Σταματόπουλος (Σκηνοθέτης -Ηθοποιός)
Κ.Σ Ο Sergi Belbel στα έργα του προσεγγίζει τον ανθρώπινο παράγοντα με ευαισθησία και κατανόηση για την κατάσταση του. Πώς το αντιμετωπίζετε αυτό στην παράσταση σας αισθητικά και δραματουργικά;
Ν.Σ Είναι φανερό ότι ο πυρήνας του συγκεκριμένου έργου είναι ένας μονόλογος που κάνει αναφορά στην παιδική ηλικία και στη σχέση μάνας-παιδιού… ούτως η άλλως όλα σχεδόν από εκεί ξεκινούν… Προσπαθήσαμε λοιπόν να φωτίσουμε και να αγκαλιάσουμε αυτές τις όχι τόσο φωτεινές στιγμές ώστε να τις φέρουμε στην επιφάνεια για να κατανοήσει το κοινό και κάποιες ιδιαίτερες συμπεριφορές. Οι ήρωες στη διαδρομή του έργου έρχονται αντιμέτωποι με το μέσα τους σε διάφορες στιγμές γι’ αυτό και επιλέξαμε εικαστικά να δημιουργήσουμε ως πλάτη του σκηνικού μια φωτεινή πύλη πάνω σε καθρέφτες που βάζει τον κάθε ήρωα αντιμέτωπο με την είσοδο στον δικό του προσωπικό ψυχικό κόσμο. Αυτό που λέμε κοιτάμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Το πάτωμα είναι το κλασικό παιδικό παιχνίδι φιδάκι, με τις γνωστές ανατροπές του, με τα πάνω και τα κάτω του όπως και η κανονική ζωή ενός ανθρώπου. Είναι μια αναφορά στον παράγοντα τύχη, στο πεπρωμένο… πώς ρίχνεις τη ζαριά να κάνεις κάτι στη ζωή και εκεί που λες πάω καλά, έρχεται ένα πάτημα και σε ρίχνει εκεί που ήσουν ή και πιο κάτω ακόμα… και στον αντίποδα πώς όταν κάτι δεν πάει καλά στη ζωή, ένα βήμα μπορεί να σε εκτινάξει προς την κορυφή! Δεν έμενε παρά οι ηθοποιοί να ντυθούν πιόνια για να ξεκινήσει η μάχη της επιβίωσης!!!
Κ.Σ Τι προκλήσεις αντιμετωπίσατε στο συγκεκριμένο ανέβασμα;
Ν.Σ. Το πιο δύσκολο από όλα ήταν να παραμείνουμε πιστοί στα τετράγωνα του παιχνιδιού και στο γενικό πάντρεμα κίνησης-λόγου… Δεν έχουμε μια ρεαλιστική προσέγγιση. Φτιάξαμε έναν μικρόκοσμο για αυτούς τους 7 ήρωες, να κινούνται, να επικοινωνούν, να νιώθουν, να αισθάνονται… λίγο παράξενο αλλά και συνάμα γνώριμο μιας και στο τέλος μπορεί να δούμε ότι κι εμείς οι ίδιοι σε κάποιες στιγμές της ζωής μας κινηθήκαμε κάπως έτσι…
Κ.Σ Πώς αντιδρά το κοινό στην παράσταση σας; Με τι σκέψεις θα θέλατε να φύγει από την παράσταση σας;
Ν.Σ. Η κάθε παράσταση είναι διαφορετική! Το έργο είναι πολυεπίπεδο και φωτίζει πολλές πλευρές στη ζωή ενός ανθρώπου. Οπότε ανάλογα με το τι θα ταυτιστεί το κοινό, μπορεί να είναι μια μαύρη κωμωδία ή μια σκοτεινή κομεντί. Και αυτό είναι και το πολύ ενδιαφέρον γι’ αυτή τη δουλειά μας . Είναι λες και κάνουμε μια διαδραστική παράσταση όπου το κοινό ορίζει τη συναισθηματική γραμμή που θα κινηθούμε! Μαγικό!
Το ιδανικότερο για μας είναι το κοινό φεύγοντας να αναθεωρήσει τη θέση του στην κατάσταση μοιράζομαι-αφουγκράζομαι και να γίνει πιο ενεργό! Το θετικό είναι ότι σχεδόν όλοι θέλουν να ξαναδούν την παράσταση γιατί θα δουν αλλά πράγματα… Τους ευχαριστούμε!!!
Κ.Σ Σας ευχαριστούμε πολύ!
Μετά τη βροχή του Sergi Belbel Πληροφορίες Παραστασης
Μετάφραση: Χρύσα Καραβά
Επεξεργασία κειμένου – Σκηνοθετική πρόταση: Νίκος Δαφνής
Σκηνοθεσία – Κινησιολογία: Νίκος Σταματόπουλος
Σκηνογραφία – Κοστούμια: Ελένη Σουμή
Μουσική επιμέλεια: Κωνσταντίνα Σαραντοπούλου
Φωτισμοί: Νίκος Μαυρόπουλος
Βοηθοί σκηνοθέτη: Δάφνη Ατία, Σοφία Αγγελικοπούλου
Φωτογραφίες: Δομνίκη Μητροπούλου
Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Νίκος Καραστέργιος, Στέλιος Πετράκης, Σίσσυ Μαράθου, Δάφνη Ατία, Σοφία Αγγελικοπούλου, Νίκος Σταματόπουλος, Ευαγγελία Μπέγα.
Παραστάσεις: Σάββατο στις 21:15 & Κυριακή στις 18:30
Διάρκεια: 90΄ χωρίς διάλειμμα
ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΤΩ ΑΠ’ ΤΗ ΓΕΦΥΡΑ
Πλατεία ηλεκτρικού σταθμού Ν. Φαλήρου
Πληροφορίες στο 210 4816200