Υπήρχαν εποχές που οι άνθρωποι ερωτεύονταν. Ζούσαν το έντονο αυτό συναίσθημα για μικρά ή μεγάλα χρονικά διαστήματα που μπορούσαν να διαρκέσουν ακόμα και για μια ολόκληρη ζωή, άσχετα με την κατάληξη του. Οι έρωτες άλλοτε είχαν αίσιο τέλος και άλλοτε προκαλούσαν πίκρες και δάκρυα. Υπήρχαν όμως και αδιέξοδοι έρωτες που νομοτελειακά οδηγούσαν σε αδιέξοδες καταστάσεις. Ένας τέτοιος έρωτας ήταν και αυτός που δημιουργήθηκε ανάμεσα στην Πηνελόπη Δέλτα και στον Ίωνα Δραγούμη.
Εκείνη καλομεγαλωμένη πλουσιοκόρη του Εμμανουήλ Μπενάκη, του ζάπλουτου Έλληνα από την Αλεξάνδρεια που δεν ήταν μόνο επιχειρηματίας αλλά και ευεργέτης καθώς και άνθρωπος που ασχολήθηκε με την πολιτική (Δήμαρχος Αθηναίων) υποστηρίζοντας τον Βενιζέλο. Παντρεμένη από την ηλικία των 21 χρόνων (όχι πολύ μικρή για τα δεδομένα της εποχής) με τον σοβαρότατο και αξιολογότατο Κωνσταντινουπολίτη (από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή) – Φαναριώτη, τραπεζίτη Στέφανο Δέλτα. Ο γάμος πιθανότατα ήταν με κάποια έννοια συμβατικός όπως πολλοί γάμοι της εποχής εκείνης. Υπήρχαν παιδιά αλλά υπήρχε και ο χαρακτήρας της που η ίδια στο αυτοβιογραφικό της βιβλίο «Πρώτες Ενθυμίσεις» (Αθήνα 1981) τον αναλύει λεπτομερέστατα. Στο βιβλίο αυτό γράφει: « Εγώ επαναστάτης, πάντα ταραγμένη, φουρτουνιασμένη, έτοιμη να δω παντού αδικίες, ζουλιάρα, γρινιάρα, παιδεμένη, διψασμένη για αγάπη θυσίες ηρωισμούς, μεγάλα κατορθώματα και μεγάλες καταστροφές, ποτέ ικανοποιημένη, θέλοντας πάντα τα πράγματα αλλιώς απ΄ ό,τι ήρχουνταν, συχνά θλιμμένη, συχνότερα αγανακτισμένη». Νομίζω και μόνο αυτή η χαρακτηρισμοί αρκούν για να περιγράψουν ποια ήταν η Πηνελόπη Δέλτα και γιατί έζησε τη ζωή που έζησε καθώς και γιατί είχε το τέλος που είχε. Ίσως μέσα σε όλα αυτά να έπαιζε ρόλο και το αυστηρό-καταπιεστικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε.
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Με την προσωπικότητα που περιγράφει, σε κάποια φάση, ακολουθώντας το «ο χαρακτήρας σου είναι η μοίρα σου» του Ηράκλειτου ερωτεύεται τον Ίωνα Δραγούμη (είχε και άλλες ιστορίες αλλά λόγω της υπόθεσης του έργου ας περιοριστούμε μόνο σε αυτήν).
Ο Ίων δεν ήταν τυχαίος άνδρας. Καταγόταν από πολύ γνωστή και σπουδαία οικογένεια (γιός πρωθυπουργού). Υπηρετούσε στο διπλωματικό σώμα, ως πρόξενος στην Αλεξάνδρεια όπου γνωρίστηκαν, είχε αναμειχθεί με την πολιτική. Αντιπαθούσε τον Βενιζέλο. Ο ρόλος του στον μακεδονικό αγώνα ήταν σημαντικός όπως και η συμβολή του στο κίνημα του δημοτικισμού.
Οι δυο τους έζησαν έναν θυελλώδη έρωτα που νομοτελειακά δεν θα μπορούσε να έχει καλό τέλος και φυσικά δεν είχε. Εκείνη παρέμεινε με τον σύζυγο της. Εκείνος συνέζησε με τη μεγάλη ηθοποιό Μαρίκα Κοτοπούλη (η εκτός γάμου σχέση τους αποτελούσε σκάνδαλο της εποχής), μέχρι τη δολοφονία του από οπαδούς της βενιζελικής παράταξης, στη φάση των αντιποίνων για την απόπειρα δολοφονίας του εθνάρχη.
Το έργο
Στο έργο το ζευγάρι συναντιέται μετά από χρόνια μέσα σε ένα τρένο. Εκείνος απογοητευμένος από την ζωή του, εκείνη από τον άντρα της περιγράφει τη ζωή της σταχτιά και μαύρη. Δεν μπορεί να αλλάξει κάτι γιατί ντρέπεται να εγκαταλείψει τα παιδιά της. Σε αυτά αναφέρει ότι θέλει να αφήσει και τα γραπτά της για να μην κάνουν τα λάθη που έκανε η ίδια, να μην ζήσουν τη ζωή που δεν θα ήθελαν. Όσο για τον εαυτό της πιστεύει ότι δεν ήταν για εκείνην η ευτυχία και αναγκαστικά ζει τη μοναξιά της, ξαπλώνει στα σκοτάδια της με τα μάτια ανοιχτά. Αυτά που ακολουθούν είναι τα αναμενόμενα να συμβούν και να ειπωθούν ανάμεσα σε δύο ανθρώπους που αγαπιούνται και δεν μπορούν να απολαύσουν τον έρωτά τους. Αναπολούν τα όνειρα, τα φιλιά, τους όρκους αγάπης που πήγαν όλα χαμένα. Εκείνος πιο συγκρατημένος, εκείνη στην αρχή κρατάει μια κάπως απόμακρη στάση στο τέλος όμως σπάει και βγάζει όλη την πίκρα που προσπαθούσε να κρύψει. Τον κατηγορεί για τη σχέση του με μία κοινωνικά πολύ κατώτερη του θεατρίνα, κλαίνε και οι δύο αγκαλιάζονται φιλιούνται παράφορα, το ταξίδι όμως κάποια στιγμή τελειώνει και μέσα σε βαθιά συγκίνηση ακολουθούν τα σκληρά πεπρωμένα τους. Χωρίς τελικά να μπορέσουν να ζήσουν την αγάπη τους εκείνος θα πεθάνει από σφαίρα και εκείνη πολύ αργότερα από δηλητήριο (θα αυτοκτονήσει, έχοντας αποπειραθεί και μια άλλη φορά παλαιότερα).
Οι άνθρωποι που αγάπησαν και αγαπήθηκαν φεύγουν, μένει όμως η ιστορία τους καθώς και όσα έγραψαν. Εκείνη είναι σε όλους μας γνωστή με τα θαυμάσια βιβλία της ως η συγγραφέας Πηνελόπη Δέλτα και εκείνος επίσης συγγραφέας που έχει γράψει πολλά αλλά όχι από εκείνα τα έργα που ανταποκρίνονται στο ευρύ κοινό. Η ζωή και η ιστορία τους ένα μυθιστόρημα αλλά ποιος και σε ποιο βαθμό θα το θυμόταν σήμερα εάν δεν υπήρχαν τα βιβλία τους. Κυρίως αυτά που έγραψε εκείνη και τα οποία διαβάζονται και σήμερα μολονότι έχουν περάσει από τότε περισσότερα από ογδόντα χρόνια.
Συντελεστές
Το δημιούργημα της Μαρίας Παπαδήμα εξαιρετικό, περιγράφει ολοζώντανα ¨ένα επεισόδιο¨ από τη ζωή του τραγικού ζευγαριού.
Η Σκηνοθεσία της Ειρήνης Ευαγγελάτου πάρα πού καλή.
Τα Κοστούμια της Χριστίνας Οικονόμου πολύ σωστά. Σε ο,τι αφορά στα σκηνικά της πρέπει να εκφράσω την έντονη αντίρρηση μου. Αυτό που βλέπουμε δεν έχει καμία σχέση με το εσωτερικό βαγονιού τρένου (ακόμα και το Οριάν Εξπρές δεν ήταν έτσι). Οι Φωτισμοί του Γιώργου Φωτόπουλου απόλυτα ικανοποιητικοί. Η πρωτότυπη μουσική του Δημήτρη Χρυσανθακόπουλου δημιουργεί την κατάλληλη ατμόσφαιρα.
Επιμέλεια: Γιάννης Μποσταντζόγλου
Κατασκευή Σκηνικού: Παναγιώτης Μανίκας
Μουσική Παραγωγή-miximastering: Χρήστος Μπάκης
Παίζουν
Δήμητρα Παπαδήμα, Μάνος Κωστής.
Εκείνη κατορθώνει να μας δώσει μια απόλυτα πειστική εικόνα της Πηνελόπης Δέλτα (όχι μόνο επειδή η κόμμωση της είναι απόλυτα πετυχημένη), της ερωτευμένης γυναίκας που όσο και αν προσπαθήσει να κρύψει αυτά που αισθάνεται στο τέλος καταρρέει. Στη αρχή βλέπουμε τη θυμωμένη γυναίκα, με την ωραία κορμοστασιά, που την εγκατέλειψε ο άντρας τον οποίο ερωτεύτηκε και μετά αυτήν που θρηνεί τον χαμένο έρωτά της.
Εκείνος ένα απόλυτα πετυχημένο casting μια και μοιάζει πάρα πολύ με τον Δραγούμη. Εκφράζει θαυμάσια τον άντρα που έχει εμπλακεί σε μια πολύ δύσκολη σχέση.
Ένα μεγάλο μπράβο και στους δύο