Η Ρέιν είναι Αγγλίδα θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτης. Έχει σπουδάσει αγγλική φιλολογία στην Οξφόρδη. Μακρινή συγγενείς του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα Μπόρις Πάστερνακ. Θεωρείται ως μια πολλά υποσχόμενη συγγραφέας το δε έργο ένα από τα καλύτερα που γράφτηκαν τα τελευταία χρόνια.
Οι Φυλές, το δεύτερο θεατρικό που έχει γράψει, είναι εμπνευσμένο από κάποιο ντοκιμαντέρ που παρακολούθησε με θέμα ένα κωφό ζευγάρι το οποίο περιμένοντας τη γέννηση του παιδιού τους ανέφεραν ότι θα ήθελαν και αυτό να γεννηθεί κωφό. Η εντύπωση που αποκόμισε η συγγραφέας ήταν ότι η οικογένεια αποτελούσε ένα είδος «Φυλής» της οποίας τα μέλη ήθελαν να μεταφέρουν τα δικά τους πιστεύω, τις δικές τους αξίες καθώς και τον δικό τους γλωσσικό τρόπο επικοινωνίας στα παιδιά τους. Το ερέθισμα αυτό την έβαλε σε σκέψεις για το ότι υπάρχουν και πολλές άλλες ομάδες-φυλές (κοινωνικές, θρησκευτικές, πολιτικές) που έχουν τις δικές τους συνήθειες, τα δικά τους πιστεύω, τις δικές τους απόψεις οι οποίες πολλές φορές είναι δύσκολο να γίνουν κατανοητές από τους άλλους, καταργούν όμως τα μεταξύ τους εμπόδια συνεννόησης.
Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε στο Λονδίνο το 2010 (Royal Court Theatre). Σύσσωμος ο τύπος το επαίνεσε με τις πολύ καλές κριτικές που έγραψαν οι κριτικοί θεάτρου προτείνοντας το για διάφορα βραβεία (Ο κριτικός των Ney York Times έγραψε ότι αυτό το έργο μας ρωτάει τον τρόπο που ακούμε μιλώντας ή σιωπώντας). Τα επόμενα χρόνια ανέβηκε στο Broadway 2012 όπου τιμήθηκε με το Drama Desk Award for Outstanding Play. Στη συνέχεια παίχτηκε στον Καναδά, στην Αυστραλία και σε άλλες χώρες αποσπώντας πολλά βραβεία. Η παράσταση αποτελεί την πρώτη παρουσίαση του στην Ελλάδα.
Κριτική Στέλιος Αντωνιάδης
Το έργο
Ο ερχομός ενός παιδιού με ιδιαιτερότητες δημιουργεί, τις περισσότερες φορές, προβλήματα και δυσλειτουργίες στην οικογένεια. Ο βαθμός τους εξαρτάται από το είδος της διαφορετικότητας, τη συμπτωματολογία, τη βαρύτητα και τον τρόπο ικανοποιητικής αντιμετώπισης ή ακόμα και θεραπείας. Πολλές δε φορές το προβληματικό παιδί υπάρχει πιθανότητα να αποδειχτεί ότι είναι χαρισματικό.
Στην αρχή παρακολουθούμε μια, κάπως παράξενη, μεσοαστική Αγγλο-Εβραϊκή οικογένεια (η συγγραφέας έχει Εβραία μητέρα) υψηλού πνευματικού επιπέδου. Ο πατέρας (Μανώλης Μαυροματάκης) γράφει κριτικές και κριτικάρει τους πάντες και τα πάντα, ακόμα και τα μέλη της οικογένειας του. Συνεχώς φωνάζει, βρίζει, βωμολοχεί, προσβάλλει, ειρωνεύεται, πηγαινοέρχετε (κάπως περίεργη συμπεριφορά για έναν καλλιεργημένο άνθρωπο).
Η μητέρα προσπαθεί να γράψει ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με θέμα τη διάλυση ενός γάμου με ένα τέλος το οποίο ακόμα δεν έχει αποφασίσει, θέλει να το σκεφτεί όταν τελειώσει την πρώτη γραφή όπως συνήθιζε η Αγκάθα Κρίστη. Ζουν μαζί με τα τρία παιδιά τους. Ό ένας γιός (Δημήτρης Κουρούμπαλης), άνεργος και απογοητευμένος από τη ζωή του, θέλει να γράψει μια διατριβή με θέμα: «Η γλώσσα δεν καθορίζει το νόημα» αλλά έχει διάφορα ψυχολογικά προβλήματα, ακούει φωνές κτλ. Η κόρη προσδοκά, χωρίς επιτυχία, να γίνει σοπράνο. Ο δεύτερος γιός (Μάνος Καρατζογιάννης) είναι κωφός, ζει στη σιωπηλή μοναξιά του, έχει μάθει να διαβάζει τα χείλη, δεν γνωρίζει όμως τη νοηματική γλώσσα την οποία οι γονείς του δεν ήθελαν να μάθει για να μη φαίνεται ότι διαφέρει από τους άλλους (δεν αναφέρεται πουθενά η γνώμη των ειδικών).
Μιλάνε όλοι μαζί, διαφωνούν για τα πάντα δίχως να μπορούν στην ουσία να συνεννοηθούν, χωρίς στην πραγματικότητα να είναι δυνατό να επικοινωνήσουν. Φωνές φλυαρία ομιλούσα ασυνεννοησία, ο ένας δεν ακούει τον άλλον γιατί δεν σωπαίνει λίγο για να μπορέσει να τον ακούσει. Ο μόνος που μένει σιωπηλός είναι ο κωφός. Αυτός που δεν μπορεί να ακούσει λόγω του υπαρκτού προβλήματος του. Οι θορυβώδης αυτή ατμόσφαιρα διαρκεί σχεδόν σε όλο το πρώτο μισό του έργου σε βαθμό που κουράζει.
Σε αυτήν την οικογενειακή ηχορύπανση ο κωφός γιός κάποια στιγμή παρουσιάζει τη φίλη του η οποία έχει γεννηθεί από κωφούς γονείς και τώρα σταδιακά και η ίδια με τρόμο και φόβο ζει την απώλεια της ακοής της. Αυτή όμως είναι εκείνη που θα του διδάξει τη νοηματική γλώσσα αλλά και τους τρόπους συνεννόησης και έκφρασης καθώς και τα πιστεύω του κόσμου των κωφών. Με όλα αυτά θα τον κάνει να αναζητήσει την ανεξαρτησία του, να βρει δουλειά, να αναπτύξει την προσωπικότητά του, να αλλάξει τις ενδοοικογενειακές ισορροπίες. Η αλλαγή αυτή τρομάζει τον ψυχιατρικά διαταραγμένο αδελφό γιατί φοβάται ότι ο έρωτας για τη φίλη θα τον απομακρύνει από τον ίδια ενώ η μητέρα αντιμετωπίζει την αλλαγή στωικά και προσπαθεί να δράση πυροσβεστικά στις φωτιές που έχουν ανάψει. Η αδελφή του στον κόσμο της, με τα δικά της προβλήματα αναλογίζεται για αυτά που αφορούν στη σιωπηρή έκφραση μέσω της τέχνης.
Όλες οι αλλαγές καταλήγουν στο σημείο όπου ο κωφός γιός απαιτεί από όλα τα μέλη της οικογένειας να μάθουν τη νοηματική γλώσσα αλλά και να του συμπεριφέρονται ως ένα ισότιμο μέλος της και όχι σαν κάτι το διαφορετικό.
Το έργο παρουσιάζει και προβληματίζει για ότι έχει σχέση με τους διάφορους τρόπους επικοινωνίας. Ουσιαστικά φιλοσοφεί σε ότι αφορά στην κώφωση ως πρόβλημα ή ως μια άλλη εμπειρία ζωής. Συνιστά να βλέπεις τη ζωή από άλλο μάτι κυρίως όμως να την ακούς με άλλο αυτί. Τελικά θυμίζει αυτά που λέμε καθημερινά: Άκουσες τι σου είπα; Με ακούς; Τι είπες; Διερευνώντας το πως ακούμε στην ομιλία αλλά και στη σιωπή.
Ένα έξυπνο κείμενο που διαπραγματεύεται ένα παλιό πρόβλημα με έναν καινούργιο τρόπο. Παρουσιάζει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πάσχοντες αλλά και τη σημασία του να ανήκεις σε μια ομάδα ατόμων που έχουν το ίδιο πρόβλημα. Τονίζει την αξία της αλληλεγγύης, της φιλίας της κατανόησης, της αλληλοϋποστήριξης που μπορούν να προσφέρουν οι Ομάδες-Φυλές.
Συντελεστές:
Η Μετάφραση από την Έρι Κύργια, όπως πάντα, πάρα πολύ καλή.
Η Σκηνοθεσία του Τάκη Τζαμαργιά εξαιρετική με σωστή ατμόσφαιρα και ρυθμό. Τα Σκηνικά – Κοστούμια του Εδουάρδου Γεωργίου ανταποκρίνονται πλήρως.
Πολύ σωστοί οι Φωτισμοί από τον Αλέξανδρο Αλεξάνδρου
Μουσική επιμέλεια & Πρωτότυπη Μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Βοηθός σκηνογράφου: Έλλη Αποστολάκη
Βοηθός σκηνοθέτη: Χρήστος Τζαμαργιάς
Βίντεο: Δήμητρα Τρούσα
Σύμβουλος δραματουργίας: Ελένη Μολέσκη
Επιστημονικός σύμβουλος: Κωνσταντίνος Σαμαράς
Φωτογραφίες: Νίκος Πανταζάρας, Ελίνα Γιουνανλή
Ερμηνεύουν:
Ο Μανώλης Μαυροματάκης εξαιρετικός, ερμηνεύει πάντα τους ρόλους που παίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Τον έχω δει πολλές φορές και τον θυμάμαι με ιδιαίτερο θαυμασμό στον Ρινόκερο. Ο Μάνος Καρατζογιάννης παίζει με συγκρατημένο και έξοχο τρόπο τον δύσκολο ρόλο του. Δικαιολογημένη η βράβευση του. Ο επίσης βραβευμένος Δημήτρης Κουρούμπαλης πάρα πολύ πιστικός. Ερμηνεύει έξοχα τον προβληματισμένο, άνεργο, νέο και τα προβλήματα που τον βασανίζουν. Η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, η Βασιλική Τρουφάκου καθώς και η Ελένη Μολέσκη ερμηνεύουν πολύ σωστά τους ρόλους τους.
Για την ερμηνεία του στις “Φυλές” ο Μάνος Καρατζογιάννης τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερης ανδρικής ερμηνείας στα Θεατρικά Βραβεία Κοινού- all4fun 2019 και μαζί με τον Δημήτρη Κουρούμπαλη τιμήθηκαν με το βραβείο καλύτερης ερμηνείας στα Θεατρικά Κορφιάτικα Βραβεία 2020.
Διάρκεια: 110 λεπτά