- Κριτική Κάτια Σωτηρίου
- Αποκλειστικές φωτογραφίες για το mytheatro Ελπίδα Μουμουλίδου. Το πλήρες φωτογραφικό άλμπουμ της παράστασης είναι διαθέσιμο στη σελίδα μας στο Facebook.
Το θέατρο Altera Pars παρουσιάζει το έργο του καταλανού συγγραφέα Sergi Belbel, το Αίμα, σε σκηνοθεσία Πέτρου Νάκου.
Το “La Sangre” (το Αίμα) είναι ένα από τα πιο ώριμα έργα του Sergi Belbel , που πραγματεύεται την ιστορία μιας γυναίκας, καθηγήτριας της φιλοσοφίας, παντρεμένης με έναν πολιτικό της κυβέρνησης, που έχει απαχθεί από έναν άνδρα και μια γυναίκα που συνοδεύονται από ένα μικρό κορίτσι, του οποίου η μητέρα σκοτώθηκε από τον εχθρό … Κάθε δέκα ώρες η οργάνωση ακρωτηριάζει ένα μέλος της: ένα δάχτυλο, ένα αυτί, ένα πόδι …
Μια οριακή κατάσταση επικεντρώνεται στη σχέση που έχει δημιουργηθεί μεταξύ των απαχθέντων, ήδη κουρασμένων παλαιών και συστηματοποιημένων φιλοσοφικών πεποιθήσεων, των απαγωγέων της και της κοπέλας που την παρακολουθεί, με την εικόνα της ορφανής και χωρίς την εμπειρία της ανέμελης παιδικής ηλικίας, χωρίς αγάπη, που έχει ήδη επιβιώσει από μια τραγωδία . Δύο κόσμοι αναδημιουργούνται: η ασφυκτική και η κλειστοφοβική απαγωγή και ο εξωτερικός κόσμος, στο οποίο εμφανίζεται μια ομάδα διαφορετικών χαρακτήρων που συνδέονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με την τραγωδία: μερικοί νέοι σε πάγκο σε δημόσιο πάρκο, οι αστυνομικοί, ο σύζυγος της απαχθείσας και η ερωμένη του.
Το Αίμα είναι μια ιστορία που δείχνει για το τι είμαστε ικανοί. Η τρομοκρατία είναι μόνο το σκηνικό αυτής της «ιστορίας» για την εξουσία και την αδυναμία δράσης. Η φτώχεια, η σκληρότητα, η ταύτιση με έναν σκοπό και μια ομάδα σημαίνουν ότι δεν αισθανόμαστε υπεύθυνοι, ότι γινόμαστε μη ευαίσθητοι. Η ασυνειδησία και απροσεξία του λαού κάνει δυνατή τη φτώχεια και τη σκληρότητα, απαλείφοντας την ατομική συμπόνια και την ανθρωπότητα. Πώς να κατακτήσει και να συντηρήσει κανείς την εξουσία;
Ο Sergi Belbel περιγράφει τη βία εδώ με κάποια ελαφρότητα. Το μαύρο χιούμορ μας επιτρέπει να δεχτούμε την σκληρότητα των εικόνων και των λέξεων πιο εύκολα. Το γράψιμο του είναι πολύ ρευστό, πολύ προφορικό, σχεδόν κινηματογραφικό. Το θέμα είναι, δυστυχώς, επίκαιρο, και αναπόφευκτα σκεφτόμαστε την πολιτική κατάσταση πολλών χωρών και τις τρομοκρατικές πράξεις που τις κλονίζουν. Αυτή, ωστόσο, η προκατάληψη της ιστορίας μας βοηθά να πάρουμε την απαραίτητη απόσταση από την πραγματικότητα, να απομακρυνθούμε από τον ντοκυμαντερίστικο τόνο του θέματος και να έρθουμε πιο κοντά στα ανθρώπινα ζητήματα που περιγράφονται στο έργο. Ο Sergi Belbel τοποθετεί το έργο σε ένα αστικό τοπίο με σκληρές, επιθετικές πραγματικότητες που θυμίζουν το θέατρο του Bernard-Marie Koltes: πολυτέλεια και απιστία, καταναλωτισμός και διαφθορά, ασθένεια και παρακμή, ηθική ασάφεια και βία. Ο στόχος είναι η διερεύνηση της βίας που είναι κρυμμένη, αλλά σιωπηρή, στις πιο εγκόσμιες ενέργειές μας.
Αυτό που έχει ενδιαφέρον περισσότερο σε αυτό το κείμενο είναι το ζήτημα της μη αναστρέψιμης αύξησης της βίας που συνοδεύεται από μια αυξανόμενη ανικανότητα των “άμεσων ή έμμεσων μαρτύρων” αυτής της βίας. Έτσι, προβάλλει τα σύνθετα υπαρξιακά αδιέξοδα και ψυχικά νοσήματα αναμιγνύονται με πολιτικές παραβολές που παραπέμπουν ευθέως σε φασιστικά καθεστώτα της Λατινικής Αμερικής και τα περιβόητα βασανιστήρια των αντιφρονούντων.
Η αχτίδα ελπίδας που ο συγγραφέας κρύβει στο τέλος θα μας επιτρέψει να στεγνώσουμε τα δάκρυά μας ή να αμφισβητήσουμε το μέλλον μας;
Η παράσταση
Το αίμα, παρουσιάζει μια κατάσταση μάλλον τρομακτική, αλλά η εμπειρία της θέασης του έργου δεν είναι εξαντλητική, αλλά μάλλον ενδιαφέρουσα και σε κάποια σημεία ευχάριστη. Όχι ότι η παράσταση ευτελίζει το θέμα της. Το αντίθετο. Καταφέρνει να κάνει μια δύσκολη θεατρική εμπειρία βατή, αλλά εξακολουθεί να θέτει τα μεγάλα, σοβαρά ερωτήματα σχετικά με την ανθρώπινη ύπαρξη και τον κοινωνικοπολιτικό της ρόλο. Το έργο, αλλά και η παράσταση στο Altera Pars είναι δομημένα έτσι, ώστε το κοινό να έρθει αντιμέτωπο με την ατομική αποστασιοποίηση που μπορεί να συμβεί μέσα μας, παρατηρώντας τους χαρακτήρες που απομονώνονται από την ανθρωπιά τους και οι οποίοι είναι επίσης απόλυτα πιστευτοί. Κανείς δεν είναι τέρας, ούτε καν οι ανησυχητικά νέοι αντιφρονούντες που εκτελούν τις τερατώδεις πράξεις. Το Αίμα μας κάνει να κατανοήσουμε πώς ο καθένας από εμάς μπορεί να είναι συμμέτοχος σε μια κατάσταση όταν κλείνει τα μάτια στην αδικία ή ενεργεί μόνο με βάση το συμφέρον και όχι τη συμπόνια. Αλλά το έργο δεν κρίνει.
Το Αίμα είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα θεατρικού έργου, κάτι που συχνά επιχειρείται αλλά σπάνια λειτουργεί τόσο καλά. Είναι κλασσικά θεατρικό στη δομή του και σε αυτή την κατεύθυνση η σκηνοθεσία του Πέτρου Νάκου του επιτρέπει να αναδείξει τα συμβολικά και σπλαχνικά του επίπεδα. Υπάρχουν κάποιες στιγμές ευφυούς πνεύματος, ειδικά στη σκηνή του πάρκου, και στη σκηνή των αστυνομικών. Η σκηνοθεσία τονίζει την εξαιρετικά ειρωνική αλλά εντελώς αφοσιωμένη προοπτική του έργου σε μια κατακριτέα σειρά εγκλημάτων. Η ματιά του Πέτρου Νάκου στο έργο είναι δυναμική, δουλεύοντας κυρίως σε ντουέτα, σε επιμέρους σκηνές, που ενώνονται τελικά για να δημιουργήσουν ένα αναγκαίο κολάζ. Ο σκηνοθέτης δε φοβήθηκε να καταγράψει την βία μίας εποχής και μιας περιοχής (που δεν αναφέρεται ποτέ, δίνοντας πιο γενική άποψη στο ζήτημα της πολιτικής αήθειας και κοινωνικής αδράνειας) , και δεν άφησε εκτός κάδρου καμία στιγμή αλήθειας προκειμένου να κανακέψει ή να διευκολύνει τον θεατή, δίνοντας ένα σφιχτό αποτέλεσμα, και τονίζοντας εύστοχα το καθημερινό πρόσωπο που φοράει η βία. Στο αποτέλεσμα αυτό συντελεί και η εξαιρετική ερμηνευτική ικανότητα των ηθοποιών.
Η Μίνα Χειμώνα ξεχωρίζει για τη σκηνική της άνεση και εκφραστικότητα. Σε έναν απαιτητικό και δύσκολο ρόλο, καθηλωμένη σε μια καρέκλα στο μεγαλύτερο μέρος του έργου, προσδίδει στην ηρωίδα της μια βαθιά, αυθεντικά σπαρακτική ποιότητα, συνθέτοντας μια διαπεραστική, ολοκληρωμένη ερμηνεία.
Ο Πέτρος Νάκος απέδωσε εύστοχα με έναν συνδυασμό νεύρου και απάθειας τον κυνικό δυναμισμό του απαγωγέα.
Εξαιρετική αποδεικνύεται η Αγγελική Κοντού στο ρόλο του καταπιεσμένου, οργισμένου, κοριτσιού, που αδημονεί να συμμετάσχει σε κάτι πιο βίαιο και πιο έντονο από την ίδια, και που εκτοξεύει τα βέλη της σαν πληγωμένο ζώο.
Η Ειρήνη Τσιριγώτη σε μια σταθερά ήπια, αλλά καλοστημένη ερμηνεία, αμφιλεγόμενη σε σωστές όμως αναλογίες στο ρόλο της γυναίκας – απαγωγέα, αποτυπώνει επίσης με στιβαρότητα την αποφασιστικότητα και την πειθαρχία της ηρωίδας της.
Ο Παύλος Εμμανουηλίδης σε τρεις ρόλους παίζει τον αφελή και λίγο αμήχανο νεαρό στο πάρκο, τον αστυνομικό- καρικατούρα με το σάντουιτς, αλλά ξεχωρίζει ως ανεξιχνίαστα ανήθικος και εν δυνάμει επικίνδυνος πολιτικός- σαν να μην ξέρεις ποτέ τι ακριβώς σκέφτεται και για τι είναι τελικά ικανός.
Η Ανθή Σαββάκη, επίσης σε τρεις διαφορετικούς ρόλους δίνει μια ερμηνεία με αιωρούμενη ελαφρότητα ως νεαρή γυναίκα στο πάρκο, μια σαρκαστική και αυτο-ειρωνευόμενη εκδοχή μιας αστυνομικού, και απογειώνεται σε μια πληθωρική και ακαταπόνητη ερμηνεία στο ρόλο της ερωμένης.
Η παράσταση ντύνεται με το γνωστό τραγούδι You are my sunshine, σε πιο ροκ και υπόγειες εκδοχές, και οι σχεδόν ανατριχιαστικοί υπαινιγμοί της μουσικής για την εξέλιξη της υπόθεσης δεν αφήνουν το θεατή να κάτσει καθόλου αναπαυτικά στην θέση του, με το άλλοθι της συμμετοχής του σε ένα αναπαραστατικό δρώμενο. Εξαιρετικά τα σκηνικά του Σταύρου Λίτινα, εκμεταλλεύεται στο έπακρο τα επίπεδα της σκηνής του Altera Pars και δημιουργεί χώρους μέσα στο χώρο για κάθε σκηνή. Επίσης εύστοχοι οι φωτισμοί, συντελούν άριστα στη δημιουργία μιας συχνά κλειστοφοβικής και τρομακτικής ατμόσφαιρας.
Στο σύνολο της η παράσταση συνθέτει δυναμικά τόσο την απωθητική όσο και την ανθρώπινη διάσταση της βίας στην καθημερινότητα της. Σε κάθε περίπτωση έχουμε μια παράσταση αξιόλογη, συμπαγή, καλοδουλεμένη, που εκτυλίσσεται σε ένα ατμοσφαιρικό σκηνικό, με έξοχους φωτισμούς και μουσική, μια παράσταση συνεπής στην ποιότητα που μας έχει συνηθίσει το Altera Pars.
Ταυτότητα της παράστασης:
Κείμενο: Σέρτζι Μπελμπέλ
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Πέτρος Νάκος
Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας
Κοστούμια: Δέσποινα Χειμώνα
Φωτισμοί: Ρίζος Τσιγάρης
Μουσικές Επιλογές: Πέτρος Νάκος – Αγγελική Κοντού
Σύνθεση Ήχων-Πρωτότυπη Μουσική : Γιάννης Ανδρουλακάκης
Χορογραφίες : Τάσος Μπεκιάρης
Επιμέλεια κίνησης ηθοποιών: Έφη Δήμου
Βοηθός σκηνοθέτη: Χρύσα Πασιαλούδη
Παίζουν (με σειρά εμφάνισης): Μίνα Χειμώνα, Πέτρος Νάκος, Αγγελική Κοντού, Ειρήνη Τσιριγώτη, Ανθή Σαββάκη, Παύλος Εμμανουηλίδης